«Σχεδία αρτ» είναι ο τίτλος ενός νέου βαθιά κοινωνικού και άκρως περιβαλλοντικού προγράμματος που παίρνει σάρκα και οστά, με όραμα να υποστηρίξει ακόμα περισσότερο ακόμα περισσότερους συνανθρώπους μας που δοκιμάζονται σκληρά.
Έχουν περάσει τρία χρόνια και κάτι μήνες από τότε που η σελίδα 32 ενός απούλητου τεύχους της «σχεδίας» βρήκε μια άλλη ζωή, απέκτησε έναν καινούριο ρόλο.
Από εκεί που ήταν «κάτι» που διαβάζεται, μεταμορφώθηκε σε «κάτι» που φοριέται. Ήταν Οκτώβριος του 2014 και μόλις είχαμε κάνει το πρώτο αποφασιστικό βήμα ενός νέου πρότζεκτ που έμελλε να εξελιχθεί σε ένα πολυδιάστατο κοινωνικό πρόγραμμα, το οποίο αυτές τις μέρες, που το ελληνικό περιοδικό δρόμου συμπληρώνει πέντε χρόνια ζωής, παίρνει σάρκα και οστά.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η συνηθισμένη πρακτική στο χώρο του έντυπου Τύπου είναι η ανακύκλωση των όποιων αδιάθετων (απούλητων) φύλλων/αντιτύπων, συνήθως μέσω της παράδοσής τους σε εταιρείες που εξειδικεύονται στην ανακύκλωση χαρτιού.
Η πρακτική αυτή κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, χωρίς, ωστόσο, να αξιοποιεί στον μέγιστο βαθμό τις υπάρχουσες δυνατότητες και να αποδίδει το ελάχιστο δυνατόν περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Διεθνώς, η εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων βασίζεται στην ακόλουθη πυραμίδα ιεράρχησης: πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση (υλικών και ενέργειας) και, στο τέλος, ταφή.
Και η «σχεδία», έχοντας ως θεμελιώδη αρχή της το σεβασμό στον άνθρωπο, δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει διαφορετικά όσον αφορά το περιβάλλον.
Έτσι, από το Μάρτιο του 2013, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού δρόμου «σχεδία», τα αδιάθετα τεύχη δεν φεύγουν από το γραφείο, αλλά αποθηκεύονται με σκοπό όχι την ανακύκλωση, αλλά την επαναχρησιμοποίηση, τον επανασχεδιασμό τους και τη μεταμόρφωσή τους σε νέα προϊόντα, χρηστικά κυρίως, υψηλής ποιότητας και αισθητικής.
Αυτό, με λίγα λόγια, είναι το πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης «σχεδία αρτ» (το «Upcycling Project»), τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν στα μέσα Ιανουαρίου, όταν συμμετείχαμε με τις ιδέες, το όραμα και, βεβαίως, τις δημιουργίες μας στην έκθεση GREEK BRAND NEW στον πολυχώρο Αθηναΐς και σήμερα έχουμε τη μεγάλη χαρά να παρουσιάσουμε στους αναγνώστες και υποστηρικτές του περιοδικού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα «σχεδία αρτ» είναι, ίσως, μοναδικό στον κόσμο, υπό την έννοια ότι ενώ μπορεί να υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες (είτε εμπορικού είτε κοινωνικού χαρακτήρα) που επαναχρησιμοποιούν σελίδες εφημερίδων και περιοδικών, μετατρέποντάς τες σε άλλα αντικείμενα, ωστόσο, στο βαθμό που γνωρίζουμε, δεν υπάρχει άλλο έντυπο μέσο ενημέρωσης (γιατί η «σχεδία» είναι και μέσο ενημέρωσης) που να αξιοποιεί/επαναχρησιμοποιεί τα δικά του αδιάθετα τεύχη με αυτό τον τρόπο.
Ένας επιπλέον λόγος που καθιστά το εγχείρημα «σχεδία αρτ» ξεχωριστό είναι η ευρύτατη αξιοποίηση του χαρτιού για την κατασκευή μιας μεγάλης γκάμας προϊόντων.
Όπως γράφουμε και στο εισαγωγικό σημείωμα της σελ. 6 («Ζωή από την αρχή»), είναι ένα πρόγραμμα όπου, κινούμενο όσο πιο κοντά γίνεται στην κορυφή της πυραμίδας ιεράρχησης για την εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων, συναντιούνται η αγάπη, η αλληλεγγύη, η εκπαίδευση, η συμμετοχή, η κοινωνική (επαν)ένταξη, η δημιουργία, η κοινωνική επιχειρηματικότητα, η καινοτομία και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης.
