Γράφει ο Υπάτιος Βαρελάς, Προπονητής Ζωής (Life Coach)
Ο καθένας μας έχει μία συγκεκριμένη άποψη, μία εικόνα για τον εαυτό του. Πόσο αληθινή είναι όμως; Πόσο η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας ταυτίζεται με την πραγματικότητα; Πόσο απέχει από αυτήν; Και πώς μπορούμε να το διαπιστώσουμε;
Φαίνεται ότι είναι φυσική τάση του ανθρώπου να υπερβάλλει ως προς τις ικανότητές του, τα επιτεύγματά του, ακόμα και τη συνολική αξία του ως προς τους άλλους. Ίσως μάλιστα οι Έλληνες να το έχουμε αυτό ακόμα περισσότερο από άλλους λαούς, με ακραία έκφραση το «ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε;».
Οι περισσότεροι νομίζουμε ότι είμαστε πολύ καλύτεροι οδηγοί αυτοκινήτου ή μοτοσικλέτας από τους άλλους. Πιστεύουμε ότι έχουμε λύση στα προβλήματα της χώρας που οι άλλοι, ακόμα και οι «επαγγελματίες» πολιτικοί, δεν έχουν αντιληφθεί. Στη δουλειά νομίζουμε ότι είμαστε ανώτεροι σε απόδοση και ικανότητα από τους άλλους και δυσανασχετούμε όταν οι αυξήσεις και οι προαγωγές δίνονται σε αυτούς αντί για εμάς. Στις σχέσεις μας νιώθουμε ότι αδικούμαστε από τη συμπεριφορά του άλλου, ότι αξίζουμε πολύ περισσότερο σεβασμό και αναγνώριση από όσο εισπράττουμε. Και πολλά άλλα ακόμη…
Πολλοί, μα πάρα πολλοί άνθρωποι τείνουμε:
• Να αποδίδουμε στον εαυτό μας ακόμα και κατορθώματα για τα οποία μπορεί απλώς να είμαστε τυχεροί ή να οφείλονται περισσότερο στη συμβολή άλλων και λιγότερο στη δική μας προσπάθεια και ικανότητα.
• Να πιστεύουμε ότι αντιλαμβανόμαστε καλά, εκ των υστέρων, τι δεν πήγε καλά σε μία κατάσταση και, κυρίως, ποια λάθη ακριβώς έκαναν οι άλλοι, αλλά και πώς θα μπορούσαν να είχαν κάνει κάτι καλύτερα.
• Να νιώθουμε ότι είμαστε ανώτεροι, πιο έξυπνοι, πιο ικανοί, πιο οτιδήποτε από τους άλλους, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ακόμα και αν δεν έχουμε κάνει κάτι που να το αποδεικνύει.
• Να πιστεύουμε ότι είμαστε καλύτεροι, εξυπνότεροι, αποτελεσματικότεροι, ικανότεροι από όσο πραγματικά είμαστε.
