Η επικοινωνία είναι αμφίδρομη διαδικασία. Ο πομπός και ο δέκτης ανταλλάσουν συνεχώς μηνύματα, επομένως και οι δύο είναι και πομποί και δέκτες ταυτόχρονα. Όταν μιλάτε με κάποιον κινητοποιείτε αυτομάτως την ανταπόκρισή του και αυτό ενδεχομένως θα επιδράσει στο πώς θα συνεχίσετε.
Όταν δείτε πως ο συνομιλητής σας συνοφρυώνεται καθώς αφηγείστε ένα επεισόδιο στο γραφείο, ίσως αποφασίσετε να μην αναφέρετε κάποιο άλλο γεγονός για να μην τον αναστατώσετε περισότερο. Αν είναι αναστατωμένος, αναστατώνεστε και εσείς, άρα προστατεύετε τη δική σας ψυχική γαλήνη διακόπτοντας τη συζήτηση.
Ένας άλλος παράγοντας που προσδιορίζει τον τρόπο επικοινωνίας είναι το περιβάλλον. Ο ρόλος σας διαφέρει ανάλογα με το ποιος είναι ο συνομιλητής σας και με το πού γίνεται η συζήτηση. Η γυναίκα θα μιλήσει διαφορετικά όταν παίζει το ρόλο της «μητέρας», ενώ θα είναι τελείως διαφορετική όταν «παίζει την προϊσταμένη» στο γραφείο.
Ο άντρας μιλά διαφορετικά όταν κουβεντιάζει για δουλειές με συναδέλφους και διαφορετικά όταν συζητά για τη δουλειά του με ένα φίλο σε κάποια γιορτή. Επειδή όλοι καλούμαστε να παίξουμε διάφορους ρόλους στη ζωή, ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε πρέπει να είναι ευέλικτος.
Με κάθε νέο ρόλο – φοιτητές, γονείς, σύζυγοι, υπάλληλοι – πρέπει να μάθουμε και την ανάλογη γλώσσα, τους ανάλογους τρόπους επικοινωνίας μέσα στα νέα δεδομένα. Το πόσο ευπροσάρμοστοι είμαστε στους νέους ρόλους εξαρτάται πολύ από τις προηγούμενες εμπειρίες μας.
Οι δυνατότητες επικοινωνίας προκύπτουν απ’ όσα διδαχτήκαμε από τους γονείς μας όταν ήμαστε παιδιά. Οι προηγούμενες γνώσεις ρυθμίζουν το πώς επικοινωνούμε με τους άλλους, πώς ανταπτύσσονται οι τεχνικές μας και πώς αυτές διατηρούνται στις σχέσεις μας.
Η επικοινωνία είναι πολύ περίπλοκη, και αυτός είναι ο λόγος που δεν προκαλούν έκπληξη τα λάθη τα οποία γίνονται.
Τα συναισθήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητά μας να μεταδίδουμε μηνύματα στους άλλους. Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να μας αφήσουν ουσιαστικά άφωνους και άλλες πάλι να μας κάνουν να αντιδράσουμε με απείθεια, με συνέπεια ή να διακόψουμε προσωρινά την επικοινωνία.
Τα πιο δραστικά παραδείγματα αποσύνδεσης από τον εξωτερικό κόσμο είναι η σχιζοφρένεια και η σοβαρή κατάθλιψη. Μόλις ο κόσμος δώσει την εντύπωση του αφιλόξενου χώρου και το άτομο δεν μπορεί να βρει διέξοδο στα προβλήματά του ή τρόπο να προστατευτεί από τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, τότε η κατάσταση μπορεί να του φανεί σαν μαζική απειλή και ο υποσυνείδητος νους σηκώνει προστατευτικό τείχος από τον εξωτερικό κόσμο. Απομονώνει το άτομο και εμποδίζει τον έξω κόσμο να το πληγώνει περισσότερο.
Τόσο οι σχιζοφρενείς όσο και οι καταθλιπτικοί, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις άλλες ασθένειες, μεταφέρουν ένα μήνυμα. Η διακοπή στη ροή της επικοινωνίας πληροφορεί το περιβάλλον ότι διαταράχτηκε η ισορροπία στο επικοινωνιακό σύστημα και χρειάζεται να επανασυνδεθεί.
Οι πνευματικές ασθένειες οφείλονται σε κάποια αιτία· δεν έρχονται στους ανθρώπους χωρίς λόγο. Όπου υπάρχει σύμπτωμα, υπάρχει και η αιτία.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Vera Peiffer «Θετική Σκέψη» από τις εκδόσεις Διόπτρα
