Μιλάς. Μιλάει. Επιμένεις. Επιμένει. Η «συζήτηση» πηγαίνει κατά διαόλου. Κάποια στιγμή ακούς το κλασσικό «γιατί δεν με καταλαβαίνεις;». Ή το λες εσύ!
Συζητάτε ουσιαστικά ή πιο πολύ ανταλλάσετε παράπονα, γκρίνιες και επιθέσεις; Τι στο καλό φταίει; Γιατί δεν μπορείτε να συνεννοηθείτε;
Σήμερα μπορεί ήταν μία διαφωνία για το πώς θα λύσετε ένα πρόβλημα. Ή για τον τρόπο που αντιμετωπίζεις μία κατάσταση. Χθες μπορεί να ήταν μία έντονη αντιπαράθεση για κάτι που έκανες (και που ακόμα δεν έχεις καταλάβει πραγματικά ποιο ήταν το «έγκλημά» σου). Ή για κάτι που δεν έκανες, αλλά θα έπρεπε να είχες κάνει, ίσως και για το ότι θα έπρεπε να είχες καταλάβει ότι πρέπει να το κάνεις, χωρίς να σου το πει. Αύριο μπορεί να είναι κάτι άλλο, λιγότερο ή περισσότερο σημαντικό. Και συχνά η ίδια ερώτηση: «γιατί δεν με καταλαβαίνεις;», ή κάποια παραλλαγή της.
Η ουσία της ερώτησης «γιατί δεν με καταλαβαίνεις;» δεν είναι το «γιατί», αλλά το «δεν με καταλαβαίνεις» και τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτό. Απλώς η ερώτηση είναι διατυπωμένη ρητορικά. Ουσιαστικά το πρόσωπο που την κάνει μάλλον πιο πολύ θέλει να βγάλει το παράπονο, παρά να πάρει μία ουσιαστική απάντηση. Σα να υπάρχει η απαίτηση να κάνεις κάτι εσύ για να καταλάβεις αυτό που πραγματικά θέλει να σου πει ο άλλος, να νιώσεις όπως νιώθει και αυτός, να αντιληφθείς τα πράγματα από τη δική του σκοπιά.
Η πρώτη αντίδρασή σου αν το ακούσεις μπορεί να είναι να νιώσεις αδικία, ίσως και θυμό και να υποστηρίξεις αυτόματα τον εαυτό σου π.χ. «εγώ δε σε καταλαβαίνω, εγώ που έχω κάνει τόσα για σένα και προσπαθώ κάθε φορά να σε ευχαριστήσω» κ.λπ. Ή να αντεπιτεθείς, π.χ. «κοίτα πρώτα να καταλάβεις εσύ τι λέω και μετά να ζητάς κατανόηση από τους άλλους». Ή απλά να αγνοήσεις την ερώτηση/παράπονο, σκεπτόμενος «πάλι τα ίδια, βαρέθηκα, κουράστηκα». Και έτσι, το μοτίβο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά…
Πώς θα σου φαινόταν αν αυτή τη φορά αντιδράσεις διαφορετικά; Αν δείξεις πραγματικό ενδιαφέρον για το παράπονο; Θα μπορούσες να ρωτήσεις «θέλεις να μου πεις τι εννοείς;». Ή «τι σε κάνει να πιστεύεις ότι δεν καταλαβαίνω;». Ή «πραγματικά θα ήθελα να καταλάβω, μπορείς να με βοηθήσεις;». Ήπια όμως, γιατί μπορεί ο άλλος να το εκλάβει ως ειρωνεία ή αντεπίθεση, αν ειπωθεί με λάθος τρόπο!
Κάνοντας την κατάλληλη ερώτηση μετά από ένα παράπονο του τύπου «γιατί δεν με καταλαβαίνεις;», με ύφος συγκαταβατικό και όχι επιθετικό ή αμυντικό, όχι μόνο δείχνεις ότι πραγματικά ενδιαφέρεσαι, αλλά μπορεί και να οδηγηθεί η συζήτηση σε μία τελείως νέα και παραγωγική κατεύθυνση. Εάν ακούσεις προσεκτικά, επιβεβαιώσεις τι κατάλαβες (κάνοντας αυτό που λέμε «ενεργητική ακρόαση») και βοηθήσεις τον άλλο να διατυπώσει πιο συγκεκριμένα αυτά που σκέφτεται, νιώθει και ζητάει, μπορεί να καταλήξετε σε κάτι θετικό.
Αν πάλι σου έρθει να πεις εσύ μία τέτοια φράση, πριν την ξεστομίσεις «πάτα φρένο» και αναρωτήσου τι προσπαθείς να επιτύχεις με αυτό. Αναρωτήσου αν σε έχει κυριεύσει το συναίσθημα και πού μπορεί να οδηγήσει αυτό. Αναρωτήσου τι μπορεί να βοηθήσει τη συζήτηση ή τη σχέση να συνεχιστεί χωρίς να αυξηθούν τα προβλήματα, αντί να «επιτεθείς» με αυτόν τον τρόπο.
Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσετε 100% με το άλλο πρόσωπο, δεν είναι αυτός ο στόχος. Ούτε να καταλάβεις τι νιώθει και τι θέλει 100% (που τελικά ίσως είναι και αδύνατο). Αρκεί τουλάχιστον να εκτονωθεί λίγο η ένταση, να αποκτήσει η συζήτηση μία καλύτερη πορεία και μπορεί τελικά και να εξελιχθεί προς αμοιβαίο όφελος, αντί να αφήσει και στους δύο αίσθηση πίκρας, παράπονο, θυμό ή στενοχώρια.
Δοκίμασες ποτέ να το κάνεις; Και να το κάνεις με το σωστό τρόπο; Σίγουρα δεν είναι πάντα εύκολο όταν κάποιος σου παραπονιέται έντονα ή σε κατηγορεί και νιώθεις ότι δεν φταις εσύ γι’ αυτό (και πιθανόν για πολλοστή φορά!), να αναλάβεις την πρωτοβουλία, να βάλεις στην άκρη το δικό σου παράπονο και τη δική σου ενόχληση και να κάνεις τη συζήτηση πιο παραγωγική. Χρειάζεται εξάσκηση και κόπος για να αλλάξεις μία συνήθεια, μία αυτόματη αντίδραση.
Σκέψου όμως τι πραγματικά έχει σημασία τελικά: ποιος έχει δίκιο, ποιος φταίει, ποιος έχει παρεξηγήσει τα πράγματα, πώς θα «κερδίσεις» κάτι από τον άλλο επιτόπου, ή το να γίνει ένας ουσιαστικός διάλογος που θα βοηθήσει τη σχέση;
Ο Υπάτιος Βαρελάς είναι Προπονητής Ζωής (Life Coach) με ειδίκευση σε EFT και NLP, Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Εκπαιδευτής και Συγγραφέας, επικεφαλής της CHANGE (www.change.gr) και του www.eft.gr