«Ξαναφτιάχνοντας τη ζωή» είναι το σλόγκαν που έχουμε επιλέξει, γιατί το περιγράφει, θεωρούμε, με μεγάλη ακρίβεια και σε όλη του την έκταση.
Ξαναφτιάχνουμε τη ζωή, γιατί δίνουμε μια νέα ευκαιρία, νέα μορφή σε κάτι φαινομενικά μόνο «άχρηστο», «σκουπίδι» («Ο θησαυρός στα σκουπίδια» ήταν ο προφητικός και διόλου τυχαίος τίτλος ενός ρεπορτάζ που είχαμε κάνει το Νοέμβριο του 2016 , τεύχος 42, με θέμα τη διαχείριση των απορριμμάτων).
Επιπλέον, μέσα από αυτό το νέο κοινωνικό πρόγραμμα, βαθιά πιστεύουμε και αγωνιζόμαστε να δώσουμε τη δυνατότητα σε κάποιους συμπολίτες μας που ζουν αποκλεισμένοι, συντριπτικά κάτω από το όριο της φτώχειας να ξαναφτιάξουν, να ξανακερδίσουν τις ίδιες τους τις ζωές.
Αυτός είναι ο βασικός στόχος: Η δημιουργία ευκαιριών για την ενεργοποίηση, περαιτέρω εκπαίδευση και επιμόρφωση, με την παράλληλη δημιουργία προοπτικών απασχόλησης σε συμπολίτες μας που είναι άστεγοι και/ή ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Το πρόγραμμα βασίζεται στους εξής άξονες/τομείς δράσης
• Επαναχρησιμοποίηση (upcycling) των αδιάθετων (παλαιότερων) τευχών του περιοδικού δρόμου «σχεδία» και μετατροπή τους σε νέα προϊόντα. Η διαδικασία της επαναχρησιμοποίησης προσθέτει αξία με τη μετατροπή του «άχρηστου» χαρτιού σε προϊόντα υψηλής αισθητικής και ποιότητας.
• Παρουσίαση, προώθηση και πώληση όλων των χάρτινων κατασκευών από τον δικό μας χώρο (κατάστημα λιανικής πώλησης και εκθεσιακός χώρος μαζί) στο κέντρο της Αθήνας (αρχικά), καθώς και μέσα από μία ηλεκτρονική online πλατφόρμα (e-shop).
Παράλληλα, οργανώνεται ένα δίκτυο χονδρικής πώλησης (wholesale) για τη διάθεση των προϊόντων μέσα από επιλεγμένα καταστήματα (αλλά και υπηρεσίες, εταιρείες, μουσεία κ.λπ.) στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
• Δημιουργία ενός καφέ-εστιατορίου, στον ίδιο χώρο όπου θα βρίσκεται ο εκθεσιακός χώρος και τα εργαστήρια. Έτσι, όλες οι δραστηριότητες θα συνδυάζονται με την παροχή βασικών υπηρεσιών εστίασης (καφές, τσάι, γεύματα κ.λπ.).
Ήδη η ιστοσελίδα μας είναι έτοιμη (www.shediart.gr) και σε λίγο καιρό θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Οι εγκαταστάσεις του «σχεδία αρτ» (τα εργαστήρια, ο εκθεσιακός χώρος, το κεντρικό σημείο λιανικής και χονδρικής πώλησης) θα βρίσκονται στην καρδιά της Αθήνας και συγκεκριμένα σε ένα ιστορικό κτίριο στην οδό Κολοκοτρώνη, εκεί όπου θα μετακομίσουμε, μαζί με τα γραφεία του περιοδικού, τον ερχόμενο Απρίλιο.
Το όραμα είναι ο πολυχώρος «σχεδία αρτ» να αποτελέσει σημείο συνάντησης και κόμβο αλληλεγγύης και εφαρμοσμένης κοινωνικής καινοτομίας.
Οι ωφελούμενοι
Στις αρχές του 2016, απευθύναμε κάλεσμα στους ανθρώπους του περιοδικού, εφόσον το επιθυμούν, να συμμετάσχουν στα (δωρεάν) μαθήματα επαναχρησιμοποίησης που ξεκινήσαμε την άνοιξη του ίδιου χρόνου. Όσοι ανταποκρίθηκαν ξεκίνησαν αμέσως.
