Γράφει η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Τα ψυχοσωματικά νοσήματα είναι οργανικά νοσήματα, τα οποία προκαλούνται από ένα συνδυασμό ψυχικών και οργανικών παραγόντων στους οποίους οι ψυχικοί παράγοντες έχουν προεξάρχουσα σημασία. Ενίοτε αρκεί η χρόνια επίδραση ενός και μόνο ψυχικού παράγοντα στο σώμα για να προκληθεί το νόσημα.
Κατά την διάρκεια αρνητικών ψυχικών διαθέσεων, άγχους, κατάθλιψης αυξάνεται ο ρυθμός της αναπνοής, επιταχύνεται η κυκλοφορία, εκκρίνονται κατεχολαμίνες και κορτικοειδή, διεγείρεται το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, τροποποιείται η λειτουργία της καρδιάς, εμφανίζεται υπερέκκριση γαστρικών υγρών, γίνεται μυϊκός σπασμός, διαταράσσεται η κινητικότητα του διαφράγματος και του γαστρεντερικού σωλήνα, αυξάνονται οι απαιτήσεις της καρδιάς και των ιστών σε οξυγόνο, αυξάνει η πίεση του αίματος, αλλοιώνονται οι αμυντικές εφεδρείες του σώματος.
Οι σωματικές αυτές προσαρμογές στις αρνητικές ψυχικές διαθέσεις, όταν είναι χρόνιες, ευθύνονται για την κόπωση πολλαπλών οργανικών συστημάτων.
Τα πιο κοινά και επικίνδυνα ψυχοσωματικά νοσήματα είναι
Το άσθμα
Το άσθμα είναι χρόνιο φλεγμονώδες νόσημα των αεραγωγών, που χαρακτηρίζεται από επεισόδια δύσπνοιας, βρογχόσπασμου, βήχα, συριγμού. Κατά την διάρκεια των επεισοδίων, ο βρογχόσπασμος μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρός: Στην περίπτωση αυτή, λόγω σοβαρής στένωσης των αεραγωγών, το οξυγόνο αδυνατεί να εισέλθει και χωρίς την άμεση και σωστή ιατρική αντιμετώπιση, η νόσος μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.
Το stress συντελεί με σαφή τρόπο στην παθογένεια του άσθματος. To άγχος προκαλεί αυξημένη αντίδραση των αεραγωγών σε φυσιολογικά ερεθίσματα, απότομη στένωση και ασφυξία σε ευαίσθητους ασθματικούς ασθενείς, ενώ συντελεί στην παθογένεια της νόσου.
Καρδιακά επεισόδια
Η στεφανιαία νόσος είναι η πιο συχνή καρδιακή νόσος σήμερα. Είναι νόσος του αρτηριακού τοιχώματος, κατά την οποία υπάρχουν αλλοιώσεις του τοιχώματος των στεφανιαίων αγγείων και διαταραχή στην αιμάτωση της καρδιάς, την οποία αυτή αρδεύουν. Εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου είναι η στηθάγχη, το έμφραγμα, οι αρρυθμίες, ο θάνατος. Η συσσώρευση λιπιδίων στο τοίχωμα της αρτηρίας και η ανάπτυξη αθηρωμάτωσης είναι η συνήθης παθολογοανατομική αλλοίωση στον πάσχοντα ασθενή.
Η σχέση των επεισοδίων stress με την πρόκληση οξέων καρδιακών επεισοδίων είναι σαφής στην περίπτωση των πασχόντων από στεφανιαία νόσο.
Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, η ανάγκη για αυξημένο καρδιακό έργο και οι αυξημένες απαιτήσεις σε οξυγόνο κατά την διάρκεια του stress, προκαλούν οξεία ανεπάρκεια της καρδιακής αντλίας, με πυροδότηση στεφανιαίων επεισοδίων και απορρύθμιση καρδιακής ανεπάρκειας σε πολλούς καρδιοπαθείς.
