Όλοι έχουμε ακούσει για τον “εσωτερικό κριτή”, αλλά κάποιοι από εμάς έχουν εσωτερικό εισαγγελέα, ίσως ακόμη και εσωτερικό δικαστή που επιβάλλει τη θανατική ποινή.
Εκεί που η συμπονετική ματιά επιτρέπει να βλέπουμε τον εαυτό μας ως μια περίπτωση υπό εξέλιξη (“Εντάξει, δεν μπήκα στην ομάδα, αλλά πλησιάζω”), εμείς αυτομαστιγωνόμαστε με καταστροφικές περιγραφές του εαυτού μας, όπως “κίβδηλος”, “απατεώνας”, ή “αποτυχημένος”.
Πώς θα αντιδρούσατε αν το παιδί σας έμενε πίσω στα μαθήματα ή αν εξαφάνιζε όλα τα κουλουράκια από το κουτί;
Οι περισσότεροι θα προσπαθούσαν να βρουν ένα δάσκαλο για ιδιαίτερα μαθήματα και θα άλλαζαν τα κουλουράκια με φέτες μήλου ή θα πρότειναν να ξεκινήσουν οικογενειακά πεζοπορίες.
Όταν όμως εμείς οι ενήλικες συναντάμε μια αναποδιά στον εργασιακό μας χώρο ή παίρνουμε μερικά κιλά, το πρώτο που κάνουμε είναι να αρχίσουμε να προσβάλουμε τον εαυτό μας, κάτι που αποκλείεται να μας κινητοποιήσει για να αλλάξουμε.
Όταν έχουμε άγχος, τηλεφωνούμε σε κάποιον που αγαπάμε. Γιατί;
Επειδή η ζεστασιά και η καλοσύνη μας κάνουν να νιώθουμε ασφαλείς, αξιαγάπητοι και ικανοί να τα καταφέρουμε. Γιατί λοιπόν δεν μπορούμε να είμαστε αυτό το είδος του στοργικού φίλου και για τον εαυτό μας, στρέφοντας τη συμπόνια προς τα μέσα;
Και γιατί παίρνουμε πολύ πιο σοβαρά υπόψη την αρνητική κριτική κάποιου για τη συμπεριφορά ή την απόδοσή μας παρά τα πολύ πιο συχνά κομπλιμέντα των φίλων μας;
Οι άνθρωποι μπορεί να είναι σκληροί, προκατειλημμένοι, εγωπαθείς, ιδιοτελείς ή απλώς κακοί, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε ότι η αρνητική αξιολόγηση κάποιου άλλου για σας σπάνια είναι αντικειμενική και δεν υπάρχει λόγος να θεωρείτε αυτή την κριτική αληθινή, πολύ περισσότερο να την ενσωματώνετε στην αξιολόγηση που κάνετε εσείς για τον εαυτό σας.
Οι ιστορίες που εμπεριέχουν ένα στοιχείο αλήθειας μπορούν πραγματικά να είναι οι πιο βασανιστικές, γιατί δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στην “αλήθεια”, ασχέτως του πόσο επιλεκτική και μεροληπτική μπορεί να είναι.
Ίσως να μην ήσασταν καλοί στα σπορ, όπως οι συμμαθητές σας δεν δίστασαν ποτέ να σας επισημάνουν όταν παίζατε ποδόσφαιρο.
Εντάξει, μπορεί να μην ήσασταν καλοί στα αθλήματα επειδή προτιμούσατε τη ζωγραφική, το διάβασμα ή την πληροφορική από το να κλοτσάτε μια μπάλα μαζί με άλλα παιδιά. Ή πάλι το να μην παίζατε επειδή θέλατε να κάνετε παρέα στο φίλο σας, που έπασχε από άσθμα, ίσως να ήταν πιο σημαντικό από το να γίνετε οκτάχρονοι πρωταθλητές στο ποδόσφαιρο.
Ποια αλήθεια πρεσβεύετε εσείς;
Η ιστορία είναι δική σας.
Πρέπει να την κατακτήσετε εσείς, αντί να σας κατακτήσει εκείνη, και πρέπει να την τιμήσετε με συμπόνια.
Αν η χοληστερόλη σας είναι αυξημένη και δεν μπορείτε να ανεβείτε μια σκάλα χωρίς να λαχανιάσετε, τότε ίσως πρέπει να πάτε στο γυμναστήριο.
Αν σας πιάνουν πονοκέφαλοι από το στρες και μένετε συχνά ξύπνιες βάζοντας μπουγάδα στις δύο τα μεσάνυχτα, τότε ίσως πρέπει να αλλάξετε γνώμη για το χαρακτηρισμό σας ως “οργανωτικού” ατόμου.
Το θέμα είναι ότι το άτομο που έχει τον τελευταίο λόγο για το τι έχει αξία στη ζωή σας πρέπει να είστε εσείς.
Η ανάπτυξη ουσιαστικής συμπόνιας για τον εαυτό σας δεν σημαίνει να αυταπατάστε. Πρέπει να έχετε πλήρη επίγνωση του ποιοι είστε, τόσο στα καλά όσο και στα κακά, και πλήρως εναρμονισμένοι με τον κόσμο γύρω σας.
Ακόμη όμως και όταν έχετε να κάνετε με τον κόσμο όπως πραγματικά είναι, έχετε απεριόριστη ελευθερία στο πώς θα αντιδράσετε.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Susan David “Συναισθηματική ευελιξία” από τις εκδόσεις Πεδίο