Η πρώτη ομάδα ωφελουμένων του προγράμματος αποτελείται από ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 χρόνων).
Η γενναιοδωρία της VISA Ελλάς η οποία μας υποστήριξε, εντάσσοντάς μας (μαζί με άλλες 14 κοινωνικές δομές που επιτελούν σπουδαίο έργο), για δύο συνεχόμενες χρονιές, στο δικό της σημαντικό Κοινωνικό Πρόγραμμα Αλληλεγγύης, πέρα από το ότι μας έδωσε τη δυνατότητα να οργανώσουμε τα πρώτα εργαστήρια και να προχωρήσουμε στην ενοικίαση του νέου μας χώρου, μας παρείχε και την οικονομική ευχέρεια να προχωρήσουμε στην κανονική πρόσληψη (με σύμβαση έργου) των πέντε πρώτων ωφελουμένων, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν ακόμη περισσότερο τις δεξιότητές τους, χωρίς να έχουν το άγχος της απώλειας εισοδήματος, αφού, εξαιτίας της πολύωρης καθημερινής εκπαίδευσης, δεν θα είχαν χρόνο να διανείμουν τη «σχεδία».
Οι ωφελούμενοι εκπαιδεύτηκαν (και εξακολουθούν να εκπαιδεύονται) ώστε να μπορούν οι ίδιοι να δημιουργήσουν/παραγάγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας από χαρτί (από μολύβια μέχρι τσάντες, σκουλαρίκια, φωτιστικά, σουβέρ κ.λπ.).
Σύντομα, θα αρχίσει η διάθεσή τους προς πώληση, εξασφαλίζοντας έτσι, στόχος είναι, ένα έσοδο στους ωφελούμενους δημιουργούς τους.
Θέσεις απασχόλησης (μερικής και πλήρους) προβλέπεται να δημιουργηθούν για τους συμμετέχοντες τόσο στα ίδια τα εργαστήρια upcycling όσο και στους υπόλοιπους τομείς που θα συμπληρώνουν το πρόγραμμα «σχεδία αρτ» (πωλητήριο, εξυπηρέτηση πελατών, barista, καθαριότητα κ.λπ.).
Σε αυτή την περίπτωση, πέρα από την εκπαίδευσή τους, όλοι οι ωφελούμενοι σε όλους τους τομείς ενεργοποίησης και απασχόλησης θα συμβληθούν με τις συμβάσεις που προβλέπει η ελληνική εργατική νομοθεσία.
Επιπλέον, μέσα από το πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης «σχεδία αρτ», άνθρωποι που σήμερα δοκιμάζονται σκληρά όχι μόνο αποκτούν πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην απασχόληση, αλλά, με τον καιρό, αναλαμβάνουν σημαντικό κοινωνικό ρόλο, γίνονται «community leaders», αφού ο σχεδιασμός προβλέπει την οργάνωση σεμιναρίων που θα απευθύνονται σε μικρούς (σχολεία κ.λπ.) και μεγάλους ώστε να μάθουμε όλοι τα μυστικά της διαδικασίας της επαναχρησιμοποίησης, ενισχύοντας την ατομική και συλλογική κοινωνική αλλά και περιβαλλοντική συνείδηση.
Η διαδικασία
Όλα τα προϊόντα είναι χειροποίητα και μοναδικά, έχουν σχεδιαστεί και δημιουργηθεί στην Ελλάδα, αξιοποιώντας τα αδιάθετα τεύχη του περιοδικού δρόμου «σχεδία», αλλά και το ζήλο και το ταλέντο των δημιουργών τους.
Για τη δημιουργία τους, προτεραιότητα δίνεται σε αγνά, οικολογικά υλικά (κόλλες, βερνίκια κ.λπ.). Μόνο εκεί που δεν υπάρχουν απολύτως φιλικά προς το περιβάλλον, χρησιμοποιούνται άλλα υλικά, υψηλής ποιότητας, έχοντας πάντα ως βασικό κριτήριο να είναι όσο το δυνατόν πιο οικολογικά.
Τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται (στην κατασκευή των ρολογιών τοίχου, επί παραδείγματι) είναι επίσης προσεκτικά επιλεγμένα και υψηλής ποιότητας.
