Γράφει η Τζοάνα Έβανς
Μια συναρπαστική νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η βιταμίνη D μπορεί να προστατεύει από το διαβήτη, που πλήττει σήμερα περισσότερα από 220 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Δρ Κλόντια Γκάνον, συνάδελφο στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Μελβούρνης στην Αυστραλία, παρακολούθησαν πάνω από 5000 άτομα για πέντε χρόνια για να ανακαλύψουν εάν τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα είχαν καμία σχέση με τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, την πιο κοινή μορφή της νόσου.
Όλοι οι 5.200 συμμετέχοντες δεν έπασχαν από διαβήτη κατά την έναρξη της μελέτης, κατά τον οποίο χρόνο μετρήθηκαν τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τους. Ωστόσο, πέντε χρόνια αργότερα, περίπου 200 άνθρωποι είχαν αναπτύξει την πάθηση. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι διπλάσιοι άνθρωποι (έξι στους 100) με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα ανέπτυξαν διαβήτη σε σύγκριση με εκείνους των οποίων τα επίπεδα του αίματος ήταν εντός των φυσιολογικών ορίων (τρεις στους 100 άτομα).
Όταν η ομάδα έλαβε υπόψη τους συνήθεις παράγοντες κινδύνου για τον διαβήτη, όπως η ηλικία, η περίμετρος της μέσης και το οικογενειακό ιστορικό της νόσου, ο αυξημένος κίνδυνος λόγω των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D μεταφράστηκε σε 57 τοις εκατό σε σύγκριση με τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης βιταμίνης D. Οι ερευνητές συμπέραναν ότι “Ψηλότερα επίπεδα στον ορό του κύριου μεταβολίτη της D, του 25(OH)D (βιταμίνη D στο αίμα)… συσχετίστηκαν με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο διαβήτη σε Αυστραλούς ενήλικες άνδρες και γυναίκες”. “Κάθε 25nmol/L [νανομόρια ανά λίτρο] σε αύξηση του ορού 25(OH)D σχετίστηκε με 24 τοις εκατό-μειωμένο κίνδυνο διαβήτη» (Diabetes Care, 2011; 34: 1133-8).
Αυτή η ενδιαφέρουσα μελέτη είναι απλώς η τελευταία σε μια σειρά από μελέτες που υποδεικνύουν ένα ρόλο για τη βιταμίνη D στο διαβήτη. Πιο γνωστή για το ρόλο της στην οικοδόμηση και τη διατήρηση υγιών οστών, η βιταμίνη D είναι τώρα υπό διερεύνηση για έναν πλούτο πρόσθετων παροχών στον οργανισμό, από την πρόληψη του καρκίνου μέχρι την καταπολέμηση των καρδιακών παθήσεων. Ο διαβήτης, φαίνεται να είναι μία ακόμη χρόνια πάθηση που επηρεάζεται από τη βιταμίνη D.
Όπως και με την αυστραλιανή μελέτη, μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Φινλανδία βρήκε επίσης μια σύνδεση μεταξύ υψηλότερων επιπέδων της βιταμίνης D και μειωμένου κίνδυνου διαβήτη τύπου 2. Η μακροχρόνια μελέτη 17 ετών συμπεριλάμβανε πάνω από 4000 άνδρες και γυναίκες, και ανέφερε ότι τα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα είχαν τις λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη, και το αντίστροφο.
Μετά από προσαρμογή για την ηλικία και το φύλο, και υπολογίζοντας την εποχή κατά την οποία συντάχθηκε το αίμα του κάθε εθελοντή (απαραίτητη διότι ο οργανισμός δημιουργεί βιταμίνη D όταν εκτίθεται στον ήλιο), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος μεταξύ αυτών με τα υψηλότερα επίπεδα D ήταν 40 τοις εκατό χαμηλότερος σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα (DiabetesCare, 2007; 30: 2569–70).
