Η Ζωή Νικητάκη μας μιλά για την τέχνη της αφήγησης

Zωή Νικητάκη

“Μια φορά και μια στιγμή, σε μια θάλασσα μακρινή ζούσε ένα όστρακο. Ήταν κλεισμένο στο καβούκι του και απολάμβανε τις ιστορίες, τα τραγούδια και τους ήχους της θάλασσας. Όλοι νόμιζαν πως ήταν ψυχρό, απόμακρο και παγερά αδιάφορο για όλους και όλα, έτσι όπως ήταν εγκλωβισμένο μέσα στη φωλιά του και δεν επικοινωνούσε με τον κόσμο γύρω του. Όμως εκείνο ήταν ευαίσθητο και αφουγκραζόταν τους πόνους και τις χαρές όλων γύρω του, συναισθανόταν ως τα βάθη της ύπαρξής του τη δόνηση του τραγουδιού της καρδιάς του βράχου, του βότσαλου, του κοραλιού, ως και του παραμικρού κύμματος που άφηνε την τελευταία ανάσα του στην ακρογιαλιά.
Μια μέρα άρχισε να πονά πολύ και είπε σε ένα γειτονικό του όστρακο που ζούσε λιγάκι παραδίπλα απάνω σε έναν βράχο της θάλασσας μαζί με κοράλια πορτοκαλιά, κόκκινα και καφετιά. «Νιώθω έναν πόνο μεγάλο. Έναν πόνο κιτρινοπράσινο ολοστρόγγυλο και βαρύ που πονάει όλη την ύπαρξή μου. Ανασαίνω και πονώ. Κινούμαι και πονώ. Κάθομαι και πονώ. Κι ούτε που ξέρω πώς ετούτος εδώ ο πόνος θα φύγει».
Τότε ο γείτονάς του, το όστρακο που ζούσε λιγάκι παραδίπλα στο βράχο με τα κόκκινα, πορτοκαλιά και καφετιά κοράλια, γύρισε και του είπε: «Εγώ πάλι δεν πονώ πουθενά, χαχαχα. Αισθάνομαι πλήρης αισθάνομαι ακμαίος και δυνατός, μέσα κι έξω».
Εκείνη την ώρα ακριβώς, έτυχε να περνάει ένας κάβουρας, πορτοκαλίς, κόκκινος και καφετίς. Περπατούσε ανάποδα, όπως όλοι οι κάβουρες και τραγουδούσε:
«Όμορφη που
όμορφη που ΄ναι η ζωή
το δώρο σου
το δώρο σου αν ξέρεις.»
Άκουσε τη συνομιλία που είχαν τα δυο όστρακα και τότε γύρισε και είπε στο όστρακο που κόμπαζε και περηφανευόταν πως δεν πονούσε πουθενά: «Εσύ μπορεί να μην πονάς, μα το ξέρεις πως ο πόνος του γείτονά σου κρύβει ένα μεγάλο δώρο; Το ξέρεις πως ο κόκκος άμμου που έχει μπει μέσα του και τώρα τον πονά, αύριο θα γίνει ένα σπάνιο μαργαριτάρι; Ένας θησαυρός ξεχωριστός που όλοι θα αναζητούν;».
Αγαπητέ φίλε και φίλη, όλα τα πλάσματα από όλα τα βασίλεια της φύσης κουβαλούν ένα δώρο και έρχονται στη ζωή με αυτό, ώστε να το εκδηλώσουν και να ανθίσει η ύπαρξή τους. Το δώρο του κόκκου άμμου μέσα στο στρείδι είναι να μεταμορφωθεί σε μαργαριτάρι. Το δώρο της κάμπιας είναι να μεταμορφωθεί σε πεταλούδα. Όλα στη φύση έρχονται με κάποιο δώρο δοσμένο, έτοιμο, ολοκληρωμένο.
Μόνον εμείς οι άνθρωποι, καλούμαστε να ανακαλύψουμε τα δώρα που μας έχουν δοθεί. Κι ανακαλύπτοντάς τα, να τα δεχτούμε με ευγνωμοσύνη και να τους επιτρέψουμε να αναπτυχθούν, να τα καλλιεργήσουμε και να συντείνουμε στη μεταμορφωτική διαδικασία της ύπαρξής μας, προσφέροντάς μας την ευκαιρία να ανθίσουμε ως οντότητες και μαζί μας να ανθίσει και ο κόσμος που μας περιβάλλει. Το δώρο που ο καθένας μας κουβαλά είναι μοναδικό, ξεχωριστό, ιδιαίτερο και ανεπανάληπτο. Μπορεί αυτό που σήμερα σε πονά, αύριο να είναι το πολύτιμο δώρο σου.” 

