Πριν από πολλά χρόνια, όταν έγραφα τις πρώτες μου ιστορίες, με απασχόλησαν τα εξής ερωτήματα: «Βλέπουν όλοι τα ίδια χαρακτηριστικά όταν κοιτάνε μια γυναίκα; Βλέπουν όλοι τα ίδια χρώματα όταν κοιτάνε τον ουρανό; Υπάρχει περίπτωση το κόκκινο για μένα να είναι μπλε για κάποιον άλλον;»
Ας διαχωρίσουμε όμως πρώτα το «αντιλαμβάνομαι» από το «βλέπω».
Εννοείται ότι δύο άνθρωποι μπορεί να βλέπουν τον ίδιο πίνακα, αλλά να τον αντιλαμβάνονται με διαφορετικό τρόπο.
Γίνεται όμως να κοιτούν τον ίδιο πίνακα, αλλά να βλέπουν άλλα χρώματα και άλλα σχήματα σ’ αυτόν; Να κοιτούν τον ίδιο πίνακα, να συμφωνούν ότι κοιτούν τον ίδιο πίνακα, αλλά να βλέπουν – και όχι απλώς να αντιλαμβάνονται – άλλον πίνακα;
Το λογικό είναι ότι υπάρχει ένα χρωματικό και σχηματικό πέπλο, καθαρά προσωπικό για κάθε άνθρωπο, που καλύπτει τον κόσμο που τον περιβάλλει και διαφοροποιεί τον κατά τα άλλα κοινό μας κόσμο αρκετά δισεκατομμύρια φορές;
Τι θα έλεγες να υπερβούμε το λογικό λέγοντας ότι δεν υπάρχει ένας «κοινός κόσμος», το πρωτότυπο, που εμείς τον παραποιούμε καλύπτοντάς τον με το προσωπικό μας πέπλο, αλλά ότι υπάρχουν τόσοι κόσμοι όσοι και άνθρωποι. Και μάλιστα πως κάθε άνθρωπος δημιουργεί τον δικό του κόσμο, γι’ αυτό και τον αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Δεν αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον κοινό κόσμο, τον δημιουργεί διαφορετικά και μετά τον αντιλαμβάνεται όπως είναι, όπως τον έχει δημιουργήσει.
Πόσο θα ήθελα να μπορέσω να εισβάλλω για λίγα δευτερόλεπτα στο μυαλό ενός ανθρώπου και να δω με τα μάτια του τον κόσμο που ξέρω να μεταμορφώνεται μπροστά μου. Να δω τον κόσμο με άλλα μάτια.
Την επόμενη φορά που θα μας ρωτήσουν «Σε τι κόσμο ζούμε;», ας αναρωτηθούμε πριν απαντήσουμε: «Για ποιον κόσμο μιλάει; Τον δικό μου ή τον δικό του;»
Προφανώς, η πιο πάνω θεώρηση έχει φιλοσοφική υπόσταση και δεν αποδεικνύεται επιστημονικά. Η άποψη όμως ότι δημιουργούμε και αλλάζουμε τους ανθρώπους και τα πράγματα γύρω μας έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Κάτι τέτοιο σαφώς και ισχύει· μπορεί όχι με τον τρόπο που μόλις περιέγραψα, δηλαδή ότι με τη σκέψη μας αλλάζουν τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων ή τα χρώματα στους πίνακες, σίγουρα αλλάζουν όμως οι πράξεις οι δικές μας και των άλλων, άρα εισερχόμαστε σε μια διαφορετική πραγματικότητα, την οποία στην ουσία έχουμε προκαλέσει.
Ας ονομάσουμε φίλτρο το χρωματικό και σχηματικό πέπλο για το οποίο μίλησα πριν. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, βλέπουμε τον κόσμο μέσα από το προσωπικό μας φίλτρο. Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο είναι διαποτισμένος από τις προσλαμβάνουσές μας, τις εμπειρίες μας, τις αξίες μας, τις ανάγκες μας, τις πεποιθήσεις μας.
Οι πέντε αισθήσεις μας μεταφέρουν τα εξωτερικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο, εκείνος τα φιλτράρει και δημιουργεί τη δική του εκδοχή της πραγματικότητας. Ουσιαστικά, είναι η ερμηνεία του για τα ερεθίσματα που έλαβε. Το φίλτρο επηρεάζει ολόκληρη τη ζωή μας.
Μπορεί να σε φυλακίσουν και να πιστεύεις ότι είσαι ελεύθερος. Μπορεί να σε κλέψουν και να πιστεύεις ότι ζεις στην αφθονία. Μπορεί να σε προδώσουν και να πιστεύεις ότι σου αξίζει η αγάπη.
Η μετάφραση που κάνεις απέναντι σε αυτό που σου συμβαίνει εξαρτάται από σένα. Η μετάφρασή σου αποτελεί το «πιστεύω» σου.
Το τι πιστεύεις για σένα σε διαμορφώνει και εξαρτάται από σένα. Όχι από τις συνθήκες, όχι από τα γεγονότα, όχι από τους άλλους.
Η οπτική γωνία από την οποία βλέπεις τον κόσμο σου ορίζει την ποιότητα του κόσμου γύρω σου.
Ο κόσμος δεν υπάρχει, τον διαμορφώνεις κάθε μέρα που ξυπνάς, με το που ανοίγεις τα μάτια σου.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Νικόλα Σμυρνάκη «Να ευτυχήσω για να πετύχω ή να πετύχω για να ευτυχήσω;» από τις εκδόσεις Διόπτρα