Επίσης, μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα με βιταμίνη D μπορούν να αποτρέψουν το διαβήτη τύπου 2. Στη αμερικανική μελέτη NursesHealthStudy, η οποία περιελάμβανε σχεδόν 84.000 γυναίκες χωρίς ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη κατά την έναρξη, εκείνες που κατανάλωναν τουλάχιστον 400IU/ημέρα βιταμίνης D από συμπληρώματα είχαν 13 τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με γυναίκες που κατανάλωναν λιγότερο από 100IU/ημέρα. Επιπλέον, μία συνδυασμένη ημερήσια πρόσληψη πάνω από 1200mg ασβεστίου και 800IU βιταμίνης D – είτε μέσα από τη διατροφή ή με συμπληρώματα – συνδέθηκε με 33 τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με τις γυναίκες των οποίων η πρόσληψη ήταν η μισή ή λιγότερο (DiabetesCare, 2006; 29: 650–6).
Ωστόσο, μια άλλη μεγάλης κλίμακας αμερικανική μελέτη σε γυναίκες δε βρήκε καμία ελάττωση του κίνδυνου διαβήτη με τα συμπληρώματα βιταμίνης D (Diabetes Care, 2008; 31: 701-7). Όμως, άλλες έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να είναι χρήσιμη για όσους έχουν ήδη την ασθένεια. Ερευνητές από το Εθνικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Διατροφής και Τροφίμων στην Τεχεράνη, στο Ιράν, πρόσφατα ανακάλυψαν ότι, όταν σε πάσχοντες από διαβήτη τύπου 2 δόθηκε επιπλέον βιταμίνη D ως μέρος της καθημερινής τους διατροφής για αρκετούς μήνες, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους άρχισαν να μειώνονται.
Σε αυτή τη μελέτη, συνολικά 90 διαβητικοί χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: η πρώτη λάμβανε απλό γιαούρτι χωρίς προσθήκη βιταμίνης D, η δεύτερη λάμβανε γιαούρτι εμπλουτισμένο με βιταμίνη D (που περιείχε 500IU βιταμίνης) και η τρίτη λάμβανε γιαούρτι με βιταμίνη Dμε προσθήκη ασβεστίου. Μετά από τρεις μήνες, τα άτομα της ομάδας που κατανάλωναν απλό γιαούρτι είχαν μια μέση αύξηση της τάξης του 9 τοις εκατό στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενώ οι δύο ομάδες που λάμβαναν γιαούρτι εμπλουτισμένο με βιταμίνη D παρουσίασαν μείωση της τάξης του 7 τοις εκατό. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «η ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D με ή χωρίς προσθήκη ασβεστίου, βελτίωσε τη γλυκαιμική κατάσταση σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2», (Am J Clin Nutr, 2011; 93: 764-71).
Τι γίνεται με το διαβήτη τύπου 1;
Οι μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη D έχει επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 την πιο σοβαρή μορφή που προσβάλλει συνήθως παιδιά ή νεαρούς ενήλικες. Υπερβολικά χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία σε άτομα που έχουν ήδη την ασθένεια (CurrDiabRep, 2008; 8: 393–8; DiabetesCare, 2011; 34: 1081–5). Επίσης, η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πιο συχνή στους διαβητικούς τύπου 1 σε σύγκριση με τους μη διαβητικούς (Acta Diabetol, 2009; 46: 183-9).
Αρκετές μελέτες έχουν διερευνήσει την επίδραση των συμπληρωμάτων βιταμίνης D στον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 1. Σε μια φινλανδική μελέτη σε περισσότερα από 12.000 βρέφη που διεξήχθη για πάνω από 30 χρόνια, τα παιδιά που λάμβαναν τακτικά συμπληρώματα βιταμίνης D είχαν χαμηλότερο ποσοστό διαβήτη τύπου 1 σε σύγκριση με όσα δεν το έκαναν, ενώ όσα ήταν ύποπτοι για ραχίτιδα, μια πάθηση που συνδέεται με ανεπάρκεια βιταμίνης D, παρουσίαζαν τριπλάσιο κίνδυνο να έχουν διαβήτη.
