Από την ημέρα που ο Δαλάι Λάμα, ακόμα μικρό παιδί στο Θιβέτ, άκουσε για πρώτη φορά να μιλούν για τον Μαχάτμα Γκάντι μέχρι σήμερα, δεν έπαψε να εμπνέεται από τον Ινδό ηγέτη. Αν και δεν είχαν συναντηθεί ποτέ, ο Δαλάι Λάμα αποκαλεί τον Γκάντι “προσωπικό του μέντορα”.
Πολλές πλευρές της ζωής του Γκάντι απηχούν τη δική του ζωή, ξεκινώντας από τις δικές του προσπάθειες να περιορίσει τις αρνητικές δυνάμεις της ανθρώπινης φύσης και να αναπτύξει στο μέγιστο τις θετικές. Μια άλλη ομοιότητα μπορεί να εντοπιστεί στην απλότητα του προσωπικού τρόπου ζωής και των δύο. Μια τρίτη είναι το γεγονός ότι μετέτρεψαν τα προβλήματα των φτωχών και των καταπιεσμένων σε κοινό σκοπό.
Όπως ο Γκάντι, έτσι και ο Δαλάι Λάμα προσπαθεί να διατηρεί τη μη βία και τη συμπόνια στη δική του καθημερινή πρακτική: “Όχι επειδή είναι κάτι ιερό ή άγιο, αλλά επειδή έχει πρακτικά οφέλη”.
Ο Δαλάι Λάμα εκτιμά επίσης την επιμονή του Γκάντι στη σημασία της ανοιχτής εντιμότητας. “Η εφαρμογή της μη βίας εκ μέρους του Γκάντι στηρίχθηκε εξ ολοκλήρου στη δύναμη της αλήθειας”.
Μια ευκαιρία να εμφανιστεί αυτή η δύναμη είναι τη στιγμή που αντιμετωπίζουμε δυσκολίες ή εμπόδια. Τότε, όπως ο Δαλάι Λάμα παρατηρεί: “Η δική σας στάση πρέπει να είναι αληθινή, τίμια και αυθεντική, μια ουσιαστικά αλτρουιστική στάση. Με αυτήν, δηλαδή με τη δύναμη του αλτρουισμού, δεν έχετε λόγο να νιώθετε αποθαρρυμένοι.
Αλλά αν είμαστε υποκριτές ή λέμε ένα πράγμα και κάνουμε κάτι άλλο, η εσωτερική μας ύπαρξη εξασθενεί και ίσως δεν έχουμε πλέον τη δύναμη να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις”.
Η πλήρης εντιμότητα μας επιτρέπει να λέμε την αλήθεια στην εξουσία. Μια τέτοια διαφάνεια στον δημόσιο βίο σημαίνει να εισχωρείς κάτω από την επιφάνεια για να δεις τι κρύβεται.
“Εξωτερικά οι άνθρωποι προσέχουν γενικά τη συμπεριφορά τους και προσπαθούν να φαίνονται καλοί και να δείχνουν αυτοσυγκράτηση. Αλλά κάτω από την επιφάνεια μπορεί να συμβαίνουν άλλα πράγματα”, λέει. “Η διαφάνεια ενεργεί ως αποτρεπτική δύναμη στα λάθος κίνητρα”.
Κάποιοι χρησιμοποιούν τον όρο “γκαγκστερικός καπιταλισμός” για να περιγράψουν πώς κάποιες ανήθικες ή ακόμα και εντελώς παράνομες επιχειρήσεις ακμάζουν μέσα σε απόλυτη έλλειψη διαφάνειας.
Είτε εμπλέκοντας στενούς συγγενείς σημαντικών πολιτικών, είτε χρηματίζοντας τους κυβερνώντες, είτε κατακλέβοντας τους φυσικούς πόρους, είτε διαπράττοντας μια άλλη παράνομη ενέργεια, τέτοιες επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν μόνο στο σκοτάδι.
“Να είστε διάφανοι”, συμβούλεψε ο Δαλάι Λάμα μια ομάδα επιχειρηματιών. “Η διαφάνεια φέρνει εμπιστοσύνη”.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Daniel Goleman “Δύναμη για το Καλό” από τις εκδόσεις Πεδίο
