Έχω ακούσει ότι η άνοιξη και το φθινόπωρο μας επιβαρύνουν ψυχολογικά, εγώ όμως είμαι χάλια το καλοκαίρι ακόμα κι αν είμαι διακοπές. Τι φταίει;
Μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης του καλοκαιριού είναι το γεγονός ότι στο μυαλό των ανθρώπων το καλοκαίρι έχει συσχετιστεί με τη χαρά, την ξεκούραση και την απόλαυση.
Έτσι αρνούνται να πιστέψουν ότι με την έλευση του καλοκαιριού είναι δυνατόν να νιώθουν χειρότερα, με αρνητικές σκέψεις και έλλειψη ενέργειας.
Ως αποτέλεσμα κατηγορούν τον εαυτό τους ακόμα περισσότερο, δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα και εκείνο επιδεινώνεται.
Για μερικά άτομα η καλοκαιρινή κατάθλιψη μπορεί να είναι συνέχεια μιας μονιμότερης καταθλιπτικής διάθεσης, αλλά για πολλά άλλα αποτελεί τη φυσική συνέπεια της συσσώρευσης στρεσογόνων καταστάσεων που συμβαίνουν αυτή την εποχή, καθώς και απαιτήσεων στις οποίες τους είναι δύσκολο να ανταποκριθούν.
Μερικές από τις αιτίες της διαταραχής είναι οι παρακάτω:
Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή
Ίσως έχετε ακούσει για τη συγκεκριμένη διαταραχή, από την οποία υποφέρει περίπου το 5% του πληθυσμού και η οποία προκαλεί κατάθλιψη κυρίως με την έλευση του χειμώνα, όπου οι μέρες γίνονται συντομότερες και η θερμοκρασία πέφτει.
Παρόλα αυτά για ένα 10% των πασχόντων, η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή ξεκινά την αντίθετη εποχή, δηλαδή με την αρχή του καλοκαιριού.
Οι αιτίες δεν είναι γνωστές, αν και η αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας θεωρείται ότι είναι δυνατό να λειτουργούν ως αφορμές.
Ορισμένα από τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την απώλεια όρεξης και βάρους, το έντονο άγχος, καθώς και τις διαταραχές στον ύπνο.
Οι αλλαγές του προγράμματος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού
Είναι γνωστό ότι η υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου προγράμματος δραστηριοτήτων προσφέρει ασφάλεια και σταθερότητα. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι ο άνθρωπος είναι κυριολεκτικά ον της συνήθειας, τόσο ώστε μπορεί να παραμένει ακόμα και σε δυσάρεστες καταστάσεις επειδή τις έχει συνηθίσει.
Εκτός των άλλων, η ρουτίνα προσφέρει προβλεψιμότητα, αίσθηση ελέγχου και σαν αποτέλεσμα προστατεύει από την κατάθλιψη.
Όμως, το καλοκαίρι και οι διακοπές ανατρέπουν τις συνήθειες που έχουν αναπτυχθεί για τη δουλειά, το φαγητό και τον ύπνο και η αποσταθεροποίηση αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Η αρνητική εικόνα του σώματος
Το καλοκαίρι όλοι φορούν λιγότερα ρούχα και εκθέτουν το σώμα τους περισσότερο. Ταυτόχρονα η πλειοψηφία των κοινωνικών συναντήσεων και εκδηλώσεων γίνεται σε παραλίες, πισίνες, παραθαλάσσια κέντρα κ.λ.π.
Η έλλειψη ικανοποίησης με την εμφάνιση του σώματος είναι δυνατό να οδηγήσει σε μειωμένη αυτοπεποίθηση, αυτοκατηγόρια, ενοχές, διαρκή σύγκριση με τα άλλα σώματα, ντροπή και αποφυγή συναναστροφής με άλλους ανθρώπους.
Όλες αυτές οι συμπεριφορές αποτελούν τυπικές αιτίες πρόκλησης κατάθλιψης.
Τα οικονομικά προβλήματα
Η καλοκαιρινή περίοδος συνεπάγεται αυξημένα έξοδα για διακοπές, κατασκηνώσεις για τα παιδιά, εκδρομές για μπάνιο κ.λ.π.
Τα αυξημένα έξοδα είναι εύκολο να προκαλέσουν άγχος, δυσαρέσκεια, τσακωμούς, απογοήτευση και τελικά κατάθλιψη σε όσους δεν μπορούν ν’ ανταποκριθούν σ’ αυτά.
Αρκετοί εργαζόμενοι θα φύγουν για διακοπές μη γνωρίζοντας εάν η δουλειά τους θα υπάρχει για πολύ καιρό αφού επιστρέψουν.
Η αβεβαιότητα φέρνει αρνητικές σκέψεις και άγχος τα οποία εμποδίζουν τη χαλάρωση και την απόλαυση των διακοπών.
Η άνοδος της θερμοκρασίας
Η διάθεση των περισσότερων ανθρώπων βελτιώνεται με την άνοδο της θερμοκρασίας. Όμως υπάρχει μια μερίδα του πληθυσμού, για την οποία η άνοδος είναι δυσάρεστη ή και επώδυνη.
Τα άτομα αυτά έχουν πολύ λιγότερες διεξόδους επαφών και δραστηριοτήτων το καλοκαίρι με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν αρκετές από αυτές, να κλείνονται σπίτι τους παρακολουθώντας τηλεόραση, να απομονώνονται και να χάνουν το κέφι τους.
Επίσης, πολλοί παραμελούν τη διατροφή τους βασιζόμενοι στα γρήγορα φαγητά, τα συστατικά των οποίων συνεισφέρουν στη μειωμένη διάθεση και την κατάθλιψη.
Όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω, το καλοκαίρι δεν είναι αναγκαστικά περίοδος χαράς ή ψυχολογικής και σωματικής ξεκούρασης.
Οι διαφορετικές περιβαλλοντικές και εργασιακές συνθήκες είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία έντονου στρες σε πολλούς ανθρώπους, έτσι ώστε να περιμένουν με ανυπομονησία το τέλος του.
Από την άλλη πλευρά οι υψηλές προσδοκίες απόλαυσης είναι δυνατό να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, αυξάνοντας την πίεση, το άγχος και τα καταθλιπτικά συμπτώματα.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι η ευτυχία δεν έχει εποχή, ούτε χρόνο, αλλά έχει προϋποθέσεις για να έρθει. Ανάμεσα στις βασικότερες είναι η φροντίδα του εαυτού σας, η αυτογνωσία και κυρίως η αυτοεκτίμηση.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χάρη Καραουλάνη “60 πρακτικά μαθήματα ζωής” από τις εκδόσεις Ιβίσκος
