Η αυτοκατηγορία είναι τοξική. Μπορεί να στοιχειώσει και να σαμποτάρει τη ζωή μας – επαγγελματικά, κοινωνικά, προσωπικά. Μπορεί ακόμα και να βλάψει την υγεία μας. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί να επιλύσει κανένα μας πρόβλημα. Αντιθέτως, βοηθά στη διαστρέβλωση των δεδομένων. Οι αυτο-κατηγορίες χάνουν τον έλεγχό τους, όταν εμείς αποκτάμε το θάρρος να αντιμετωπίσουμε τους βαθύτερούς μας φόβους που τις γεννούν.
4 συνηθισμένοι φόβοι που κρύβονται πίσω από την αυστηρή αυτοκριτική
1. Φοβόμαστε να μην λαμβάνουμε την ευθύνη για την κακή διάθεση κάποιου άλλου
Όταν οι αγαπημένοι μας άνθρωποι στεναχωριούνται, δυσκολευόμαστε να το ανεχτούμε. Άλλωστε, νοιαζόμαστε γι’ αυτούς και είναι εύκολο να νιώσουμε απόγνωση, όταν δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να νιώσουμε καλύτερα.
Και καταλήγουμε να κατηγορούμε τον εαυτό μας για ό,τι περνούν οι άλλοι. Για παράδειγμα, επιστρέφει ο σύντροφός μας σπίτι και είναι ανόρεχτος και λιγομίλητος. Δεν καταφέρνουμε να του φτιάξουμε τη διάθεση και συμπεραίνουμε ότι φταίμε εμείς. Όμως, η αλήθεια είναι πως δεν μπορούμε να ανακουφίσουμε τον πόνο όλων των ανθρώπων γύρω μας και δεν είναι άλλωστε και η δουλειά μας αυτή. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε τα προβλήματα και τις αναποδιές μας και καλούμαστε να τις αντιμετωπίσουμε.
2. Φοβόμαστε να μην έχουμε τον έλεγχο των πραγμάτων
Πολλές φορές, είναι προτιμητέο να κατηγορούμε τον εαυτό μας παρά να νιώθουμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο. Όταν κατηγορούμε τον εαυτό μας, μπορεί να νιώθουμε δυστυχισμένοι, αλλά βαθιά μέσα μας πιστεύουμε ότι με κάποιο τρόπο θα καταφέρουμε να επιλύσουμε το πρόβλημα.
Πιστεύουμε ότι επαναλαμβάνοντας στο νου μας τα αντιλαμβανόμενα ελαττώματά μας θα αλλάξουμε ή θα βελτιώσουμε τις δυσκολίες μας. Η ανησυχία αυτή νομίζουμε ότι θα παράγει μια προσπάθεια ελέγχου των άσχημων καταστάσεων. Ορισμένες φορές όμως, χρειάζεται απλά να αποδεχτούμε ότι η ζωή είναι αβέβαιη και ότι υπάρχουν πράγματα που βρίσκονται έξω από τον έλεγχό μας. Γι’ αυτό αναρωτηθείτε κάθε φορά που αντιλαμβάνεστε ότι πέφτετε στην παγίδα της αυτοκριτικής: «Πρόκειται για μια προσπάθεια να ελέγξω το ανεξέλεγκτο;».
3. Φοβόμαστε να μην είμαστε τέλειοι
Η παγίδα της αυστηρής αυτοκριτικής είναι για πολλούς μια προσπάθεια να μην κάνουν ποτέ λάθη και να είναι συνεχώς τέλειοι. Φανταζόμαστε ότι όταν αμφισβητούμε συνεχώς τον εαυτό μας, κινητοποιούμαστε ώστε να παραμένουμε πάντα τέλειοι, να κάνουμε πάντα αυτό που αναμένεται από εμάς.
Αυτό το μοτίβο σκέψης όμως καταλήγει να μας στερεί πολύτιμο χρόνο από το παρόν. Η ζωή όμως είναι στο τώρα και κανείς δεν προσέχει αν είμαστε τέλειοι. Ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας όμως να κάνει κάποια λάθη, γιατί αυτή είναι η φυσική ροή της ζωής.
4. Φοβόμαστε να μη βγούμε έξω από τη ζώνη ασφαλείας μας
Μια εξαιρετικά απειλητική συνέπεια της αυτοκριτικής είναι ότι μπορεί να μας κάνει να βαλτώσουμε στη ζωή μας. Παγιδευόμαστε τόσο πολύ στο να αμφισβητούμε και να αναλύουμε τον εαυτό μας που καταλήγουμε να αποφύγουμε να πάρουμε οποιαδήποτε απόφαση. Δεν κυνηγάμε την ιδανική εργασία, δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να εκπαιδευτούμε και να εξελιχθούμε. Δεν βγαίνουμε ραντεβού, δεν γνωρίζουμε νέους ανθρώπους.
Ζούμε εξ’ ολοκλήρου μέσα στη ζώνη άνεσής μας. Η αρνητική και αυστηρή αυτοκριτική λοιπόν είναι ένας ασυνείδητος τρόπος να μένουν στα μαλακά και να μην αλλάζουμε ποτέ. Η αλλαγή όμως είναι αυτή που θα επιφέρει αυτοπραγμάτωση και ευτυχία.
Jill P.Weber