Σε όλη τη διαδικασία της παραγωγής, προτεραιότητα έχουν υλικά, αγαθά και προϊόντα που έχουν κατασκευαστεί και παραχθεί στην Ελλάδα.
Όπου είναι δυνατόν δε, προτιμούνται τα προϊόντα που έχουν κατασκευαστεί σε ελληνικές μονάδες που γεωγραφικά βρίσκονται όσο πιο κοντά γίνεται στους χώρους των εργαστηρίων του «σχεδία αρτ» (για την ακόμη μεγαλύτερη μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος).
Επιπλέον, πέρα από το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, οι συνεργάτες μας επιλέγονται και με βάση το κοινωνικό τους αποτύπωμα – είτε πρόκειται για κοινωνικές επιχειρήσεις, είτε για απλές επιχειρήσεις, που όμως διακρίνονται για την κοινωνική τους ευαισθησία, τις εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στους χώρους εργασίας τους κ.λπ.
Η Ποιότητα
Από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας της «σχεδίας», καταβάλλεται μια τεράστια προσπάθεια για την παραγωγή ενός όσο το δυνατόν αρτιότερου δημοσιογραφικού εντύπου, έτσι ώστε ο αναγνώστης και υποστηρικτής, πέρα από το έντονο συναίσθημα που χαρίζει η άμεση, ενεργή συμμετοχή σε μια πράξη αλληλεγγύης, να νιώθει ότι κρατάει στα χέρια του κάτι που πραγματικά αξίζει.
Ένα περιοδικό ανεξάρτητο και αισιόδοξο, μέσα από τις σελίδες του οποίου μπορεί να μάθει πράγματα, να τον κάνει να σκεφτεί, να προβληματιστεί, να ψυχαγωγηθεί, να χαμογελάσει, να γελάσει.
Με αυτήν ακριβώς την αρχή, πορευόμαστε όλα αυτά τα χρόνια και με το πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης «σχεδία αρτ». Στόχος είναι ο αγοραστής και υποστηρικτής να αποκτήσει κάτι που πραγματικά θα του αρέσει και θα θέλει να το έχει στο σώμα του (αν είναι κόσμημα), στο σπίτι, στο γραφείο, στη δουλειά.
Ο Αντίκτυπος
Το πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης των αδιάθετων τευχών της «σχεδίας», πέρα από τις κοινωνικές, έχει σημαντικές πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις και στην οικονομία.
Χαρακτηριστικό είναι ότι για κάθε τόνο χαρτιού (περίπου 5.000 περιοδικά, αφού κάθε περιοδικό ζυγίζει περίπου 200 γραμμάρια) οι εταιρείες ανακύκλωσης προσφέρουν ως αμοιβή 80€ (επίσημη προσφορά εταιρείας ανακύκλωσης προς τη «σχεδία», το Δεκέμβριο 2016).
Από την άλλη, με τη μέθοδο της επαναχρησιμοποίησης, αυτά τα 5.000 περιοδικά μπορούν, ενδεικτικά, να αποδώσουν: 150.000 μολύβια, 769 καλάθια, 600.000 σκουλαρίκια, 75.000 χαρτοσακούλες, 3.333 σουβέρ.
Δεκάδες χιλιάδες χρηστικά αντικείμενα και, μαζί, δεκάδες χιλιάδες ώρες απασχόλησης, που θα δημιουργηθούν για εκείνους και εκείνες που θα κληθούν να εκπαιδευτούν και να τα φτιάξουν.
Είναι σαφές ότι το κοινωνικό και οικονομικό κεφάλαιο, τα οφέλη για τον άνθρωπο, την κοινωνία και την οικονομία είναι πολύ μεγαλύτερα με τη διαδικασία της επαναχρησιμοποίησης (upcycling) σε σύγκριση με την ανακύκλωση (recycling).
Ακόμη πιο σαφές είναι το όραμα για μια καλύτερη ζωή, για μια δίκαιη κοινωνία όλων. Και γι’ αυτήν θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις, με αγάπη και έμπνευση.
Κατάλογος και προπαραγγελίες
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το νέο κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόγραμμα «σχεδία αρτ», για την αποστολή του καταλόγου με την περιγραφή και την αναλυτική παρουσίαση των προϊόντων «σχεδία αρτ» και για προπαραγγελίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μας μέσω τηλεφώνου
(213 0231220) ή email (info@shediart.gr)
Κείμενο: Χρήστος Αλεφάντης
Φωτογραφία: Γιάννης Ζινδριλής
