Εντύπωση προκάλεσε στους Γερμανούς και Ιάπωνες επιστήμονες ερευνητές του Ινστιτούτου Ορνοθολογίας Μαξ Πλανκ και του Πανεπιστημίου της Οσάκα, ένα ψάρι μήκους δέκα εκατοστών, που πέρασε το «τεστ του καθρέπτη».
Οι επιστήμονες έβαλαν καφέ σημάδια πάνω στο τροπικό ψάρι Lambroides dimidiatus που ζει στους κοραλλιογενείς υφάλους και καθαρίζει παράσιτα από άλλα ψάρια και στη συνέχεια, το έβαλαν μπροστά σε ένα καθρέφτη.
Όταν το ψάρι είδε το είδωλό του, προσπάθησε να αφαιρέσει τα σημάδια από το σώμα του, ξύνοντάς το σε σκληρές επιφάνειες. Αυτό το έκανε, κάθε φορά που του έβαζαν μπροστά του τον καθρέφτη και όχι όταν του τον αφαιρούσαν.
Εντυπωσιακό ήταν ακόμα, το γεγονός ότι, το ψάρι δεν αντιδρούσε όταν τα σημάδια υπήρχαν πάνω στον καθρέφτη ή ήταν διαφανή.
Το συγκεκριμένο τεστ, το έχουν ήδη κάνει και περάσει μεγαλύτερα ζώα όπως χιμπατζήδες, γορίλες, ουρακοτάγκοι, ελέφαντες και δελφίνια ενώ οι άνθρωποι περνούν το τεστ του καθρέπτη στην ηλικία των 18 μηνών περίπου.
Το να αναγνωρίζει κανείς τον εαυτό του στον καθρέφτη θεωρείται ένδειξη νοημοσύνης και αυτοσυνείδησης και μέχρι τώρα οι επιστήμονες ήταν πεισμένοι σχετικά με τα ζώα που είχαν περάσει το τεστ. Στην περίπτωση όμως ενός τόσο μικρού ψαριού, την έκπληξη των επιστημόνων ακολούθησε η δυσπιστία. Οι ίδιοι παραδέχονται ότι, δεν έχουν πειστεί ακόμη πλήρως από το πείραμα στο ενυδρείο.
Ο καθηγητής εξελικτικής ψυχολογίας Γκόρντον Γκάλοπ του Πανεπιστημίου Όλμπανι της Νέας Υόρκης που ήταν και ο πρώτος που είχε χρησιμοποιήσει το τεστ του καθρέφτη το 1970, είναι επίσης επιφυλακτικός για το αν το ψάρι πραγματικά αναγνώρισε τον εαυτό του, χαρακτήρισε το πείραμα «μη αξιόπιστο μεθοδολογικά» και πρότεινε να αναζητηθούν άλλες εξηγήσεις για τη συμπεριφορά του ψαριού.
Ο επικεφαλής της ομάδας που διεξήγαγε το πείραμα, εξελικτικός βιολόγος δρ. Άλεκ Τζόρνταν δήλωσε ότι «οι συμπεριφορές που παρατηρήσαμε, αφήνουν λίγες αμφιβολίες ότι αυτό το ψάρι πληροί όλα τα κριτήρια του τεστ του καθρέφτη. Αυτό που είναι λιγότερο ξεκάθαρο, είναι αν αυτές οι συμπεριφορές πρέπει να θεωρηθούν ως απόδειξη ότι το ψάρι έχει αυτοσυνείδηση. Πάντως, στο παρελθόν οι ίδιες συμπεριφορές έχουν ερμηνευθεί ως αυτοσυνείδηση σε πολλά άλλα ζώα».
Το ερώτημα που εγείρει το αποτέλεσμα αυτού του πειράματος είναι για άλλη μια φορά, το εξής: Όταν ψαρεύουμε και σκοτώνουμε τα ψάρια, νιώθουν στρες και πόνο;
