Αμέτρητοι άνθρωποι στρέφονται στην Ανατολική φιλοσοφία για να μάθουν πώς να αποδεσμεύονται από τα πράγματα που τους βαραίνουν: στρες, πηγές έντασης, δυστυχισμένες σχέσεις, δύσκολες υποχρεώσεις, οικονομικές ανησυχίες, συγκρούσεις κλπ.
Η προσκόλλησή μας σε ανθρώπους, γεγονότα, εικόνες και πράγματα τείνει να μας προκαλεί πόνο. Πενθούμε όταν χάνουμε έναν άνθρωπο από τη ζωή μας, όταν χωρίζουμε, όταν μια δουλειά μας δεν πάει καλά. Πώς, λοιπόν, μπορούμε ακριβώς να αποδεσμευτούμε από όσα μας ταλαιπωρούν και τι σημαίνει αυτό;
Η γυναίκα που αγαπούσε τον «Τιτανικό»
Ας δούμε το παράδειγμα μιας γυναίκας που πραγματικά λατρεύει την ταινία «Τιτανικός». Την παρακολουθεί συνέχεια, κάθε εβδομάδα, γνωρίζει τα πάντα, κάθε σκηνή και κάθε διάλογο και έχει αποκωδικοποιήσει τα κίνητρα κάθε χαρακτήρα.
Σας φαίνεται περίεργο ή ακραίο; Οι περισσότεροι μάλλον δεν θα βλέπαμε ξανά κάποια ταινία πάνω από μία-δυο φορά, αφού θα βαριόμασταν. Γιατί λοιπόν εκείνη βλέπει και ξαναβλέπει την ίδια ταινία; Γιατί δεν δοκιμάζει κάτι καινούριο, μια ταινία που θα μπορούσε να είναι εξίσου ενδιαφέρουσα;
Θα σκέφτεστε προφανώς ότι αυτή η γυναίκα δεν έχει καμία σχέση με εμάς. Αλλά πραγματικά δεν διαφέρουμε τελικά τόσο πολύ. Για την ακρίβεια, είμαστε το ίδιο ακριβώς πράγμα. Μπορεί να μην δούμε τον Τιτανικό 1.000 φορές το χρόνο, αλλά πόσο συχνά επαναλαμβάνουμε τα ίδια αρνητικά μηνύματα ξανά και ξανά στο κεφάλι μας; Πόσες φορές στριφογυρνάμε στο νου μας τις πιο επώδυνες αναμνήσεις μας ή τους χειρότερους εφιάλτες και άγχη μας; Δεν βαριόμαστε; Δεν θα προτιμούσαμε να απολαμβάνουμε πιο παραγωγικά πράγματα;
Αλλάζοντας την ταινία: Ένας σύντομος οδηγός για την μη-προσκόλληση
Ο Βουδισμός με πολλούς τρόπους εμπεριέχει την αποδέσμευση, την απομάκρυνση από τις αρνητικές σκέψεις και από συμπεριφορές που δεν μας εξυπηρετούν, όπως επίσης και την χαλάρωση όλων των τύπων προσκόλλησης.
Πράγματι, η δεύτερη ταπεινή αλήθεια του Βουδισμού δηλώνει πως «η απαρχή του πόνου είναι η προσκόλληση». Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Και πώς, μιλώντας πρακτικά, επιτυγχάνουμε τη μη προσκόλληση;
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να αποδεσμευτούμε κυρίως από τα υλικά αντικείμενα. Φαντάζονται μοναχούς με κόκκινο μανδύα να διαλογίζονται στις κορυφές βουνών, απομονωμένοι από το χάος της πόλης και τις ανησυχίες της καθημερινότητας. Και φυσικά, παραδέχονται ότι δεν θα μπορούσαν να το καταφέρουν αυτό. Έχουν μια δουλειά, οικογένεια, υποχρεώσεις. Η ιδέα της αποδέσμευσης δεν είναι για εμάς.
