Στην εποχή των Big Data, το να βασιζόμαστε στη διαίσθηση – αυτό που άλλοι ονομάζουν ένστικτο, διόραση ή έκτη αίσθηση – μπορεί να φαίνεται σαν ένα παρωχημένο ή ένα κατώτερο σύστημα λήψης αποφάσεων.
Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα στελεχών των μεγαλύτερων πολυεθνικών εταιρειών στον κόσμο, η πλειοψηφία των ανώτατων στελεχών αξιοποιούν τα συναισθήματα και την εμπειρία τους όταν αντιμετωπίζουν κρίσεις. Και παρά τη δημοφιλή πεποίθηση, η διαίσθηση δεν είναι μια μαγική και αδιόρατη ικανότητα. Στην πραγματικότητα η νευροεπιστήμη έχει αποδείξει τη λειτουργία της.
Όταν καταλάβουμε την επιστήμη της διαίσθησης και πώς μπορούν οι ενστικτώδεις αποφάσεις μας να σώσουν κυριολεκτικά πολλές καταστάσεις, μπορούμε πιο εύκολα να καθορίσουμε πότε είναι καλύτερο να βασιζόμαστε σε αυτή και πότε είναι καλύτερο να βασιζόμαστε στα δεδομένα.
Διαίσθηση: Είμαστε προγραμματισμένοι για να παρατηρούμε μοτίβα πληροφοριών
Ο ανθρώπινος νους είναι φτιαγμένος έτσι ώστε να παρατηρεί μοτίβα πληροφοριών. Ο εγκέφαλος δεν επεξεργάζεται απλά τις πληροφορίες. Τις αποθηκεύει κιόλας και συγκρίνει διαρκώς τις νέες με τις παλαιότερες που έχει συσσωρεύει από τους εμπειρίες του παρελθόντος. Η διαίσθηση αναπτύσσεται και επεκτείνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Κάθε αλληλεπίδραση, καλή ή κακή, καταγράφεται στη μνήμη. Η διαίσθηση λοιπόν, αυτό που κάνει είναι να αντλεί από αυτό το βαθύ πηγάδι μνήμης ώστε να αναπληρώσει τα κενά του παζλ που αφήνουν τα δεδομένα που έχουμε διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή με σκοπό να μας βοηθήσει να λάβουμε τις βέλτιστες δυνατές αποφάσεις.
Με άλλα λόγια, οι διαισθητικές αποφάσεις βασίζονται κι αυτές σε δεδομένα, κατά κάποιο τρόπο. Όταν υποσυνείδητα εντοπίζουμε μοτίβα πληροφοριών, το σώμα αρχίζει να πυροδοτεί νευροχημικά τόσο στον εγκέφαλο όσο και στο έντερο. Αυτοί οι “σωματικοί δείκτες” είναι που μας δίνουν αυτή την άμεση αίσθηση ότι κάτι είναι σωστό … ή ότι κάτι δεν πάει καλά. Αυτές οι αυτόματες διαδικασίες όχι μόνο είναι γρηγορότερες από την ορθολογική σκέψη, αλλά η διαίσθησή μας αντλείται από δεκαετίες διαφορετικής ποιοτικής εμπειρίας (εικόνες, ήχους, αλληλεπιδράσεις κλπ.) – ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό που μόνα τους τα Big Data δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιτύχουν. Είναι επίσης ταχύτερη από τη λογική σκέψη, που σημαίνει ότι η διαίσθηση είναι μια απαραίτητη ικανότητα που μπορεί να βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων όταν ο χρόνος είναι σύντομος και τα παραδοσιακά αναλυτικά στοιχεία μπορεί να μην είναι διαθέσιμα.
Πολλοί ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ασχολούνται με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ή της συλλογής δεδομένων παραδέχονται την αξία και το ρόλο που διαδραματίζει διαίσθηση στην καινοτομία και στον επαναστατικό τρόπο σκέψης. Η διαίσθηση θεωρείται πλέον απλώς ένα άλλο είδος δεδομένων – ένα είδος που δεν είναι λιγότερο πολύτιμο από τα παραδοσιακά στοιχεία ανάλυσης. Στην τελική, οι αλγόριθμοι δημιουργούνται από ανθρώπους και επομένως υπόκεινται σε ανθρώπινα λάθη. Και όπως επισημαίνει ο ειδικός στην καινοτομία Bernadette Jiwa σε συνέντευξή στο στο Heleo
Δεν μπορείτε να αποφασίσετε χωρίς συναισθήματα. Ούτε τα δεδομένα είναι πάντα ένας ακριβής δείκτης συμπεριφοράς, όπως έδειξαν οι πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Τα δεδομένα έλεγαν ένα πράγμα και στην πραγματικότητα η πραγματική ιστορία βρίσκεται ακριβώς κάτω από τις μύτες μας και την αγνοούμε
Ο διαισθητικός καινοτόμος
Ο επιστημονικός συγγραφέας, Steven Johnson, δήλωσε ότι η καινοτομία είναι το αποτέλεσμα συσσωρευμένων διαισθήσεων με την πάροδο του χρόνου: αυτό συμβαίνει όταν αφήνουμε την προσωπική εμπειρία να συγκρουστεί με περιβάλλοντα που πυροδοτούν τη δημιουργικότητα. Από αυτή την άποψη, οι εφευρέσεις που αλλάζουν τον κόσμο – από την ακτινογραφία έως την πενικιλίνη – είναι απλώς «ευτυχή ατυχήματα» που απεικονίζουν τη διαίσθηση σε δράση.
