Όσοι υποφέρουν από ζήλια ξέρουν ότι βρίσκονται συνεχώς σε επαγρύπνηση, αναζητώντας το παραμικρό σημάδι, την παραμικρή ένδειξη που να επιβεβαιώνει τις υποψίες τους. Το μυαλό τους είναι απόλυτα συγκεντρωμένο, αλλά όχι με τον καλύτερο τρόπο. Η ενσυνειδητότητα λοιπόν μπορεί και εκείνους αλλά και όλους μας να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας διαφορετικά.
Το πρόγραμμα “Μείωση του στρες με βάση την ενσυνειδητότητα” (Mindfulness Based Stress Reduction) εμφανίστηκε το 1979. Αυτός που το επινόησε ήταν ο Jon Kabat-Zinn, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης.
Αρχικά το πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε νοσοκομεία με στόχο τη μείωση του στρες που προκαλούσαν οι ασθένειες και ο χρόνιος πόνος. Στη συνέχεια, η μέθοδος πέρασε στην ψυχολογία, στην ψυχιατρική και στην εκπαίδευση. Σήμερα προτείνεται ως λύση για όποιον βασανίζεται από ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα, επειδή του επιτρέπει να βελτιώσει τη συνολική ευεξία του.
Το θεμελιώδες μήνυμα της ενσυνειδητότητας είναι η άνευ όρων αποδοχή όσων συμβαίνουν τώρα. Σε αντίθεση με αυτό που έχουμε μάθει να κάνουμε, η ενσυνειδητότητα μας επιτρέπει να δεχόμαστε καλοπροαίρετα τις σκέψεις, τις εικόνες και τα συναισθήματα που θεωρούνται αρνητικά, χωρίς να εμμένουμε σε αυτά ή να ταυτιζόμαστε μαζί τους. Χάρη σε αυτήν την πρακτική αναπτύσσουμε την ικανότητα να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας αντί να τα υπομένουμε, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται γενικά η διάθεσή μας.
Ο διαλογισμός με ενσυνειδητότητα βοηθά να μειωθεί η έκκριση κορτιζόλης, που είναι η ορμόνη του στρες. Επιτρέπει επίσης να σταματήσει η δραστηριότητα της αμυγδαλής, μιας περιοχής του εγκεφάλου που συνδέεται με τα συναισθήματα, και με αυτό τον τρόπο μειώνει την παρορμητικότητα. Τέλος, βελτιώνει τη διάθεση, τις ικανότητες της προσοχής (προσανατολισμός και διατήρηση της προσοχής) καθώς και την ενσυναίσθηση.
Η ενσυνειδητότητα θα σας επιτρέψει να αντιδράτε καλύτερα στα συναισθήματά σας και στις σκέψεις σας, και έτσι να κάνετε καλύτερες επιλογές. Θα σας βοηθήσει να μην υποκύπτετε στις αυτόματες συναισθηματικές αντιδράσεις σας, να διευρύνετε την οπτική γωνία από την οποία βλέπετε τα πράγματα και να επεκτείνετε το πεδίο δράσης σας. Θα διαπιστώσετε επίσης με ικανοποίηση ότι όσο περισσότερο δέχεστε τα συναισθήματά σας, τόσο λιγότερο θα σας κατακλύζουν και θα σας δηλητηριάζουν.
Πώς ασκείται η ενσυνειδητότητα;
Η ενσυνειδητότητα μαθαίνεται και εξασκείται. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνετε την άσκηση μία φορά, έτσι «για να δείτε τι είναι», αλλά να προσπαθείτε να ασκείστε πολύ τακτικά. Το ιδανικό θα ήταν να ασκείστε καθημερινά, χωρίς καθορισμένη διάρκεια, μέχρις ότου σταθεροποιηθούν μέσα σας η διεργασία και τα οφέλη, για να είστε έπειτα σε θέση να την εφαρμόζετε όποτε χρειάζεται.
Πρακτική άσκηση στην ενσυνειδητότητα
Με τα μάτια κλειστά και με τη βοήθεια των αισθήσεών σας (ακοή, οσμή, αφή), σταθείτε και παρατηρήστε τι συμβαίνει μέσα σας (την αναπνοή σας, τις αισθήσεις του σώματος σας, τις ανάκατες σκέψεις που περνούν από το μυαλό σας και φεύγουν) και τι υπάρχει γύρω σας. Αρκεστείτε να παρατηρείτε, χωρίς να κρίνετε, χωρίς να αναλύετε, χωρίς να περιμένετε κάτι, χωρίς να εμποδίζετε μια σκέψη να έρθει στο μυαλό σας, χωρίς να εμμένετε σε αυτό που συμβαίνει. Απλώς αφεθείτε προκειμένου όλα αυτά να σας αγγίξουν.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Bernard Geberowicz «Νίκησε τη Ζήλια» από τις εκδόσεις Πεδίο