Η υπέρταση
Παρά το γεγονός ότι η σχέση όλων των μορφών της ιδιοπαθούς υπέρτασης με το stress δεν έχει αποδειχτεί πλήρως σε διπλές τυφλές μελέτες, η υπερβολική δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος, που χαρακτηρίζει το αγχώδες άτομο, απορρυθμίζει την αρτηριακή πίεση σε πολλά ευαίσθητα άτομα. Η ιδιοπαθής υπέρταση προκαλεί βλάβες σε όλα τα ζωτικά όργανα. Χωρίς την ενδεικνυόμενη φαρμακευτική αγωγή ο υπερτασικός κινδυνεύει από αιφνίδιο θάνατο, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική πάθηση, καρδιακή βλάβη, διαταραχές οράσεως, στυτική δυσλειτουργία.
Η διαβρωτική γαστρίτιδα και η γαστρορραγία
Διαβρωτικές αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του στομάχου από το stress, με μη εμφανείς αιμορραγικές εστίες, παρουσιάζονται εντός 72 ωρών στην πλειοψηφία των σοβαρά ασθενών. Παρά το γεγονός ότι η κατάσταση σπανίως οδηγεί σε γαστρορραγία, ο κίνδυνος γαστρορραγίας που μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο λόγω οξείας απώλειας αίματος είναι σπάνιος. Η θεραπεία της διαβρωτικής γαστρίτιδας, που έχει ως αίτιο το stress, γίνεται με φάρμακα που μειώνουν τις βλαπτικές επιδράσεις του άγχους στον γαστρικό βλεννογόνο.
Νοσήματα που απαιτούν αυξημένη ετοιμότητα ανοσοποιητικού (π.χ. καρκινώματα λοιμώξεις)
Η σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού έχει ζωτική σημασία για την επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης και την αποφυγή εμφάνισης ορισμένων νοσημάτων, όπως είναι οι αλλεργίες, τα καρκινώματα, τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι επικίνδυνες λοιμώξεις, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.
Μελέτες έχουν αναδείξει καλύτερους δείκτες λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, σε άτομα με καλή ψυχική κατάσταση. Τα άτομα αυτά εμφανίζουν δυσκολότερα λοιμώξεις μετά από επαφή με παθογόνα, συγκριτικά με τα υγιή άτομα. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς η συμβολή του ψυχικού παράγοντα στην παθογένεια του καρκίνου, ορισμένες μελέτες αναδεικνύουν καλύτερη αντίσταση σε καρκινογόνα σε άτομα με θετική στάση απέναντι στη ζωή.
Σε ορισμένες αλλεργίες, που αποτελούν μία υπερβολική απάντηση του ανοσοσοποιητικού σε αντιγόνα, έχει αναδειχτεί επαρκώς η σχέση των εξάρσεων με συναισθηματικούς παράγοντες (π.χ. ατοπική δερματίτις).
Πρόληψη
Η τακτική άσκηση, η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή που έχει ως βασική πηγή καθημερινής θερμιδικής πρόσληψης φυτικά προϊόντα της Μεσογείου (π.χ. όσπρια, πλήρη δημητριακά, ψωμί ολικής άλεσης, extra παρθένο ελαιόλαδο) και χαρακτηρίζεται από μέτρια κατανάλωση ζωικών προϊόντων (αυγά–γαλακτοκομικά), μέτρια κατανάλωση ψαριών, ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος ο επαρκής ύπνος οι κοινωνικές δραστηριότητες και η άσκηση αγχολυτικών δραστηριοτήτων έχουν συνδεθεί με άμβλυνση των οργανικών επιπτώσεων του χρόνιου stress.
Η τόνωση του οργανισμού με ειδικά διατροφικά προγράμματα ενισχυτικά φυσικά φάρμακα εναλλακτικής ιατρικής είναι απαραίτητη για τη σωστή πρόληψη σε ειδικές περιπτώσεις.
Η ιατρός ειδική παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη (anastasiamoschovaki1.blogspot.com & Κανάλι στο Youtube) έχει εργαστεί επί χρόνια σε νοσοκομεία και είναι επιστημονική σύμβουλος σε εφημερίδες, περιοδικά, τηλεοπτικούς σταθμούς. Έχει καταχωρηθεί στην διεθνή εγκυκλοπαίδεια WHO IS WHO. Διαβάστε περισσότερα