Αυτά τα στοιχεία έδειξαν επίσης ότι τα παιδιά που λάμβαναν τακτικά τη συνιστώμενη δόση της βιταμίνης D (εκείνη την εποχή, ήταν 2000 IU ημερησίως) είχαν 80 ανά εκατό χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη τύπου 1 σε σύγκριση με εκείνα που λάμβαναν τακτικά λιγότερο από τη συνιστώμενη ποσότητα (Lancet, 2001; 358: 1500-3).
Πιο πρόσφατα, ερευνητές από το StockportNHSFoundationTrust στο Ηνωμένο Βασίλειο συγκέντρωσαν τα αποτελέσματα πέντε ξεχωριστών μελετών αξιολόγησης των αποτελεσμάτων χορήγησης βιταμίνης D σε βρεφική ηλικία με τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 1. Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που λάμβαναν επιπλέον βιταμίνη D είχαν περίπου 30 τοις εκατό λιγότερες πιθανότητες να πάσχουν από διαβήτη τύπου 1, αργότερα στη ζωή τους σε σύγκριση με εκείνα στα οποία δεν δόθηκε το συμπλήρωμα.
Αν και όλοι οι συγκεντρωτικές μελέτες βασίζονταν στην παρατήρηση και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να αποδείξουν μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι “η χορήγηση βιταμίνης D στην πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να προσφέρει προστασία ενάντια στην ανάπτυξη διαβήτη τύπου 1”. Ωστόσο, σημείωσαν επίσης ότι απαιτούνται τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με μεγάλες περιόδους επαναληπτικής εξέτασης για να αποδείξουν αιτιότητα και καλύτερη ανάπτυξη, δόση, διάρκεια και περίοδο της λήψης συμπληρώματος (Arch Dis Child, 2008; 93: 512 – 7).
Όπως και με το διαβήτη τύπου 2, υπάρχουν επίσης στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορούν να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν ήδη διαγνωστεί με διαβήτη τύπου-1 ή τουλάχιστον αυτούς που έχουν επίσης ανεπάρκεια βιταμίνης D. Σε μια μελέτη από μια ομάδα από το στρατιωτικό νοσοκομείο του Βασιλιά Φαχάντ στη Σαουδική Αραβία, 80 διαβητικοί τύπου 1 με ανεπάρκεια βιταμίνης D (επίπεδα D στο αίμα μικρότερα από 50nmol/L), λάμβαναν 4.000IU/ημέρα βιταμίνης για 12 εβδομάδες.
Στο τέλος της μελέτης, υπήρξε “παρατηρήσιμη επίδραση της βιταμίνης D στον γλυκαιμικό έλεγχο.” Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν χαμηλότερα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (που δείχνει τον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα) στις 12 εβδομάδες, όταν είχαν υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D (AnnSaudiMed, 2010; 30: 454–8).
Για το διαβήτη και άλλα
Σαφώς, η βιταμίνη D είναι μια πολλά υποσχόμενη πρόταση για την πρόληψη και τη θεραπεία του διαβήτη τόσο τύπου 1 όσο και τύπου 2. Αν και απαιτείται πολύ περισσότερη έρευνα (η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη), τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι η μη πρόσληψη αρκετής από αυτή τη βασική βιταμίνη μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη και την εξέλιξη αυτής της όλο και περισσότερο κοινής ασθένειας.
Δεδομένου ότι η βιταμίνη D φαίνεται να έχει αντίκτυπο σε πολλές άλλες ασθένειες και διαταραχές, από την οστεοπόρωση και το χρόνιο πόνο μέχρι τον καρκίνο και τις καρδιακές παθήσεις, το γεγονός ότι η έλλειψη βιταμίνης D είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα σε όλο τον κόσμο, δίνει τώρα περισσότερους λόγους από ποτέ για να βεβαιωθείτε ότι παίρνετε την απαιτούμενη ημερήσια ποσότητα καθημερινά.