Πολύ εύκολα πιστεύουμε ότι είμαστε αυτό που σκεφτόμαστε ενώ η πραγματικότητα συχνά δεν το αποδεικνύει! Αυτό που νομίζω εγώ για μένα τελικά μπορεί να είναι μία αυταπάτη. Και αυτό που προσπαθώ να προβάλλω για μένα στους άλλους με τα λόγια μου μπορεί επίσης να είναι μία αυταπάτη. Για παράδειγμα, μπορεί να σκέφτομαι ότι είμαι πολύ ικανός στο να λύνω προβλήματα και έτσι εύκολα δίνω συμβουλές στους άλλους. Όμως.. Πόσα προβλήματα έχω λύσει πραγματικά στη ζωή μου; Πόσα από αυτά ήταν σημαντικά; Πόσα από αυτά ήταν δύσκολα; Τι δείχνει αυτό για μένα;
Άλλο ένα παράδειγμα: Πιστεύω ότι είμαι πολύ έξυπνος και μπορώ να βγάλω πολλά χρήματα. Έτσι νιώθω μία ασφάλεια και μία αισιοδοξία. Όμως… Πόσες φορές το απέδειξα αυτό στη ζωή μου; Έχω βγάλει πολλά χρήματα ή όχι; Αν όχι, τι με κάνει να πιστεύω ότι είμαι ικανός να το κάνω; Τι δείχνει η συμπεριφορά μου σε αυτό το θέμα;
Ένα ακόμα παράδειγμα: Μία γυναίκα αγαπάει τον άντρα της, πιστεύει ότι εκείνος το ξέρει και εκπλήσσεται όταν εκείνος το αμφισβητεί. Όμως… Τι έχει κάνει για να του το δείξει; Οι πράξεις της δείχνουν αγάπη για τον άντρα της; Το δείχνουν αρκετά; Το δείχνουν συχνά; Τι δείχνουν οι πράξεις ή η απραξία της και τι μήνυμα δίνουν στον άντρα της;
Τέτοιες αυταπάτες μπορεί να είναι χρήσιμες όταν μας βοηθούν, στα πλαίσια της λεγόμενης «θετικής σκέψης», να αντέξουμε δύσκολες καταστάσεις, να κρατήσουμε τις ελπίδες μας ή να έχουμε λίγη παραπάνω αυτοπεποίθηση εκεί που χρειάζεται να ρισκάρουμε, όμως…
Πολύ συχνά λειτουργούν αρνητικά: μας καθηλώνουν και μας εμποδίζουν να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί, πιο επιτυχημένοι, ακόμα και πιο ευτυχισμένοι.
Δημιουργούν προβλήματα στις σχέσεις μας με τους άλλους. Μας στερούν τη δυνατότητα να εξελιχθούμε και να βελτιωθούμε εκεί όπου πραγματικά το χρειαζόμαστε. Το ποιος ακριβώς είμαι, τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω φαίνεται από τις πράξεις μου. Αυτά που κάνω, το τρόπος που τα κάνω αλλά και όλα αυτά που δεν κάνω και δεν έχω κάνει σχηματίζουν την εικόνα που προβάλλω στους άλλους και επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους προς εμένα.
Το τι νομίζω για τις ικανότητες, την αξία, τη συμπεριφορά μου μπορεί να είναι λίγο ή πολύ διαφορετικό από αυτό που δείχνουν οι πράξεις μου. Αυτό που εγώ έχω στο μυαλό μου μπορεί να είναι σε μεγάλο βαθμό μόνο στο μυαλό μου, οπότε οι άλλοι γύρω μου είναι φυσικό να έχουν μία διαφορετική εικόνα για μένα από αυτή που νομίζω…
• Ο άνθρωπος που νομίζει ότι είναι εργατικός αλλά την ώρα που υποτίθεται ότι εργάζεται, ξοδεύει τον περισσότερο χρόνο του σε περιηγήσεις στο Διαδίκτυο ή σε άσχετες δραστηριότητες, πόσο εργατικός είναι στην πραγματικότητα; Τι εντύπωση δίνει στους συναδέλφους του;
• Ο άνθρωπος που υποστηρίζει με σθένος ότι είναι «ανοικτός» και ανεκτικός αλλά τρελαίνεται και μόνο με την ιδέα ότι ο γιος του μπορεί να είναι ομοφυλόφιλος, τι δείχνει; Τι συμπεραίνουν οι άλλοι από μία τέτοια αντίδραση;
