Σε λίγες μέρες ξεκινά η χειμερινή περίοδος των μουσείων και αυτό σημαίνει πως κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα, η είσοδος είναι ελεύθερη σε όλα τα μνημεία και τα μουσεία της χώρας! Η χειμερινή περίοδος ξεκινά τον Οκτώβρη και κρατά μέχρι τον Μάρτιο και είναι πραγματικά υπέροχες οι χειμωνιάτικες πρωινές βόλτες στα ανεπανάληπτα αρχαιοελληνικά μνημεία που τόσα μας διδάσκουν ακόμα κι όταν απλά τα κοιτάζουμε. Μας διδάσκουν μέσω των τέλειων γεωμετρικών τους αναλογιών, μέσω των τοποθεσιών που έχουν χτιστεί και μέσω της Τέχνης η οποία έχει σμιλευτεί πάνω τους, από αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες με θεία έμπνευση.
Τιμητική μνεία σήμερα στον Παρθενώνα, ο οποίος είναι ο παγκοσμίως γνωστός ναός που έχει χτιστεί στην Ακρόπολη της Αθήνας για να τιμήσει τη θεά Αθηνά, προστάτιδα της πόλης. Τον δημιούργησαν μία μεγάλη ομάδα αρχιτεκτόνων με επικεφαλείς τον Ίκτινο και τον Καλλικράτη. Την πρώτη εντύπωση πάντως κλέβει μέσα στους αιώνες ο Φειδίας και οι μαθητές του, ο οποίος είχε αναλάβει τη διακόσμηση η οποία, όπως και όλο το οικοδόμημα, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Το κάθε τι, έχει τη σημασία του μέσα σ’ ένα ενιαίο «έργο» που ο ναός αφηγείται. Μπορούμε να συμπεράνουμε από το αιώνιο δέος που μας προκαλεί ο Παρθενώνας πως οι επικεφαλείς ήταν φωτισμένοι άνθρωποι. Κι αν παρατηρήσουμε το δημιούργημα από κοντά, μες στην ηρεμία ενός φθινοπωρινού ή χειμωνιάτικου πρωινού, θα διακρίνουμε πως ακόμα και το παραμικρό λάξευμα του μαρμάρου έχει γίνει με μαθηματική ακρίβεια που, κυριολεκτικά, ξεπερνάει τους αιώνες. Μήπως εκτός από τους επικεφαλείς ήταν φωτισμένος και ο κάθε εργάτης, ο κάθε τεχνίτης που έλαβε μέρος στη διαδικασία ανόρθωσης του ναού;
Από τα υπέροχα γλυπτά του Φειδία και της ομάδας του, η ζωοφόρος του ναού αποτελεί ένα πρωτοποριακό έργο για την εποχή του μιας και δεν αφηγείται μυθολογικά γεγονότα αλλά πραγματικά γεγονότα της ζωής των Αθηναίων. Η ζωοφόρος είναι μια… μαρμάρινη ταινία 160 μέτρων μήκους, που περιτυλίγει το πάνω μέρος του ναού. Πάνω της, είναι αποτυπωμένα τα Παναθήναια, η μεγάλη γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς. Ξεκινά με την ύφανση του πέπλου της θεάς στον Κεραμεικό από Αθηναίες υφάντρες, παριστάνει όλους τους αγώνες και τις σπονδές, και καταλήγει στην σκηνή όπου ένα μικρό παιδί παραδίδει τον πέπλο στον Ιερέα, ανάμεσα στη θεά Αθηνά η οποία παραβρίσκεται μεγαλόπρεπη μαζί με τον Δία, την Ήρα και τους άλλους θεούς οι οποίοι τιμούν με την παρουσία τους τη μεγάλη αυτή γιορτή. Την αριστουργηματική αυτή απεικόνιση εκπροσωπούν 400 μορφές ανθρώπων και θεών, 200 μορφές ζώων, αλόγων, βοδιών και αμνών. Αναβλύζουν η ολόχαρη σεμνότητα των παρθένων, η ζωντανή απεικόνιση των μορφών, η αγέροχη και γοητευτική στάση των αντρών που συνομιλούν, η ζωηράδα των αλόγων, η ρώμη των βοδιών… σε όλη τη ζωοφόρο αναβλύζουν η φρεσκάδα και οι χάρη όλων των μορφών που παρευρίσκονται, ως ο καλλιτέχνης να τις έβλεπε μπορστά του! Την υποψία μας για φωτισμένους εργάτες ενισχύουν οι ενδείξεις πως η ζωοφόρος ολόκληρη σκαλίστηκε μετά την τοποθέτηση των πλακών στο πάνω μέρος του ναού.
Μέρος της ζωοφόρου θα βρείτε στο μουσείο (και στο μετρό) της Ακρόπολης, στο μουσείο της Μ. Βρετανίας φυσικά, και μεμονωμένες πλάκες, διακεκομμένες από το έργο, στο Λούβρο και σε άλλα μουσεία της Ευρώπης. Δυστυχώς, πολλά κομμάτια της ζωοφόρου έχουν καταστραφεί από διάφορους επιδρομείς και κατακτητές της πόλης. Αυτή είναι μία πλευρά της ιστορίας η οποία μας προσγειώνει κάπως άτσαλα στη σημερινή πραγματικότητα και στο τι διαμεσολάβησε από την έμπνευση του Φειδία και των μαθητών του μέχρι σήμερα… Άλλη μία ένδειξη ίσως πως οι εκτελεστές του έργου του Παρθενώνα δεν ήταν σκλάβοι άλλα άνθρωποι εξαιρετικής ευφυίας, που δύσκολα συναντάμε από ένα σημείο κι έπειτα;