Η σύνδεση D-διαβήτη
Υπάρχουν διάφοροι πιθανοί μηχανισμοί για τη σχέση μεταξύ της βιταμίνης D και του διαβήτη. Στο διαβήτη τύπου 1, η βιταμίνη D φαίνεται να ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο σε αυτή τη μορφή της νόσου, είναι υπεύθυνο για την καταστροφή των βήτα κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία παράγουν ινσουλίνη. Στον διαβήτη τύπου 2, ωστόσο, η βιταμίνη D φαίνεται να δρα απευθείας επί της λειτουργίας των βήτα κυττάρων, επηρεάζοντας έτσι την έκκριση ινσουλίνης και την ευαισθησία. Η βιταμίνη επίσης πιστεύεται ότι έχει επίδραση στη φλεγμονή και στην ορμόνη του παραθυρεοειδή, οι οποίες εμπλέκονται στο διαβήτη τύπου 2.(DiabetesMetabResRev, 2009; 25: 417–9)
Να πάρει αρκετό D
Πολλοί από εμάς, και ιδιαίτερα τα παιδιά και οι έφηβοι, δεν λαμβάνουμε αρκετή από αυτή τη σημαντική βιταμίνη (CMAJ, 2007; 177: 161-6), έτσι πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι δεν έχουμε έλλειψη βιταμίνης D;
Ηλιοφάνεια
Το σώμα παράγει φυσικά βιταμίνη D όταν το δέρμα εκτίθεται στο φως του ήλιου, και μόλις 10-15 λεπτά από τον ήλιο την ημέρα, χωρίς αντηλιακό, θα πρέπει να είναι αρκετά για τους περισσότερους ανθρώπους (BMJ, 2003; 327: 1228). Έκθεση με μέτρο στον ήλιο, σε συνδυασμό με τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με αντιοξειδωτικά, όπως σελήνιο, λυκοπένιο, β-καροτίνη, και βιταμίνες C και Ε, θα σας επιτρέψει να απολαύσετε τον ήλιο, χωρίς την ανάγκη για δυνητικά επιβλαβή χημικά αντηλιακά.
Συμπληρώματα
Για όσους δεν παίρνουν πολύ ήλιο, συστήνεται η λήψη συμπληρωμάτων με 600-1000IU/ημέρα βιταμίνης D3 (φυσική μορφή). Πράγματι, ακόμη και η τακτική λήψη μέχρι και 10.000 IU/ημέρα δεν ενέχει κανένα κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών σε ενήλικες (Ann Epidemiol, 2009; 19: 441-5). Στα παιδιά, συνιστώνται 800-1000IU/ημέρα για την καταπολέμηση της νόσου.
Αν είστε διαβητικός, τα συμπληρώματα μπορεί να βοηθήσουν αν έχετε ανεπάρκεια βιταμίνης D, γι’ αυτό αξίζει να συμβουλευτείτε έναν ειδικευμένο θεραπευτή, ο οποίος μπορεί να σας συμβουλεύσει σχετικά με την ασφαλή δοσολογία, αν σας ενδιαφέρει η χρήση της βιταμίνης D για τον έλεγχο του διαβήτη.
Διατροφή
Η βιταμίνη D βρίσκεται επίσης σε ορισμένα τρόφιμα, όπως το γάλα, το γιαούρτι, τα αυγά και τα λιπαρά ψάρια. Ωστόσο, προσέξτε για την υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο σε ορισμένα ψάρια.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό HOLISTIC LIFE
Ο εκδοτικός οίκος ETRA PUBLISHING είναι ένας από τους πιο αξιόλογους εκδοτικούς οίκους στον χώρο της ολιστικής ιατρικής και ολιστικής ζωής. Διαθέτει πληθώρα σπάνιων τίτλων και κάθε βιβλίο είναι μοναδική πηγή γνώσης για κάθε ενδιαφερόμενο και μελετητή της εναλλακτικής και ολιστικής υγείας.