Ο Steven Johnson δεν είναι ο μόνος που βλέπει τη σημασία της διαίσθησης στην καινοτομία. Ο συνδημιουργός της Post-it note, ο Arthur Fry επεσήμανε επίσης τη δύναμη της ασυνείδητης επεξεργασίας, λέγοντας στην Scientific American ότι όταν προσπαθεί να βρει κάτι νέο,
Απομακρύνομαι από τη συνειδητή σκέψη και μεταφέρω το πρόβλημα στο ασυνείδητο μυαλό μου. Εκείνο θα σαρώσει μια ευρύτερη σειρά μοτίβων και θα βρει κάποιες νέες στενές συνδέσεις με άλλες πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες εκεί.
Η διαίσθηση διευκολύνει τη γνωστική διασταυρούμενη εκπαίδευση με τρόπο που τα μεγάλα δεδομένα δεν μπορούν. Αυτή είναι μια βασική δεξιότητα που επιτρέπει στους σπουδαιότερους πρωτοπόρους να «ανακατέψουν» τις διαθέσιμες πληροφορίες με τις εμπειρίες τους και να τις εφαρμόσουν σε νέα πλαίσια.
Ο ειδικός στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού Travis Bradberry έγραψε πρόσφατα ότι οι άκρως διαισθητικοί άνθρωποι τείνουν να:
- Να είναι πιο παρατηρητικοί και να αναζητούν μοναξιά
- Έχουν υψηλή ενσυναίσθηση και παρατηρούν περισσότερο τη γλώσσα του σώματος
- Καλλιεργούν τη δημιουργικότητά τους μέσα από μια αγάπη για τις τέχνες
Μια μελέτη έδειξε ότι αυτό το είδος σκέψης αποφέρει πραγματικά επιχειρηματικά κέρδη: Το 81% των CEO με υψηλά επίπεδα διαίσθησης διπλασίασε το μέγεθος της επιχείρησής του σε πέντε χρόνια. Ακόμη και το αμερικανικό ναυτικό επενδύει σχεδόν 4 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο βοηθώντας τους ναυτικούς και τους πεζοναύτες να βελτιώσουν την έκτη αίσθησή τους ακριβώς επειδή η διαίσθηση μπορεί να αντικαταστήσει τη διάνοια σε καταστάσεις υψηλού κινδύνου όπως το πεδίο της μάχης. Καθόλου τυχαίο δεν είναι εξάλλου ότι ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς του Ινστιτούτου HeartMath είναι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ.
Καταλήγοντας, η διαίσθηση είναι μια μορφή δεδομένων που προέρχεται από τις συσσωρευμένες εμπειρίες του παρελθόντος. Ιδού λοιπόν κάποιοι τρόποι να βοηθήσετε στην ενίσχυσή της:
- Καλλιεργήστε τη δημιουργικότητά σας με οποιαδήποτε μορφή τέχνης
- Αναπτύξτε την παρατηρητικότητά σας. Προσπαθήστε να είστε πιο συνειδητοί στο παρόν ώστε να λαμβάνετε και να επεξεργάζεστε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες του περιβάλλοντός σας
- Αναζητήστε όσες περισσότερες εμπειρίες μπορείτε
- Ταξιδέψτε όσο το δυνατόν περισσότερο
- Διαβάστε πολλά και διαφορετικού θέματος βιβλία
- Ακούστε διαφορετικές από τις δικές σας απόψεις με ενσυναίσθηση
- Αναπατύξτε την ενσυναίσθησή σας
- Δώστε μεγάλη σημασία στη συναισθηματική νοημοσύνη διότι είναι η βάση της ενσυναίσθησης αλλά και της διαίσθησης.
- Κάθε φορά που βασίζεστε στη διαίσθησή σας για να λάβετε μια απόφαση, καταγράψτε την έκβασή της. Είναι σημαντικό να αισθανθείτε αυτοπεποίθηση από τη μία αλλά και από την άλλη να έχετε σωστή κρίση.
