«Πράγματι, αν βρεις στην ανθρώπινη ζωή οτιδήποτε καλύτερο από τη δικαιοσύνη, την αλήθεια, τη σωφροσύνη, το θάρρος – εν συντομία, οτιδήποτε καλύτερο από το να είσαι ευχαριστημένος από τον ίδιο σου τον νου, ο οποίος σε οδηγεί να συμπεριφέρεσαι σύμφωνα με τις επιταγές του ορθού λόγου και να δέχεσαι ό,τι σου δίνει η μοίρα έξω από τη σφαίρα επιλογής σου – σου λέω, αν μπορείς να βρεις κάτι καλύτερο, αφιερώσου σε αυτό ολόψυχα και επωφελήσου στο έπακρο από το μεγαλύτερο καλό που ανακάλυψες».
Μάρκος Αυρήλιος. Τα Εις Εαυτόν. Γ’ 6.1
Όλοι έχουμε τρέξει πίσω από πράγματα που νομίζαμε πως είχαν σημασία. Κάποια στιγμή, όλοι πιστέψαμε ότι τα λεφτά θα ήταν η απάντηση, ότι η επιτυχία ήταν το ανώτατο τρόπαιο, ότι η παντοτινή αγάπη ενός όμορφου ανθρώπου θα ζέσταινε επιτέλους την καρδιά μας.
Διαβάστε επίσης: Η δύναμη του να λέμε “έναν καλό λόγο”, χωρίς λόγο
Τι ανακαλύπτουμε όταν αποκτάμε τελικά αυτά τα πολυπόθητα αντικείμενα;
Όχι πως είναι κενά ή ανούσια – μόνο αυτοί που δεν τα είχαν ποτέ θα το πίστευαν – αλλά ότι δεν είναι αρκετά.
Το χρήμα δημιουργεί προβλήματα. Η αναρρίχηση σε μια κορυφή αποκαλύπτει μια άλλη, ακόμη ψηλότερη. Και η αγάπη δεν είναι ποτέ αρκετή.
Υπάρχει κάτι καλύτερο εκεί έξω: η αληθινή αρετή. Είναι ανταμοιβή.
Η αρετή είναι το ένα καλό που αποκαλύπτεται ανώτερο απ’ ό,τι περιμένουμε, κάτι που δεν μπορεί κανείς να έχει σε κάποιο βαθμό. Απλώς ή την έχουμε ή δεν την έχουμε. Κι αυτός είναι ο λόγος που η αρετή – η οποία συνίσταται σε δικαιοσύνη, ειλικρίνεια, αυτοπειθαρχία και θάρρος – είναι το μόνο για το οποίο αξίζει να κοπιάζουμε.
Η ιστορία ξεχειλίζει από αποδείξεις ότι η ανθρωπότητα είναι ικανή να κάνει κακό όχι μόνο ενεργά, αλλά και παθητικά.
Σε κάποιες από τις πιο επονείδιστες στιγμές μας –από τη δουλεία μέχρι το Ολοκαύτωμα, τον φυλετικό διαχωρισμό ως τη στυγνή δολοφονία της Κίτι Τζενοβέζε – η ενοχή δεν περιορίστηκε στους δράστες, αλλά σε απλούς πολίτες που, για πολλούς διαφορετικούς λόγους, αρνήθηκαν να εμπλακούν.
Είναι εκείνη η παλιά, γνωστή ρήση: το μόνο που χρειάζεται το κακό για να θριαμβεύσει είναι να μην κάνουν τίποτα οι καλοί άνθρωποι.
Δεν αρκεί μόνο να μην κάνετε κακό. Πρέπει επίσης να είστε μια δύναμη του καλού στον κόσμο, και μάλιστα όσο καλύτερα μπορείτε.
Απόσπασμα από το βιβλίο των Ryan Holiday & Stephen Janselman «Άδραξε τον Χρόνο» από τις εκδόσεις Πεδίο
