“Η ειρήνη”, σύμφωνα με τον Σπινόζα, “Δεν είναι η απουσία πολέμου. Είναι μια αρετή, μια νοητική κατάσταση, μια προδιάθεση για φιλανθρωπία, για εμπιστοσύνη και για δικαιοσύνη”.
Από αυτό το απόσπασμα μπορείς να δεις πόσο απέχει ο ορισμός της ειρήνης των μυστικιστών από εκείνον των πολιτικών.
Αν η ειρήνη μπορούσε να θεωρηθεί “μια αρετή, μια προδιάθεση”, η ισορροπία του τρόμου στην οποία κρέμονται τα περισσότερα έθνη σύντομα θα εξαφανιζόταν.
Οι συμφωνίες για τον περιορισμό των όπλων είναι ένα αναγκαίο πρώτο βήμα· ακόμα όμως κι αν εξαφανίζονταν όλα τα όπλα από τη γη, θα ‘λεγε σήμερα ο Σπινόζα, δεν θα εξασφαλιζόταν η ειρήνη.
Πρέπει να καλλιεργούμε δραστήρια την ειρήνη ως αρετή, προσπαθώντας να την κάνουμε νοητική κατάσταση.
Οι καλοί άνθρωποι του κόσμου ενδιαφέρονται για να γίνουν τα απαραίτητα βήματα για την προώθηση της ειρήνης, αν όμως θέλουμε μια μόνιμη λύση πρέπει να προχωρήσουμε βαθύτερα, μέσα σ’ αυτή την ευρύτατα αγνοημένη διάσταση εντός του εαυτού μας.
Αν αναγνωρίσουμε τη σημασία αυτής της διάστασης, τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε με τον πόλεμο· αν συνεχίζουμε να την αγνοούμε, τότε κανέναν εξωτερικό μέτρο δεν μπορεί να προσφέρει σταθερή βοήθεια.
Οι μυστικιστές μας διαβεβαιώνουν πως υπάρχει μια ζωτική σχέση μεταξύ της ειρήνης ή της βίας μέσα στο νου μας και στις εξωτερικές συνθήκες. Όταν ο νους μας είναι εχθρικός, βλέπει παντού εχθρότητα· και τότε θα δρούμε με βάση όσα βλέπουμε.
Αν μπορούσαμε να προσαρμόσουμε ένα μόνιτορ στο νου, θα βλέπαμε τις ενδείξεις ν’ αγγίζουν την κόκκινη ζώνη του κινδύνου κάθε φορά που η συνειδητότητα διεγείρεται από δυνάμεις όπως η οργή και η ισχυρογνωμοσύνη.
Η οργισμένη αντίδραση δεν είναι μόνο αποτέλεσμα ενός εξοργισμένου νου, αλλά είναι επίσης μια αιτία η οποία προωθεί την ανταπόδοση των άλλων και την περαιτέρω έξαψη μέσα στο νου μας. Αν η αρνητική συμπεριφορά γίνει συνήθεια, τότε βρισκόμαστε σε μια αρνητική νοητική κατάσταση και παγιδευόμαστε σε ανούσιες συγκρούσεις – το αντίθετο ακριβώς της ειρήνης.
Για να κάνουμε ένα αποτελεσματικό ειρηνικό έργο, για να συμφιλιώσουμε ανθρώπους, κοινότητες ή κράτη, πρέπει να υπάρχει στο νου μας ειρήνη.
Αν επιδιώκουμε ειρήνη με την οργή και την εχθρότητα, δεν είναι δυνατόν να προκύψει παρά μόνο σύγκρουση.
Στο τέλος, η πλημμύρα της βίας που βλέπουμε να εγείρεται μέρα με την ημέρα θα διακρίνεται όχι στους πυραύλους ή στα τανκς αλλά σ’ αυτόν που τα κατασκευάζει: στο νου των ανθρώπων. Εκεί είναι που πρέπει να κερδηθεί η μάχη για την ειρήνη.
Όπως αναφέρεται στο καταστατικό της ΟΥΝΕΣΚΟ: “Επειδή ο πόλεμος γεννιέται μέσα στο νου των ανθρώπων, μέσα στο νου των ανθρώπων πρέπει να οικοδομήσουμε τις επάλξεις της ειρήνης”. Μια γνωστή αλήθεια, την οποία όμως δεν έχουμε μάθει ακόμα.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Έκναθ Ησγουάραν ” Η Αρχέγονη Καλοσύνη” από τις εκδόσεις Καστανιώτη
