Ο εγκέφαλός μας και εμείς

Ενώ ακόμη υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα περί των λειτουργιών του ανθρώπινου εγκεφάλου, η νευροεπιστήμη προσφέρει νέα αποτελέσματα ερευνών και νέες προοπτικές, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν τον άνθρωπο να βελτιώσει αισθητά την ζωή του.

Τελικά δεν χρειάζεται να γερνάμε νοητικά

Η επιστήμη παρατηρεί μία γνωστική έκπτωση (MCI ή Ήπια Γνωστική Διαταραχή) των εγκεφαλικών δυνατοτήτων, η οποία ξεκινά συνήθως στην τέταρτη δεκαετία της ζωής του ανθρώπου.

Πρέπει να μας τρομάζει η είδηση για την γνωστική εξασθένηση?

Να μας κάνει να σκεφτόμαστε, ΝΑΙ, να μας τρομάζει, όχι.

Να μην αφήσουμε τον φόβο να απλωθεί. Αντιθέτως, εφόσον παρατηρείται έκπτωση και αναγνωρίζουμε κι οι ίδιοι ότι δεν έχουμε την ζητούμενη ποιότητα ζωής, εξαρτάται από εμάς να διορθώσουμε την ζωή μας προς την κατεύθυνση, που να μας επιφέρει τα ζητούμενα. Υγεία, χαρά, ηρεμία.

Η Νευροεπιστήμη δίνει την εξής περιγραφή για το τι είναι ο εγκέφαλος:
O εγκέφαλος του ανθρώπου δεν είναι μία απλή μηχανή με συγκεκριμένο αριθμό νευρώνων, αλλά ένα όργανο με νευροπλαστικές ιδιότητες και με την ικανότητα να αναπλάθεται στην διάρκεια του χρόνου.

Άρα οι λειτουργίες του δεν έχουν απόλυτα προκαθορισμένο πρόγραμμα και ηλικία, αλλά δυνατότητες. Επισημαίνουν οι έρευνες, ότι για την ανάπλαση του εγκεφάλου χρειάζεται όχι μόνο να δημιουργούνται νέοι νευρώνες αλλά και νέες συνδέσεις.
Για να ολοκληρωθεί η ζητούμενη ανάπλαση χρειάζεται να ισχυροποιούνται οι νέες αυτές συνδέσεις, καθώς και οι συνάψεις που ήδη υπάρχουν ή που δημιουργήθηκαν τελευταία. Μιλάμε για Νευρογένεση.

Ο εγκέφαλος περιμένει από εμάς

Ότι ο εγκέφαλος αναδιαρθρώνεται, αναπλάθεται και αναδομείται είναι μία εξαιρετικά σημαντική επιστημονική αλλά και κοινωνικής εμβέλειας είδηση. Η επιστημονική εξερεύνηση των εγκεφαλικών λειτουργιών και των αποτελεσμάτων της μπορεί να βρίσκονται στην αρχή, είναι όμως στην διάθεση του ανθρώπου πλέον.
Κατανοώντας τα μπορεί να οδηγείται ο άνθρωπος σε συμπεράσματα, διευκολύνοντας τον να πάρει αποφάσεις και να κάνει επιλογές που να του προσφέρουν έναν πιο ποιοτικό τρόπο ζωής.

Όποιος ερευνά και κατανοεί μπορεί συνειδητά και ευκολότερα να αναιρεί συνήθειες και πεποιθήσεις που τον εμποδίζουν να βρει τα ζητούμενά του γύρω από την ψυχική και σωματική του κατάσταση, ώστε να επωφεληθεί τελικά από ευχάριστα και πλούσια βιώματα στην κοινωνική του συν-ύπαρξη, στον εργασιακό χώρο, στο οικογενειακό περιβάλλον και στις σχέσεις του με άλλους ανθρώπους.

Θαυμαστές σκέψεις έλκουν θαυμαστά γεγονότα!

