Αναβλητικότητα – αίτια και τρόποι διαχείρισής της

Αναβλητικότητα. Μια κακή έννοια της εποχής αλλά και της ζωής.

Όλο και πιο συχνά ακούμε γύρω μας ανθρώπους, φίλους και γνωστούς να παραπονιούνται για αυτή την δυσκολία και την αδυναμία να την διαχειριστούν σωστά και αποτελεσματικά…

Ας δούμε όμως καταρχάς γιατί παρουσιάζεται.

Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας. Όλα έχουμε μάθει να γίνονται πολύ γρήγορα. Ξαφνικά με ένα κουμπάκι έχεις φαγητό, με ένα κουμπάκι έχεις τα ψώνια, με ένα κουμπί κλείνεις τα εισιτήρια σου, τα ραντεβού σου ….τα πάντα (ή σχεδόν τα πάντα). Οπότε οι νέοι, κυρίως αλλά και όχι μόνο, έχουνε μάθει να τα κάνουν όλα πάρα πολύ γρήγορα. Έτσι λοιπόν έχουν εθιστεί και στην άμεση ικανοποίηση, στην γρήγορη ευχαρίστηση. Αυτό τους κάνει να θέλουνε κάτι που είναι πολύ πολύ γρήγορο, παρά κάτι που θα το χτίσουνε και μπορεί να χρειάζεται λίγο παραπάνω προσπάθεια, μπορεί να είναι και λίγο πιο επώδυνο κτλ. Ακόμα και αν είναι πιο σημαντικό. Εκείνη την στιγμή δεν το βλέπουνε. Άρα μπορεί κάποιος να προτιμήσει να δει μία ταινία ή να παίξει με τους φίλους του (γιατί του δίνει μεγαλύτερη άμεση ευχαρίστηση) αντί να διαβάσει για το πτυχίο του (όπου η ευχαρίστηση αργεί πολύ!). Ή αντίστοιχα θα προτιμήσει να φάει μια βάφλα αντί να ακολουθήσει το πρόγραμμα διατροφής για την υγεία του. Ή οτιδήποτε παρόμοιο. Και αυτό δημιουργεί μετά πολύ άσχημες συνέπειες στην αυτοεκτίμηση κάποιου. Και στην αυτοπεποίθηση που έχει και την πίστη για τον εαυτό του και το μέλλον του. Αυτός είναι ο μηχανισμός που ενεργοποιείται και προκαλεί την αναβλητικότητα.

Βέβαια η βάση της αναβλητικότητας, όπως και όλων όσων μας συμβαίνουν,  οι ρίζες της δηλαδή βρίσκονται στην παιδική ηλικία κάποιου, και αυτό που συμβαίνει είναι αν κάποιος έχει ζήσει σε ένα περιβάλλον όπου νιώθει ασφαλής, όπου οι γονείς του τού δημιουργούσαν αυτή την αίσθηση ηρεμίας και ασφάλειας, τότε μπορεί να έχει πίστη στο μέλλον. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει οι γονείς, και γενικώς οι γύρω του, ότι υπόσχονταν να το τηρούσανε. Γιατί τότε το παιδί ξέρει ότι αυτό για το οποίο θα εργαστεί θα γίνει, έχει μέλλον, είναι σίγουρος και βέβαιος για τα μελλούμενα. Και μπορεί και στη δική του ζωή παρακάτω να δώσει όντως έμφαση σε αυτά που θα του δώσουν ένα καλύτερο μέλλον. Αν όμως αυτά δεν συμβαίνουν, στην παιδική του ηλικία τότε είναι στο «ότι μπορέσουμε τώρα, και ότι μπορέσουμε να ευχαριστηθούνε τώρα».

