Το χρήμα που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος απανταχού της γης είνα το ίδιο.
Το γιεν, το ευρώ, η λίρα, το δολάριο, το πέσος λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο και υπόκεινται στους ίδιους χειρισμούς.
Όλες οι κυβερνήσεις προσπαθούν να ρυθμίσουν τα χρηματικά τους αποθέματα και χρησιμοποιούν παρόμοιες θεωρίες.
Το χρήμα είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό όλων μας. Είναι ένα όνειρο, μια ψευδαίσθηση, δεν είναι πραγματικό. Είναι μια σχέση ανάμεσα σ’ όλα τα πράγματα αυτού του κόσμου. Αυτή η φράση και μόνο μου θυμίζει τις ονειρικές του ιδιότητες.
Θέλω να εξετάσω αυτή την ονειρική ποιότητα του χρήματος, πριν προσπαθήσω να περιγράψω τι συμβαίνει σε όσους ασχολούνται μαζί του.
Τα όνειρα έχουν κάποια χαρακτηριστικά που σχετίζονται με το χρήμα.
Το όνειρο είναι κάτι που δεν μπορεί να τοποθετηθεί στο παρελθόν ή στο μέλλον.
Είναι πάντα άμεσο και στο παρόν.
Το όνειρο, όπως επισημαίνει ο Γκρέκορι Μπάτεσον στο βιβλίο Steps to an Ecology of Mind (Βήματα προς μια Οικολογία του Νου), έχει θετική δράση, δεν μπορεί να είναι αρνητικό.
Στο όνειρο δεν λες: «Δεν πηγαίνω στο μανάβη».
Το όνειρο πραγματώνει το αρνητικό και το φέρνει στην κατάληξή του, που μπορεί να είναι παράλογη ή μοιραία. Για παράδειγμα, πας στο μανάβη και σε τρώει μια τεράστια αγκινάρα.
Το χρήμα δεν έχει ούτε αυτό παρελθόν ή μέλλον, παρά μόνο μ’ έναν πολύ αφηρημένο τρόπο.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την περιουσία σας, που είναι κάτι το οποίο έχετε συσσωρεύσει με την πάροδο του χρόνου.
Μπορεί να περιλαμβάνει πλούτο που συσσώρευσαν οι γονείς σας, κι όμως δεν υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα νομίσματα που να ενσωματώνουν εκείνη τη χρονική περίοδο.
Το μόνο που έχετε είναι ένα αφηρημένο σύμβολο κάποιων γεγονότων που συνέβησαν στο παρελθόν – το ίδιο το χρήμα δεν έχει ιδιότητες του παρελθόντος – ούτε εμπεριέχει την έννοια του μέλλοντος.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι οικονομολόγοι συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούμε να δανειστούμε από το μέλλον.
Παλιά, οι κυβερνήσεις κατηγορήθηκαν ότι δανείζονταν από τις μελλοντικές γενιές με τη σύναψη τεράστιων πολεμικών χρεών.
Το επιχείρημα ήταν ότι τα μελλοντικά παιδιά θα έπρεπε να εξοφλήσουν αυτά τα χρέη.
Σήμερα είναι σαφές για τους οικονομολόγους ότι δεν υπάρχει τρόπος να δανειστεί κανείς από το μέλλον.
Ο μόνος πλούτος που υπάρχει είναι αυτός που είναι διαθέσιμος την παρούσα στιγμή από το συνδυασμό της εργασίας, της ενέργειας, των εργαλείων και των φυσικών πόρων.
Οι μελλοντικοί άνθρωποι ή οι μελλοντικοί πόροι είναι αδύνατον να μεταφερθούν και να χρησιμοποιηθούν στο παρόν, γι’ αυτό το χρήμα, όπως και τα όνειρα, δεν έχει μέλλον.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Michael Phillips «Οι Επτά Νόμοι του Χρήματος» από τις εκδόσεις ΑΙΩΡΑ
