Ο εγκέφαλος αποτελεί το σπουδαιότερο και μεγαλύτερο τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Εξειδικευμένες περιοχές του είναι υπεύθυνες για τις αισθήσεις, την αντίληψη, τον έλεγχο και το συντονισμό των μυικών κινήσεων αλλά και τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες.
Ο εγκέφαλος που θεωρείται ως το πιο ζωτικό μας όργανο, παρά τις συνεχείς μελέτες των επιστημόνων, εξακολουθεί να παραμένει μυστηριώδης και να κρύβει πολλά μυστικά.
Ωστόσο, κάθε χρόνο, σημειώνεται και καταγράφεται πρόοδος, σε ό,τι αφορά στην κατανόηση της λειτουργίας του.
Έτσι λοιπόν, η ιστοσελίδα Live Science, επέλεξε και δημοσίευσε τις πιο σημαντικές και ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις που έγιναν σχετικά με τον εγκέφαλο, μέσα στο 2018.
1.Ανακαλύφθηκε ένα νέο είδος νευρώνα που ονομάστηκε «νευρώνας κυνόροδο» γιατί μοιάζει με την αγριοτριανταφυλλιά. Αποτελεί πρόσφατο μέρος στην εξέλιξη του εγκεφάλου, κάτι που σημαίνει πως οι μακρινοί μας πρόγονοι, μάλλον δεν διέθεταν τέτοιους νευρώνες. Για την ώρα, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ποια είναι η λειτουργία του νέου νευρώνα, ο οποίος συνδέεται με άλλους νευρώνες και φαίνεται να σταματάει τη διέγερσή τους.
2.Επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ο εγκέφαλός μας ίσως να περιέχει αβλαβή βακτήρια.Μέχρι πρόσφατα, πίστευαν ότι το εγκεφαλικό περιβάλλον είναι απαλλαγμένο από βακτήρια και ότι η ύπαρξή τους είναι ένδειξη πάθησης.
Η μετά θάνατον έρευνα όμως, που έκαναν ερευνητές σε 34 εγκεφάλους, έδειξε διαφορετικά αποτελέσματα. Την ανακοίνωση των ερευνητών αναμένεται να ακολουθήσει και η ανάλογη δημοσίευση, μόλις επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα και από άλλους επιστήμονες.
3.Ο εγκέφαλός μας είναι μαγνητικός, περιέχει δηλαδή, σωματίδια που μπορούν να μαγνητισθούν. Αν και οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν από πού προέρχονται ή σε τι χρησιμεύουν, ωστόσο, η έρευνα έδειξε ότι τα σωματίδια αυτά βρίσκονται διάσπαρτα στον εγκέφαλο, όπως συμβαίνει σε πολλά ζώα. Γνωρίζουμε ότι κάποια βακτήρια, χρησιμοποιούν τα μαγνητικά σωματίδια για να προσανατολίζονται στο χώρο και πιθανότατα, το ίδιο κάνουν και κάποια ζώα. Μένει να αποδειχθεί αν και ο άνθρωπος κάνει το ίδιο.
4.Βρέθηκε ότι ένας αρχαίος ιός που είχε μολύνει κάποτε τους ανθρώπους και ενσωματώθηκε στο ανθρώπινο DNA (κυρίως το γονίδιο Arc), παίζει σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων και κυρίως στις ανώτερες νοητικές λειτουργίες. Βρέθηκε μάλιστα ότι, προβλήματα στη λειτουργία του εν λόγω γονιδίου συμβαίνουν πιο συχνά στα άτομα που πάσχουν από αυτισμό ή άλλες νευρολογικές διαταραχές.
5.Οι γερασμένοι εγκέφαλοι γεννούν νέα κύτταρα. Ο επιστήμονες πίστευαν ότι αυτό δεν συμβαίνει στον εγκέφαλο όπως συμβαίνει με το υπόλοιπο σώμα μας. Η έρευνα απέδειξε ότι και οι γερασμένοι εγκέφαλοι γεννούν νέα κύτταρα και ότι η διαφορά είνα ότι στον γερασμένο εγκέφαλο υπάρχουν λιγότερα αιμοφόρα αγγεία και λιγότερες συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.