Πρωτοδημοσιεύθηκε στην Εναλλακτική Δραση

Το παραμύθι είναι ένα παιδαγωγικό και θεραπευτικό εργαλείο για την κατανόηση της εσώτερης ζωής μας και για τη λύτρωση της ψυχής και την ενεργοποίησή μας σε καιρούς κρίσης. Δεν είναι τυχαίο που το λαϊκό παραμύθι άνθησε σε δύσκολες εποχές, σε εποχές μεγάλης καρτερίας, όπως τέτοια είναι και η εποχή που διανύουμε.

Το παραμύθι μπορεί να μας λυτρώσει από τα βάρη της ζωής, το παραμύθι μπορεί να βαστάξει τα αβάσταχτα. Το παραμύθι είναι ένας τρόπος να σκύψει κανείς στα βάθη της ψυχής του και να την αφουγκραστεί, να επικοινωνήσει με τη σιωπή, τους φόβους του, τα εγώ του. Ένας τρόπος για να ονειρευτούμε, να οραματιστούμε, να ξαναθυμηθούμε, να επανενωθούμε με τη ψυχή και να υφάνουμε την πραγματικότητά μας.

Άλλωστε τα παραμύθια όλων των λαών κουβαλούν υφάδια τούτου του ονείρου, μιλούν με τρόπο συμβολικό και παραβολικό για το μεγάλο όνειρο της ψυχής στην Πηγή να επιστρέψει, για το μυητικό ταξίδι αυτογνωσίας στο πέρασμα της ζωής και τη διαδικασία της συνειδητότητας. Η ανθρώπινη ψυχή χρειάζεται την ουσία των παραμυθιών να ρέει μέσα της, όπως το σώμα χρειάζεται τις θρεπτικές ουσίες να κυλούν μέσα στις φλέβες του. Η ανθρώπινη ψυχή χρειάζεται τη χαρά πέρα από τα τείχη του κόσμου…

Στο εργαστήριο “Η Τέχνη της Αφήγησης” που θα πραγματοποιηθεί στις 10 Οκτώβρη, η εισηγήτρια γεφυρώνει μέσα από το παραμύθι τα τρία πεδία των ενασχολήσεων της πάνω από μια εικοσαετία: την τέχνη, την εκπαίδευση, τη θεραπεία και μας καλεί να συνταξιδέψουμε στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών και να διερευνήσουμε την μαγική αυτή τέχνη χρησιμοποιώντας τον λόγο, την εικόνα, τον δημιουργικό οραματισμό, το χρώμα και ένα ολόκληρo σεντούκι μαγικών δώρων.

Στόχος να ανακαλύψουμε τρόπους ώστε να δώσουμε λόγο, κίνηση, χρώμα και μορφή στις ιστορίες και να δούμε τα κοινά τους σημεία με τα μαγικά παραμύθια.

Κατανοώντας τα παραμύθια θα συνδεθούμε με την αληθινή κατάσταση της ύπαρξής μας, το πεδίο των απεριόριστων δυνατοτήτων μας και της ανεξάντλητης χαράς.

Τέλος θα μάθουμε να παραμυθοϊστορούμε και να παραμυθοζυμώνουμε χρωματιστά όνειρα, όσο δύσκολοι κι αν είναι οι καιροί…

Που απευθύνεται; σε παιδαγωγούς που θέλουν να εμπλουτίσουν τα εργαλεία τους για να κατανοήσουν και να προσεγγίσουν καλύτερα την ψυχή των παιδιών, σε όσους αγαπούν τη μαγεία των παραμυθιών και τις ιστορίες και σε όσους θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και το κρυμμένο ψυχικό δυναμικό τους.

