Ένα από τα πρώτα παραδείγματα που έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχουν δύο διαφορετικές προσωπικότητες μέσα σε ένα κεφάλι – οι οποίες αντιπροσωπεύονται από τον Άνθρωπο και τον Χιμπατζή – ήταν η περίπτωση του Φινέας Κέιτζ.
Στο τέλος του 19ου αιώνα ο Κέιτζ προσελήφθη από μία εταιρεία σιδηροδρόμων για να καθαρίσει μια περιοχή από ογκόλιθους που ήταν πολύ μεγάλοι για να μεταφερθούν με τα χέρια, ώστε να φτιάξουν οι εργάτες τις σιδηροδρομικές γραμμές. Για να το καταφέρει αυτό, έβαζε εκρηκτικά κάτω από τους ογκόλιθους και μετά τα έσπρωχνε με μια μεγάλη σιδερένια ράβδο πριν ανάψει το φυτίλι.
Είχε επιλεγεί για την επικίνδυνη αυτή δουλειά επειδή θεωρούνταν προσεκτικός, ήρεμος και υπεύθυνος. Ωστόσο, κάποια φορά κάτι απέσπασε την προσοχή του σε μια κρίσιμη στιγμή και η ράβδος χτύπησε τον ογκόλιθο, πράγμα που προκάλεσε σπινθήρα. Η έκρηξη που ακολούθησε έκανε τη ράβδο να πεταχτεί και να καρφωθεί στο μάτι του Κέιτζ, να τρυπήσει το κρανίο του και να βγει από την κορυφή του κεφαλιού του. Βγαίνοντας από το κρανίο, πήρε μαζί της έναν πυρήνα εγκεφαλικού ιστού από τον μετωπιαίο λοβό (Άνθρωπος).
Πέρα από το γεγονός ότι τυφλώθηκε από το ένα μάτι, ο Κέιτζ συνήλθε πλήρως σωματικά. Ωστόσο, η προσωπικότητά του είχε αλλοιωθεί. Έγινε κακεντρεχής, επιθετικός και παρορμητικός. Στην ουσία, ο Άνθρωπος τον είχε εγκαταλείψει και είχε μείνει με τον Χιμπατζή!
Μπορείτε να αναγνωρίσετε τη διαφορά ανάμεσα στον Χιμπατζή σας και στον Άνθρωπο όταν σκέφτονται, χωρίς να γνωρίζετε τα επιστημονικά δεδομένα. Πόσες φορές δεν έχετε μιλήσει στον εαυτό σας, δεν τον έχετε καθησυχάσει ή δεν είχατε ολόκληρες διαμάχες μέσα στο κεφάλι σας;
Συχνά έχετε σκέψεις και συναισθήματα που δεν επιθυμείτε ή επιδίδεστε σε συμπεριφορές που την ίδια στιγμή ξέρετε ότι δεν θέλετε να εκδηλώνετε.
Γιατί, λοιπόν, συμβαίνει αυτό;
Πώς είναι δυνατόν να μην ελέγχετε τις σκέψεις ή τα συναισθήματα που βιώνετε ή και τις συμπεριφορές που εκδηλώνετε;
Πώς γίνεται να είστε δύο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι σε διαφορετικές στιγμές;
Η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει αρκετά στην προσπάθεια να απαντηθούν οι ερωτήσεις αυτές. Το σπινθηρογράφημα του εγκεφάλου δείχνει το αίμα που κυλάει προς την περιοχή του εγκεφάλου που ενεργοποιείται.
Αν σκέφτεστε ήρεμα και λογικά, τότε θα δούμε το αίμα να ρέει προς τον μετωπιαίο λοβό σας, τον Άνθρωπο μέσα στο κεφάλι σας, οπότε λειτουργείτε ως το άτομο που θέλετε να είστε και πραγματικά είστε.
Αν γίνετε συναισθηματικοί και λίγο παράλογοι, ειδικά όταν είστε θυμωμένοι ή στενοχωρημένοι, τότε βλέπουμε το αίμα να πηγαίνει στον Χιμπατζή σας – τοτε θα σκεφτείτε ότι δεν θέλετε να αντιδράτε με αυτό τον τρόπο, ότι δεν είστε στην πραγματικότητα έτσι. Η αλήθεια είναι ότι ο Χιμπατζής σας, που είναι μια συναισθηματική μηχανή, έχε νικήσει τον Άνθρωπο μέσα στο κεφάλι σας.
Αυτό αρχίζει να εξηγεί πολλά πράγματα, όπως γιατί ανησυχείτε χωρίς φανερό λόγο, γιατί λέτε πράγματα εν βρασμώ ψυχής και μετά το μετανιώνετε, γιατί δεν μπορείτε να σταματήσετε να τρώτε, γιατί δεν γυμνάζεστε όταν στην πραγματικότητα το θέλετε. Η λίστα είναι ατελείωτη. Μην αναρωτιέστε άλλο.
Δεν είστε εσείς που τα κάνετε όλα αυτά, είναι ο Χιμπατζής σας που σας έχει απαγάγει. Το να έχετε έναν Χιμπατζή είναι σαν να έχετε ένα σκυλί – δεν ευθύνεστε για τη φύση του σκυλιού, αλλά έχετε την ευθύνη να το φροντίζετε και να το μάθετε να φέρεται καλά. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο και θα έπρεπε να κοντοσταθείτε και να το σκεφτείτε καλά, επειδή είναι πολύ σημαντικό για την ευτυχία και την επιτυχία σας στη ζωή.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Prof Steve Peters «Το Παράδοξο του Χιμπατζή» από τις εκδόσεις Διόπτρα
