5000 χρόνια πριν, εποχή του χαλκού και πάνω από τη φωτιά που καίει από τα χαράματα, δύο αγόρια λιώνουν τα φθαρμένα από τη χρήση, χάλκινα εργαλεία κάποιων προγόνων τους. Σε λίγο θα έχουν αρκετό χαλκό για να φτιάξουν εξελιγμένα κοπίδια, νέας γενιάς.
5000 χρόνια πριν μέχρι και μερικές δεκαετίες πίσω, δεν υπήρχε η έννοια σκουπίδι, όπως την ξέρουμε σήμερα. Σκουπίδια εννοούσαν οι παλιότεροι, αυτά που παίρνει η σκούπα έξω από το σπίτι, όπως σκόνη, ψίχουλα, ξερά φύλλα, χώμα… όλα επέστρεφαν στη φύση που απλώνονταν ήσυχη και κυρίαρχη τριγύρω.
Παρ’ όλ’ αυτά, η έννοια της ανακύκλωσης ήταν τουλάχιστον αυτονόητη. Τα μικρότερα παιδιά φορούσαν τα ρούχα των μεγαλύτερων, τα φθαρμένα ρούχα μετατρέπονταν σε πρώτη ύλη κλωστοϋφαντουργικής, τα μεταλλικά αντικείμενα ξαναγίνονταν μέταλλο κι έπειτα κάτι άλλο, τ’ αποφάγια τάιζαν κατοικίδια και έφτιαχναν λιπάσματα. Όλα συμμετείχαν στον κύκλο της ζωής.
Κι ήρθε μια εποχή σταθμός: η εποχή της μιας χρήσης. Ξαφνικά, σαν μέσα σε μια μέρα, εκεί που τρώγαμε το καρπούζι και φτύναμε τα κουκούτσια στην αυλή, αδιάφοροι ακόμα για τις καρπουζιές του επόμενου καλοκαιριού, την άλλη μέρα πετάγαμε τα κουκούτσια στα σκουπίδια μαζί με χαρτοπετσέτες, γυάλινα μπουκάλια και κουτιά αλουμινίου. Κι επειδή το να πετάμε πράγματα που δεν μας χρησίμευαν πια, ήταν μία κίνηση η οποία συνέβαλε στην δημιουργία νέας ζωής, χιλιάδες χρόνια τώρα, δεν προλάβαμε να εξοικειωθούμε με τα νέα δεδομένα, στα οποία τα πράγματα που πετούσαμε, πια δεν είχαν καμία σχέση με τον κύκλο της ζωής, ίσα ίσα μάλιστα, εμπόδιζαν ή ακόμα και θανάτωναν οτιδήποτε προσπαθούσε να ανασυνταχθεί, από σκουπίδι σε κάτι καινούριο, όμορφο και χρήσιμο. Κι έτσι, το να πετάμε κάτι που δε μας ήταν πια χρήσιμο, όπως πχ το περιτύλιγμα του παγωτού, του κουτί του απορρυπαντικού, την τσίχλα ή την παλιά τηλεόραση, δε συντελούσε στη φυσική ανακύκλωση των πραγμάτων… σα να βγήκαμε απ’ τον κύκλο!
Μέσα σε ελάχιστα χρόνια, θα λέγαμε σε κλάσματα του δευτερολέπτου αν τ’ αναλογίσουμε στην ηλικία του πλανήτη, οι χωματερές άρχισαν να ζέχνουν δίπλα στις πόλεις, οι πλαστικές σακούλες να κρέμονται στα δέντρα και να γεμίζουν τους ωκεανούς, τα χημικά απόβλητα των βιομηχανιών να δηλητηριάζουν τους υδροφόρους ορίζοντες και τα μπάζα να βρίσκονται σε κάθε ρεματιά ως θλιβερό αξιοθέατο μιας εποχής που μόλις έχει αρχίσει. Μα τι συνέβη;
Δεν έχουμε καν προλάβει να καταλάβουμε πως ξημερωθήκαμε στην εποχή της μόλυνσης, της ρύπανσης, της ηχορύπανσης, και της απεργίας των απορριμματοφόρων και καλούμαστε να διαχειριζόμαστε πολύπλοκες έννοιες και υλικά πχ βιοδιασπώμενα, χημικά απόβλητα, αέρια του θερμοκηπίου, ενεργειακό αποτύπωμα. Το δίχως άλλο σήμερα, το να πετάξουμε κάτι από τα χέρια μας είναι μία πράξη που χρειάζεται γνώσεις χημείας, βιολογίας και πολλών άλλων επιστημών των οποίων μας διαφεύγουν οι ονομασίες τους, πχ. Λυματολογία.
Ευτυχώς, οι εταιρείες Ανακύκλωσης και οι Δήμοι μας το έχουν κάνει όσο πιο απλό μπορούν με κάδους διαφορετικών χρωμάτων και με εικόνες σχεδιασμένες για να κατανοούνται απ’ όλους, όπου να μπορεί κι ένα μικρό παιδί αλλά κι ένας ενήλικας της προηγούμενης εποχής, να καταλαβαίνει που να πετάξει το κάθε σκουπιδάκι που του περισσεύει. Ακόμα βέβαια το μήνυμα δεν έχει αφομοιωθεί από όλο τον πληθυσμό κι αυτό θα μας δημιουργεί προβλήματα για καιρό ακόμα, και την ανησυχία ότι δεν έχουμε και πολύ χρόνο. Αλλά τουλάχιστον εμφανίζουμε δείγματα εξοικείωσης με το νέο τρόπο ανακύκλωσης των περίεργων αυτών απορριμάτων της σύγχρονης εποχής. Είναι μακρύς ο δρόμος όμως μπορούμε να ελπίζουμε ότι τα απορρίμματά μας θα λειτουργούν και πάλι ευεργετικά, στην διατήρηση και αναγέννηση του πλανήτη.