Γιατί να παρακολουθήσει κάποιος το παραμυθοσεμινάριο;

Ποια είναι κάποια από τα ενδεικτικά οφέλη του;

  • Θα έρθει σε επαφή με τη λησμονημένη τέχνη της αφήγησης του παραμυθιού και του παραμυθά, εκείνου που ζει ταυτόχρονα σε δυο πραγματικότητες, στην φαινομενική και στην αόρατη μαγική και κουβαλά σπέρματα της προαιώνιας σοφίας που το παραμύθι κουβαλά στα φτερά του. Οι ιθαγενείς της Αυστραλίας έχουν την ίδια λέξη για τα όνειρα και τα παραμύθια. Σύμφωνα με τον Γιουνγκ τα παραμύθια είναι τα όνειρα του συλλογικού ασυνείδητου, είναι τα όνειρα της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας. Διερευνώντας την παλιά αυτή τέχνη και ξετυλίγοντας μαγικά παραμύθια, θα ανακαλύψουμε τις κρυμμένες αλήθειες και τα σύμβολά τους και θα εντοπίσουμε τα κοινά σημεία των μαγικών παραμυθιών με το παραμύθι της ζωής μας.
  • Θα ανακαλύψει την παιδαγωγική και θεραπευτική διάσταση των παραμυθιών και μέσα από παραδείγματα στον χώρο της παιδαγωγικής και της ψυχοθεραπείας, θα δει πως με ένα παραμύθι το παιδί μπορεί να εκφράσει αυτά που το πονούν, πώς μπορεί να μιλήσει για επώδυνες ή τραυματικές εμπειρίες και πώς το παραμύθι μπορεί να λειτουργήσει κατ΄επέκταση ως ένα θαυμάσιο μονοπάτι ανακούφισης, παρηγοριάς, υποστήριξης και εμψύχωσης, τόσο του παιδιού όσο και του ενήλικου. Το παραμύθι μπορεί να λειτουργήσει ως μια γέφυρα ή ένα όχημα μαγικό για το ταξίδι της ψυχής μας από το σκοτάδι της άγνοιας στο φως της επίγνωσης.
  • Θα ανακαλύψει πως το παραμύθι και το ταξίδι του ήρωα μπορεί να μας υπενθυμίσει τον πνευματικό κόσμο από τον οποίο προερχόμαστε και το πεδίο των απεριόριστων και δημιουργικών δυνατοτήτων που ως υπάρξεις εμφέρουμε, άρα μπορούμε να ανακαλύψουμε και τον κρυμμένο ήρωα εντός μας. Μπορούμε έτσι να ενεργοποιήσουν την πίστη στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας, ώστε να πραγματώσουμε το σχέδιο του ταξιδιού της ψυχής μας. Η συνειδητότητα των περισσοτέρων ανθρώπων είναι εστιασμένη στο υλικό κομμάτι του κόσμου και μέσα από την εκπαίδευση συνήθως δεν προάγεται η πνευματική διάσταση και η αληθινή δομή και σύσταση της ύπαρξης του ανθρώπου, του κόσμου, του πλανήτη. Στα παραμύθια όλα μπορούν να συμβούν, τα Δέντρα κλαίνε και γελούν, τα πουλιά μιλούν και συμβουλεύουν και άλλοτε διακριτικά καθοδηγούν, τα σπίτια έχουν φωνή και ψυχή, οι πόλεις κραυγάζουν των ανθρώπων την κραυγή, τα δάση πονάνε και δεν παύουν να αγκαλιάζουν. Ο ήρωας στο ταξίδι του προς το Άγνωστο στα περισσότερα παραμύθια περνά μέσα από πολλές δοκιμασίες, περιπέτειες, προβλήματα και ανατροπές, που καλείται να αντιμετωπίσει. Ανασύρει δυναμικές που ως τότε δεν γνώριζε ότι διέθετε και μέσα από την υπέρβαση αυτή μεταμορφώνεται.
  • Θα αναθεωρήσει την άποψη ότι τα παραμύθια είναι αποκλειστικά για παιδιά και θα ανακαλύψει πως τα παραμύθια είναι κατά κύριο λόγο για την αφύπνιση των ενηλίκων και θα δει τα δώρα που έχουν να προσφέρουν τα παραμύθια στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά της εποχής μας.
  • Θα πειραματιστεί με κάποιες τεχνικές και τρόπους αφήγησης μέσα από τη φωνή, τον λόγο, το σώμα, την εικόνα, το χρώμα. Θα συνδεθεί μέσα από δημιουργικούς οραματισμούς που η εισηγήτρια έχει εμπνευστεί μέσα από τα χρώματα με το παραμύθι και θα επιχειρήσει να ιστορήσει και ο ίδιος. Θα βουτήξει τα δάχτυλά του στην παραμυθιακή ζύμη και θα μάθει να παραμυθοζυμώνει και να παραμυθοϊστορεί, όσο δύσκολοι κι αν είναι οι καιροί.

Ζωή Νικητάκη

Δείτε την εκδήλωση: Βιωματικό Εργαστήρι – Η Τέχνη της Αφήγησης

Ενδιαφέροντα σεμινάρια και μαθήματα