Κατά τα άλλα, ένας εγκέφαλος ηλικιωμένου έχει την ίδια αναλογία νέων κυττάρων με εκείνη ενός νεανικού εγκεφάλου.
6.Το στρες συρρικνώνει τον όγκο του εγκεφάλου, όπως έδειξε μελέτη που έγινε σε 2.000 υγιείς μεσήλικες ανθρώπους.
Όσοι από αυτούς είχαν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης, είχαν ελαφρώς μικρότερο όγκο εγκεφάλου και χειρότερες επιδόσεις στα τεστ μνήμης από εκείνους που είχαν φυσιολογικά επίπεδα κορτιζόλης.
7.Ο εγκέφαλος σβήνει το θόρυβο από τα δικά μας βήματα. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν το βιολογικό μηχανισμό: Τα κύτταρα του κινητικού φλοιού του εγκεφάλου στέλνουν σήματα που μπλοκάρουν τον ακουστικό φλοιό ώστε, να μη στείλει τα δικά του σήματα και γίνουν έτσι αντιληπτά τα βήματά μας. Ο λόγος; Να μπορούμε να ακούσουμε καλύτερα, αν μας πλησιάζει κανείς (που μπορεί να απειλήσει τη ζωή μας, αν βρισκόμαστε στη ζούγκλα).
8.Τα ψυχεδελικά LSD, MDMA ή Έκσταση κ.ά. μεταβάλλουν τη δομή των εγκεφαλικών κυττάρων, σύμφωνα με πειράματα που έγιναν σε εργαστηριακά κύτταρα και ζώα. Συγκεκριμένα, οι ψυχεδελικές δραστικές ουσίες οδήγησαν τα κύτταρα στο να μεγαλώσουν και να δημιουργήσουν νέες νευρωνικές συνδέσεις με άλλα κύτταρα, μια εξέλιξη με δυνητικά θεραπευτικές δυνατότητες.
Αν η επίδραση των ψυχεδελικών στα εγκεφαλικά κύτταρα ισχύει και για τους ανθρώπους τότε, ίσως, στο μέλλον, να αξιοποιηθούν για τη θεραπεία διαταραχών, όπως είναι η κατάθλιψη.
9.Ο δεύτερος εγκέφαλος βρίσκεται στο έντερο και είναι αρκετά έξυπνος. Μπορεί να ενεργοποιήσει συγχρονισμένα τους νευρώνες του ώστε να κινήσει μυς και να συντονίσει τη δραστηριότητά τους, με σκοπό να κάνει διάφορες εργασίες, όπως για παράδειγμα, να απομακρύνει τα κόπρανα από το σώμα. Επιστήμονες εκτιμούν ότι ο εντερικός εγκέφαλος εξελίχθηκε νωρίτερα από εκείνον του κεφαλιού.
10.Η μεγάλη πλαστικότητα του εγκεφάλου, που του δίνει την ικανότητα να αναπληρώνει τις απώλειές του. Στο συμπέρασμα αυτό οδηγήθηκαν οι επιστήμονες, μετά την περίπτωση ενός 11χρονου αγοριού από τον εγκέφαλο του οποίου αφαιρέθηκε το 1/3 του δεξιού ημισφαιρίου του, προκειμένου να μειωθούν οι συνεχείς επιληπτικές του κρίσεις.
Στην επέμβαση, το αγόρι έχασε το δεξί μέρος του οπτικού κέντρου του εγκεφάλου του που είναι υπεύθυνο για την αναγνώριση προσώπων, ενώ το αριστερό είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία των λέξεων.
Το παιδί κατάφερε να αναγνωρίζει πρόσωπα όπως και οι άλλοι συνομήλικοί του, χάρη στην νευρωνική πλαστικότητα του εγκεφάλου του, που έδωσε τη δυνατότητα στο αριστερό μέρος του, να κάνει τη δουλειά του δεξιού μέρους, για την οποία δεν είχε αρχικά την εξειδίκευση.