Για να μπορεί να πετύχει το σταμάτημα της νοητικής έκπτωσης (η οποία φανερώνεται συμπωματικά με την έλλειψη ηρεμίας, με νοητική κούραση και θολούρα, με απώλεια μνήμης κλπ.) χρειάζεται να γίνεται χρήση του εγκεφάλου, άρα του νου μας, βάσει των φυσικών προδιαγραφών αυτού του οργάνου.
Εγκέφαλος και νους έχουν ανάγκη από ποιοτικά ερεθίσματα όπως η ενασχόληση με νοητικά και πρακτικά θέματα που ενεργοποιούν και εξασφαλίζουν αυτή την λειτουργία στο τώρα και στο μέλλον.

Μια ενδιαφέρουσα είδηση της επιστημονικής κοινότητας σχετίζει άμεσα τον εγκέφαλο σαν όργανο με την νοητική ικανότητα να σκεφτόμαστε για το μέλλον.
Διαπιστώθηκε, ότι το συγκεκριμένο δίκτυο νευρώνων που ενεργοποιείται, όταν επιτυγχάνουμε να θυμηθούμε κάτι ανακαλώντας από την δεξαμενή των αναμνήσεων, είναι το ίδιο με αυτό που ενεργοποιείται όταν φτιάχνουμε μοντέλα σχεδιάζοντας το μέλλον.
Σε αυτήν την περίπτωση φανερώνεται σε fMRI scan*, ότι αυτό το δίκτυο νευρώνων φωτίζεται εντονότερα όταν σχεδιάζουμε για το μέλλον (!) .

Φαίνεται, ότι η ενασχόληση με θέματα που αφορούν την ανθρωπότητα και το μέλλον, η έρευνα, η συζήτηση και τα συμπεράσματα γύρω από το μέλλον, παρέχουν αρκετή ενεργοποίηση και συνθήκες γόνιμες στα κύτταρα της μνήμης.

Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις λειτουργίες του εγκεφάλου;

Προϋπόθεση είναι η σωματική δραστηριότητα με προτεραιότητα στην αερόβια άσκηση, η οποία συντηρεί τον οργανισμό σε βιολογικό επίπεδο, παρέχοντας στον εγκέφαλο την αναγκαία αιμάτωση, άρα την οξυγόνωση, την γλυκόζη και τα στοιχεία, ώστε να μπορεί να δουλέψει αποτελεσματικά. Μην ξεχνάμε ότι ο εγκέφαλος είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής οξυγόνου και γλυκόζης του σώματος.

Πρακτικά θέματα που απέδωσαν προοδευτικά αποτελέσματα και συνδέθηκαν με την ζωντάνια του εγκεφάλου, σε συνδυασμό πάντα με την τακτική αερόβια σωματική άσκηση, είναι η επαφή με νέες τεχνολογίες, η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας, η απόκτηση και καλλιέργεια μίας δεξιότητας, η εκμάθηση και ενασχόληση με τον χορό ή με ένα μουσικό όργανο.

Ο εγκέφαλος μας και εμείς

Είναι τελικά προς όφελος μας να γνωρίζουμε ότι, ακόμη και σε περίπλοκες συνθήκες να ζούμε, έχουμε την επιλογή να τις διαμορφώσουμε με τις δικές μας επιλογές. Έτσι ώστε ο εγκέφαλος και ο νους μας, να διατηρούν εκείνη την περιέργεια, την ζωντάνια, την σπίθα που χαρακτηρίζει τις πρώτες δεκαετίες της ζωής μας.

Κρατάμε, ότι ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται να … γερνάει αναγκαστικά.

Και ότι είναι η προσωπική επιλογή που μετράει και που θα κάνει την διαφορά.

Maria Santos
Neurodanza Facilitator
Buteyko Breathing Specialist

- - - - - -

*fMRI scan (functional Magnetic Resonance Imaging): Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού που χρησιμοποιείται για να απεικονιστούν οι περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες ενεργοποιούνται σε κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα

Πηγές:

http://taisa.si/wp/wp-content/uploads/2013/12/The-Brain-That-Changes-Itself-by-Norman-Doidge-M.D..pdf

http://www.nature.com/nrn/journal/v8/n9/full/nrn2213.html

https://www.hindawi.com/journals/np/2017/7014146/

http://www.normandoidge.com/?page_id=1259

http://www.pmarc.ed.ac.uk/people/andreasioannides.html

http://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/can-you-grow-new-brain-cells