Ήρθε η ώρα για μια ώριμη συζήτηση σχετικά με τα φύλα. Αν συνδυάσουμε εμπειρικά δεδομένα από την αναπτυξιακή νευροεπιστήμη, τη γενετική, την εξελικτική βιολογία, την διαπολιτισμική ψυχολογία και τις νέες έρευνες για την τρανσεξουαλικότητα, όλα καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: Υπάρχουν διαφορές στη φυσιολογία ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Και επηρεάζουν ζητήματα τόσο περίπλοκα όσο οι αισθήσεις μας και σημαντικά όπως η ευαισθησία μας σε διαταραχές, σαν τον αυτισμό και την κατάθλιψη.
Οι κύριες σωματικές και συμπεριφορικές διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της δύναμης και του μεγέθους, της αναπαραγωγικής περιόδου, όπως και οι λιγότερο φανερές διαφορές στη λήψη ρίσκου, στη θνησιμότητα και στις αναπαραγωγικές προϋποθέσεις, επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι η εξέλιξη σμίλευσε συγκεκριμένες προσαρμογές σε άνδρες και γυναίκες και μας έκανε δύο κάπως διαφορετικά πλάσματα. Ψυχολογικά, αυτές οι εξελικτικές προσαρμογές έχουν κληροδοτήσει στους άνδρες και στις γυναίκες συγκεκριμένες προσεγγίσεις πάνω στη ζωή και την αγάπη.
Ειρωνικά, όσο περισσότερα δεδομένα συσσωρεύονται που δείχνουν ότι οι ψυχολογικές διαφορές υπάρχουν, η άρνηση αυτών των διαφορών συνεχίζεται και δυναμώνει. Απόπειρες για μια παραγωγική και πολιτισμένη συζήτηση σε σχέση με τις βιολογικές διαφορές των φύλων συχνά καταλήγουν σε φιάσκο.
Ένας λόγος που αυτές οι συζητήσεις είναι σχεδόν πάντα αποτυχημένες είναι η εκτεταμένη έλλειψη θεμελιώδους γνώσης σχετικά με το φύλο και το σεξ. Και ύστερα υπάρχουν οι επιδράσεις που διαμορφώνουν όλα τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές μας. Κι όμως, οι διαφορετικές ψυχολογίες των ανδρών και των γυναικών δεν είναι μόνο μια άρνηση της πραγματικότητας· έχει σοβαρές συνέπειες για ορισμένους πληθυσμούς
Η κοινωνία έχει σημασία
Όποιες κι αν είναι οι διαφορές στον ψυχισμό των ανδρών και των γυναικών – ενσυναίσθηση, ζήλεια, γνωστικές ικανότητες, προτιμήσεις – πολλές θεωρίες στην ψυχολογία υποστηρίζουν ότι αυτές οι διαφορές προέρχονται από την άμεση κοινωνικοποίηση μέσω των γονιών, των μίντια και τωνν κοινωνικών θεσμών. Το αποτέλεσμα που αναμένεται είναι πως οι διαφορές φύλου θα είναι μικρότερες σε κουλτούρες με υψηλότερα επίπεδα ισονομίας και ισότητας σε σχέση με το φύλο, όπως στη Σκανδιναβία, όπου η κοινωνικοποίηση και οι ρόλοι είναι πιο εξισορροπημένοι ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες και κυριαρχεί η κοινωνικοπολιτική ισότητα των φύλων.
Παραδόξως, πολλές διαπολιτισμικές έρευνες έχουν βρει πως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Είτε οι επιστήμονες μετρούν τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως τον νευρωτισμό, είτε την ψυχοπαθολογία ή τα επίπεδα αυτοεκτίμησης, τηνν υποκειμενική ψυχική ευεξία ή την κατάθλιψη, τα εμπειρικά δεδομένα δείχνουν ότι οι περισσότερες διαφορές φύλου είναι εμφανώς μεγαλύτερες σε κουλτούρες με μεγαλύτερη ισότητα όσον αφορά στους ρόλους των φύλων, όπως στη Σκανδιναβία.
Το ίδιο ισχύει και για τα γνωστικά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της νοητικής περιστροφής και της ικανότητας πλοήγησης, που μετρήθηκαν σε τεστ, όπως επίσης και σωματικών χαρακτηριστικών όπως το ύψος και η πίεση του αίματος (και τα δύο σε μεγαλύτερα επίπεδα σε άνδρες). Επίσης, ορισμένες από τις μεγαλύτερες ψυχολογικές διακυμάνσεις εμφανίζονται ανάμεσα στους πιο προοδευτικούς κατοίκους του κόσμου: τους Σκανδιναβούς. Το φαινόμενο ονομάζεται το παράδοξο της ισότητας των φύλων.
Η κοινωνία έχει σημασία ως προς την εξήγηση των ψυχολογικών διαφορών ανάμεσα στα φύλα, αλλά όχι όπως οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν. Δεν είναι η σκληρότερη κοινωνικοποίηση των φύλων από τους γονείς και τα μίντια, οι προσεκτικά διατυπωμένοι κοινωνικοί ρόλοι ή οι κοινωνικοπολιτικές στρατηγικές των θεσμών που μεγαλώνουν τις διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες στα προοδευτικότερα έθνη του κόσμου.
Όταν αντιμετωπίζουμε τον άλλο με τον ίδιο τρόπο, όπως στις Σκανδιναβικές χώρες, είναι μόνο οι γονιδιακές προδιαθέσεις που παράγουν τις παρατηρήσιμες ατομικές διαφορές. Η σεξουαλική ελευθερία παράγει μεγαλύτερες διαφορές ανάμεσα στα φύλα. Γιατί; Μα επειδή και τα δύο φύλα νιώθουν ελεύθερα να είναι διαφορετικά μέσα σε ένα περιβάλλον ισότητας και αλληλοσεβασμού σε όλα τα επίπεδα.
Χρειάζεται λοιπόν να ξεχωρίσουμε τις έννοιες του βιολογικού φύλου, του κοινωνικού φύλου, των διαφορών στα φύλα, της ισότητας. Γιατί αν τα μπερδέψουμε μεταξύ τους, δημιουργούμε συζητήσεις που δεν βγάζουν και δεν θα βγάλουν ποτέ πουθενά.
