Οι αποτυχίες μοιάζουν με ένα κρυολόγημα που μας ταλαιπωρεί όλους όταν το παθαίνουμε. Συνήθως αναρρώνουμε από αυτό προσαρμόζοντας ανάλογα τις δραστηριότητές μας – ξεκουραζόμαστε, πίνουμε ζεστά ροφήματα και ντυνόμαστε καλά. Εάν αγνοούσαμε εντελώς ένα κρυολόγημα, πιθανόν θα χειροτέρευε και σε ορισμένες περιπτώσεις θα εξελισσόταν σε πνευμονία.
Παρόμοιους κινδύνους αντιμετωπίζουμε στην ψυχική μας υγεία όταν συναντάμε κάποια αποτυχία, αλλά λίγοι από μας γνωρίζουν ότι είναι αναγκαίο να εφαρμόσουν τα ψυχολογικά ισοδύναμα της ανάπαυσης, των ζεστών ροφημάτων και του καλού ντυσίματος.
Ως αποτέλεσμα, πολλές αποτυχίες μας προκαλούν περιττές ψυχολογικές βλάβες, που οι επιπτώσες τους μπορεί να βλάψουν τη συναιθηματική μας κατάσταση πολύ περισσότερο από την επίδραση του αρχικού περιστατικού.
Η αποτυχία προκαλεί τρία συγκεκριμένα ψυχολογικά τραύματα, που απαιτούν συναισθηματικές πρώτες βοήθειες.
- Βλάπτει την αυτοεκτίμησή μας, οδηγώντας μας σε ανακριβή και διαστρεβλωμένα συμπεράσματα σχετικά με τις δεξιότητες, τις ικανότητες και τις δυνατότητές μας.
- Μειώνει την εμπιστοσύνη, τα κίνητρα και την αισιοδοξία μας, κάνοντάς μας να νιώθουμε αβοήθητοι και παγιδευμένοι.
- Και μπορεί να προκαλέσει, χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε, άγχη και φόβους, που μας οδηγούν να σαμποτάρουμε τις μελλοντικές μας προσπάθειες.
Ένας από τους λόγους που τόσο πολλοί παρουσιάζουν κάποια ψυχική βλάβη λόγω της αποτυχίας είναι ότι συχνά αρκούν ένα ή δύο περιστατικά για να πυροδοτηθεί ο φαύλος κύκλος.
Επιπλέον, όταν μια αποτυχία είναι ιδιαίτερα σοβαρή ή σημαντική για μας (κάτι που συμβαίνει συχνά), το να μην την αντιμετωπίσουμε αυξάνει τον κίνδυνο ψυχολογικών επιπλοκών, όπως το να νιώθει κανείς ντροπή, απελπισία, ακόμη και να πάσχει από κλινική κατάθλιψη.
Έτσι, αυτό που ξεκινάει ως ένα μεμονωμένο επεισόδιο αποτυχίας – ένα μικρό συναισθηματικό κρυολόγημα – μπορεί να εξελιχθεί σε ψυχολογική πνευμονία, που επηρεάζει αρνητικά τη γενική λειτουργία και την ψυχική μας υγεία.
Η αποτυχία δεν μας κάνει να βλέπουμε μόνο τον στόχο πιο δύσκολο, αλλά μας κάνει να νιώθουμε λιγότερο έξυπνοι, επιδέξιοι και άξιοι – πράγμα που έχει τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοπεποίθησή μας και στο αποτέλεσμα των μελλοντικών προσπαθειών μας.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Guy Winch «Γίνε Γιατρός της Ψυχής σου» από τις εκδόσεις Διόπτρα