Η απομόνωση στη φύση όμως δεν είναι ο μόνος πιθανός τρόπος ερμηνείας της μη προσκόλλησης. Και δεν χρειάζεται να ζήσουμε μια τέτοια ζωή αν δεν το θέλουμε. Αντιθέτως, μπορούμε να βρούμε τρόπους να αποδεσμευτούμε, ενώ παραμένουμε στις συνηθισμένες μας ζωές.
Δεν χρειάζεται να δωρίσουμε όλα μας τα χρήματα. Δεν χρειάζεται να πουλήσουμε το σπίτι μας, τα ρούχα, το αμάξι και τα άλλα υπάρχοντά μας (αν και μπορούμε να ωφεληθούμε μειώνοντας τον αριθμό τους). Δεν χρειάζεται να παραιτηθούμε, ούτε και να παρατήσουμε τις σπουδές μας (αν και η ισορροπία εργασιακής/ προσωπικής ζωής θα μας ωφελούσε).
Μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε στον φυσικό κόσμο ενώ επιτυγχάνουμε μια νοοτροπία μη προσκόλλησης. Ας εστιάσουμε αρχικά για λίγο στις διαπροσωπικές μας προσκολλήσεις. Πώς θα μπορούσε η αποδέσμευση να οδηγήσει σε ισχυρότερες σχέσεις;
Ας πούμε ότι έχετε μια σχέση 10 χρόνων. Αγαπάτε τον/τη σύντροφό σας πολύ, περνάτε απολαυστικό και ποιοτικό χρόνο μαζί του και εύχεστε αυτή η σχέση να συνεχιστεί. Μια μέρα εκείνος αποφασίζει να ξεκινήσει ένα νέο χόμπι – γυμναστήριο – και ξαφνικά περνά τις τέσσερις μέρες της εβδομάδας εκεί και επιστρέφει αργά στο σπίτι.
Λίγους μήνες αργότερα, αλλάζει τη δουλειά του ή αποφασίζει να κάνει ένα μεταπτυχιακό. Ίσως να αλλάξει και την εμφάνισή του/της και να αποφασίσει να υιοθετήσει έναν σκύλο. Ο άνθρωπος που γνωρίσατε μπορεί να ζούσε διαφορετικά από τον άνθρωπο του σήμερα. Και εσείς δυσκολεύεστε να προσαρμοστείτε στις αλλαγές που κάνουν οι αγαπημένοι σας.
Κι έτσι αναρωτιόμαστε : «Γιατί δεν μπορούσε απλά να μείνει ο ίδιος/ η ίδια;». Τους κατηγορούμε επειδή άλλαξαν. Αντιστεκόμαστε στις μεταβολές που κάνουν στη ρουτίνα τους. Παίρνουμε προσωπικά το ζήτημα και ανησυχούμε ότι δεν είναι ευτυχισμένοι μαζί μας.
Αυτό είναι ένα τυπικό πρόβλημα προσκόλλησης. Είμαστε προσκολλημένοι σε μια στατική εικόνα των ανθρώπων που γνωρίζουμε. «Αγαπάμε» μια παρελθοντική εκδοχή τους ή ίσως μια εξιδανικευμένη εικόνα τους, παρά τον/τη σύντροφο που στέκεται στο παρόν μπροστά μας.
Τι μπορείτε να κάνετε αντιθέτως; Μπορείτε να αποδεσμευτείτε από εκείνη τη στατική εικόνα και να αποδεχτείτε τον άνθρωπό σας όπως είναι, στο παρόν. Σε κάθε στιγμή, μπορείτε να επιλέξετε να αγαπάτε και να αποδέχεστε τον άλλο όπως είναι.
Όπως βλέπετε από το παραπάνω παράδειγμα, αυτό το είδος νοητικής μη προσκόλλησης δεν απαιτεί να παραιτηθούμε από τις φυσικές/ υλικές μας προσκολλήσεις, αν δεν το θελήσουμε. Αλλά αντιθέτως, περιλαμβάνει μια καίρια αλλαγή νοοτροπίας που σας βοηθά να εκτιμήσετε την παρούσα πραγματικότητα της σχέσης σας. Ποιες είναι οι δικές σας προσκολλήσεις στη ζωή; Θα θέλατε να αποδεσμευτείτε από αυτές;
