Η αγάπη δεν είναι συναίσθημα. Πάρα πολλά άτομα που νιώθουν αγάπη και που αντιδρούν σε σχέση με το συναίσθημα αυτό φέρονται με πολλούς καταστροφικούς τρόπους που δεν δείχνουν καμία αγάπη. Από την άλλη μεριά, ένα άτομο με την ικανότητα να αγαπάει αληθινά μπορεί να κάνει κάποια πράξη που δείχνει αγάπη προς ένα άτομο το οποίο αντιπαθεί, χωρίς στην πραγματικότητα να νιώθει αγάπη για το άτομο αυτό, πιθανώς ακόμα και βρίσκοντάς το απωθητικό με κάποιο τρόπο.
Το αίσθημα αγάπης είναι το συναίσθημα που συνοδεύει την εμπειρία της κάθεξης. Κάθεξη, είναι η διαδικασία μέσα από την οποία ένα αντικείμενο γίνεται σημαντικό για εμάς. Από τη στιγμή που συμβαίνει η κάθεξη, το αντικείμενο, που αναφέρεται κοινώς ως «αντικείμενο αγάπης», επενδύεται με την ενέργειά μας σαν να ήταν μέρος του εαυτού μας, και αυτή η σχέση ανάμεσα σε εμάς και στο αντικείμενο λέγεται κάθεξη.
Καθώς μπορεί να έχουμε πολλές τέτοιες σχέσεις την ίδια στιγμή, μιλάμε για τις καθέξεις μας. Η διαδικασία της απόσυρσης της ενέργειάς μας από ένα αντικείμενο αγάπης έτσι ώστε να μην είναι πια σημαντικό για εμάς λέγεται αποκάθεξη. Η παρανόηση ότι η αγάπη είναι συναίσθημα υπάρχει επειδή συγχέουμε την κάθεξη με την αγάπη. Η σύγχυση αυτή είναι κατανοητή αφού είναι παρόμοιες διαδικασίες, αλλά υπάρχουν επίσης και σημαντκές διαφορές.
Πρώτον, όπως έχει ήδη τονιστεί, η κάθεξη μπορεί να συμβεί με οποιοδήποτε αντικείμενο. Έτσι, μπορεί κανείς να επενδύσει ψυχική ενέργεια στο χρηματιστήριο ή σε ένα κόσμημα και μπορεί να νιώσει αγάπη για τα πράγματα αυτά.
Δεύτερον, το γεγονός ότι έχουμε επενδύσει ενέργεια σε ένα άλλο άτομο δεν σημαίνει ότι δίνουμε δεκάρα για την πνευματική ανάπτυξη του ατόμου αυτού. Το εξαρτημένο άτομο, μάλιστα, συνήθως φοβάται την πνευματική ανάπτυξη ενός συζύγου στον οποίο έχει επενδύσει. Η μητέρα που επέμενε να πηγαινοφέρνει τον έφηβο γιο της στο σχολείο ολοφάνερα έχει επενδύσει ενέργεια στο αγόρι – ήταν σημαντικός για εκείνη – αλλά η πνευματική του ανάπτυξη δεν ήταν.
Τρίτον, η ένταση των καθέξεών μας συχνά δεν έχει καμία σχέση με τη σοφία ή τη δέσμευση. Δύο άγνωστοι μπορεί να γνωριστούν σε ένα μπαρ και να επενδύσουν τόσο ο ένας στον άλλο ώστε τίποτα – ούτε ήδη προγραμματισμένα ραντεβού, ούτε υποσχέσεις που έχουν δοθεί, ούτε η οικογενειακή σταθερότητα – να μην είναι πιο σημαντικό εκείνη τη στιγμή από τη σεξουαλική τους συνεύρεση.
Τέλος, οι καθέξεις μας μπορεί να είναι προσωρινές και στιγμιαίες. Αμέσως μετά την ερωτική ολοκλήρωση, οι προαναφερθέντες εραστές μπορεί να νιώσουν πως ο άλλος δεν είναι καθόλου γοητευτικός και επιθυμητός.
Η αποκάθεξη μπορεί να γίνει το ίδιο γρήγορα με την κάθεξη.
Η γνήσια αγάπη, από την άλλη μεριά, υπονοεί δέσμευση και άσκηση σοφίας. Όταν ενδιαφερόμαστε για την πνευματική ανάπτυξη κάποιου, ξέρουμε ότι η έλλειψη δέσμευσης είναι πιθανό να είναι βλαβερή και ότι προφανώς χρειάζεται δέσμευση απέναντι στο άτομο αυτό για να δείξουμε το ενδιαφέρον μας αποτελεσματικά.
Απόσπασμα από το βιβλίο του M. Scott Peck «Ο Δρόμος ο Λιγότερο Ταξιδεμένος» από τις εκδόσεις Πεδίο