Υπάρχει ένα ωραίο πείραμα που θα πω πολύ σύντομα. Ένα πάρα πολύ ωραίο πείραμα που μπορεί να το βρει κανείς στο διαδίκτυο και είναι με ένα ζαχαρωτό που δίνουν σε παιδάκια, το οποίο τους υπόσχονται ότι αν κάτσουν μπροστά του και περιμένουν για κάποια λεπτά χωρίς να το αγγίξουνε μετά θα πάρουνε τρία ζαχαρωτά. Και υπάρχουν τα παιδάκια που θα κάθονται θα το κοιτάνε μέχρι να πάρουν τα επόμενα ζαχαρωτά, και υπάρχουνε και τα άλλα που δεν θα αντέξουνε και θα το φάνε το ζαχαρωτό, το ένα το αρχικό που βρέθηκε μπροστά τους.

Το παιδί που ξέρουμε ότι θα πετύχει πολλά πράγματα είναι αυτό που πιστεύει ότι θα πάρει τα επόμενα ζαχαρωτά αν περιμένει αρκετή ώρα μπροστά χωρίς να τα αγγίξει. Και ξέρει ότι και στη ζωή έτσι θα είναι.

Ας δούμε όμως τώρα πως μπορούμε να το ξεπεράσουμε; Πώς μπορούμε να το βγάλουμε από την ζωή μας;

Υπάρχει ένα μαγικό συναίσθημα θα έλεγα που ξεπερνάει τα πάντα και είναι η προθυμία. Είναι η προθυμία να περάσουμε από ότι χρειάζεται να περάσουμε (ότι δυσκολία ή επώδυνη/αργή διαδικασία) μέχρι να φτάσουμε σε αυτό που θέλουμε. Οπότε και μόνο να αυξήσουμε την προθυμία μας για να κάνουμε κάποια πράγματα, πολλές φορές αυτό αρκεί. Το δεύτερο πολύ σημαντικό και το οποίο το έχω δει να φέρνει πολύ καλά αποτελέσματα, είναι να κάτσει κάποιος και να δει (ακόμα καλύτερα να γράψει, πάντα είναι καλύτερο να γράφει), το για ποιο λόγο είναι σημαντικό αυτό που θέλει να πετύχει. Π.χ. αυτό που λέγαμε πριν με το πτυχίο. Για ποιο λόγο είναι σημαντικό να τελειώσει την σχολή του, για ποιο λόγο είναι σημαντικό να πάρει το πτυχίο, τι θα του προσφέρει αυτό, ποια αξία έχει γι ‘αυτόν. Οπότε αυτό θα τον βοηθήσει να κάνει τα βήματα και να αφήσει την ταινία ή την όποια επίκαιρη ευχαρίστηση στην άκρη.

Σημαντικό ρόλο παίζει και η διάθεση κάποιου να κάνει κάτι και να το παρουσιάσει ακόμα κι αν δεν είναι τέλειο παρά από φόβο και άγχος να μπει σ ένα κυνήγι τελειότητας που θα έχει ως αποτέλεσμα να μην κάνει ποτέ αυτό που έχει αναλάβει – χρειάζεται μια ισορροπία σε αυτό.

Και ο πιο σταθερός παράγοντας πάντα που επιφέρει τις μεγαλύτερες αλλαγές και είναι πολύ συνδεδεμένος και με την αναβλητικότητα, είναι η αυτοεκτίμηση. Γιατί ένας άνθρωπος που εκτιμάει τον εαυτό του, ξέρει και την αξία του και έτσι θα παλέψει για πράγματα που του αξίζουν και όχι για το «γρήγορο», το «εφήμερο», το «βιαστικό», το «επίκαιρο». Οπότε αν ξέρει κάποιος την αξία του, αποκλείεται να λειτουργήσει με αναβλητικότητα. Και βέβαια το ίδιο ισχύει και ανάποδα. Δηλαδή αν σταματήσουμε την αναβλητικότητα, αν αρχίσουμε να λειτουργούμε με αυτό που θέλουμε να πετύχουμε κάνοντας αυτά που έχουμε σχεδιάσει, αυτά που έχουμε σκεφτεί να κάνουμε - συνειδητά και στοχευμένα - τότε κερδίζουμε και πολύ αυτοεκτίμηση. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό και ανεκτίμητο!

Έλενα Αλεβιζοπούλου