• Ο άνθρωπος που πιστεύει και υποστηρίζει ότι είναι σωστός οικογενειάρχης αλλά βάζει τις φωνές στα παιδιά του με το παραμικρό, πόσο καλός οικογενειάρχης είναι στην πραγματικότητα; Πόσο καλό οικογενειάρχη τον θεωρούν η γυναίκα του, τα παιδιά του, οι γείτονες που τον ακούν να ωρύεται;
Θα μπορούσαμε να έχουμε εδώ χιλιάδες τέτοια παραδείγματα. Ιστορίες που έχει ζήσει ο καθένας μας και δείχνουν ότι οι πράξεις μας συχνά απέχουν από την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας. Ακόμα και τα ψυχομετρικά τεστ που συμπληρώνουμε μόνοι μας, π.χ. αυτά που δείχνουν πόσο εσωστρεφείς ή εξωστρεφείς είμαστε, πόσο λογικοί ή συναισθηματικοί, κ.λπ. μπορεί να μας ξεγελάσουν και να μας δώσουν λανθασμένη εικόνα ακριβώς γιατί δίνουμε εμείς την απάντηση για τον εαυτό μας! Το τεστ μπορεί να είναι άψογο στη λογική του, όμως τα στοιχεία που του δίνουμε οδηγούν σε ανακριβές αποτέλεσμα…
Μάθε ποιος είσαι εξετάζοντας τις πράξεις σου! Αν θέλεις να είσαι διαφορετικός από αυτό που πραγματικά είσαι τώρα, αν θέλεις οι άλλοι να σου συμπεριφέρονται διαφορετικά, κάνε ό,τι χρειάζεται για να αλλάξεις τις πράξεις σου. Παρατήρησε τις πράξεις σου, μικρές και μεγάλες, τις καθημερινές συνήθειές σου, αλλά και τις αντιδράσεις σου. Ρώτησε τους ανθρώπους γύρω σου, τα μέλη της οικογένειάς σου, τους φίλους σου, τους συναδέλφους σου στη δουλειά, τι είναι αυτό που πιστεύουν ότι σε χαρακτηρίζει, ποια εντύπωση έχουν για σένα, και λάβε το υπόψη σοβαρά.
Στις επιχειρήσεις έχουμε ειδικά εργαλεία για το σκοπό αυτό, για να αποτυπωθεί η πραγματική εικόνα του χαρακτήρα και των ικανοτήτων ενός εργαζόμενου. Όμως μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε και με απλό τρόπο, ρωτώντας τους άλλους με διάθεση να τους ακούσει και να εκπλαγεί ίσως από τα στοιχεία που θα συλλέξει.
Αυτό μπορεί να βοηθήσει κάθε έναν από εμάς:
• Να αναγνωρίσει την αδυναμία του να βάλει σε πράξη ικανότητες που πραγματικά μπορεί να έχει, αλλά τις διατηρεί ακόμα σε επίπεδο θεωρητικό, ως ένα «δυναμικό» που περιμένει να εκδηλωθεί.
• Να προσγειωθεί στην πραγματικότητα και να αντιληφθεί τι πραγματικά δεν μπορεί να κάνει, όπως αποδεικνύουν οι επαναλαμβανόμενες πράξεις του και οι μη πράξεις του και να βάλει στόχο να αλλάξει, αν χρειάζεται.
• Να αποκτήσει το περίφημο «γνώθι σ’ αυτόν», όχι θεωρητικά και με βάση τις σκέψεις του, αλλά αντικειμενικά, με βάση αυτά που κάνει και δείχνει.
Ίσως δεν είμαστε όλοι έτοιμοι να ανακαλύψουμε τον εαυτό που δείχνουν οι πράξεις μας. Για κάποιους μπορεί να είναι συνταρακτικό. Ίσως για κάποιους να χρειαστεί και επαγγελματική βοήθεια, από έναν ειδικό που θα διευκολύνει τη διαδικασία. Άλλοι μπορεί να τα καταφέρουν εύκολα και μόνοι τους, αρκεί να έχουν παρατηρητικότητα, διάθεση για εκπλήξεις και το θάρρος να ρωτούν και να ακούν.
Σίγουρα όμως αυτή η διαδικασία μπορεί πραγματικά να σου αλλάξει τη ζωή!
Ο Υπάτιος Βαρελάς είναι Προπονητής Ζωής (Life Coach) με ειδίκευση σε EFT και NLP, Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Εκπαιδευτής και Συγγραφέας, επικεφαλής της CHANGE (www.change.gr) και του www.eft.gr Διαβάστε περισσότερα εδώ
