Οι ενοχές δίχως αιτία είναι οι περισσότερες ενοχές που μας «επιτίθενται» μέσα στη μέρα. Είναι οι ενοχές πάνω στις οποίες έχουμε εκπαιδευτεί από μικροί να υποκύπτουμε. Συνηθίζουμε στην αίσθησή τους, νιώθουμε ανεπαρκείς, τις προκαλούμε και πολλές φορές τις χρησιμοποιούμε για να αποφύγουμε την ευθύνη μας ή την εξέλιξή μας.
Παρ’ όλο που το Δικαίωμα της Αθωότητας είναι πρωταρχικό ανθρώπινο δικαίωμα, καταγεγραμμένο ακόμα και στη Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, είναι αυτό που καταπατείται καθημερινά σε όλο το εύρος των ανθρώπινων συνδιαλλαγών. Από το μόνο σημείο που μπορούμε να διεκδικήσουμε αυτό το δικαίωμα είναι από μέσα μας και μάλιστα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Διότι, καθώς προσπαθούμε ν’ απαλλαχτούμε από τις ενοχές, νιώθουμε περισσότερες.
Οι ενοχές είναι φυσιολογικές όταν βλέπουμε πως οι πράξεις μας ή η συμπεριφορά μας έχει βλάψει εμάς ή/και άλλους, και μας βοηθούν να αναλάβουμε την ευθύνη να επανορθώσουμε. Σταματούν να είναι φυσιολογικές όταν αντί να επανορθώσουμε, παραμένουμε στο συναίσθημα της ενοχής και δεν κάνουμε κάτι για να αλλάξουμε την κατάσταση η οποία μας τις προκαλεί.
Το να νιώθουμε ενοχές (χωρίς αιτία) σημαίνει πως ο κριτής μέσα μας, μας δικάζει και καταδικάζει διαρκώς. Επικεντρώνοντας ξανά την προσοχή μας προς τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπως αυτά καταγράφηκαν από τον ΟΗΕ το 1948, στο άρθρο 11 στην παράγραφο 1, παραχωρείται το δικαίωμα στην Αθωότητα ακόμα και σε περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος πράγματι κατηγορείται για ποινικό αδίκημα από πραγματικό δικαστήριο. Συγκεκριμένα:
«Κάθε κατηγορούμενος για ποινικό αδίκημα πρέπει να θεωρείται αθώος, ωσότου διαπιστωθεί η ενοχή του σύμφωνα με το νόμο, σε ποινική δίκη, κατά την οποία θα του έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαραίτητες για την υπεράσπισή του εγγυήσεις» Παρακαλώ, διαβάστε το αρκετές φορές. Φέρτε τον εαυτό σας στη θέση του κατηγορουμένου και παρατηρήστε:
Θεωρείτε τον εαυτό σας αθώο;
Έχετε γνώση βάση ποιου νόμου τον δικάζετε;
Έχετε ορίσει επίσημα τόπο και ώρα της δίκης;
Έχετε εξασφαλίσει υπεράσπιση;
Πόσες φορές μας θεωρούμε ένοχους πριν προλάβουμε καν να καταλάβουμε τον λόγο; Και ποιες είναι οι εγγυήσεις τις οποίες προσφέρουμε στον επί εκδίκαση εαυτό μας πριν μας στείλουμε στη «φυλακή»; … Οφείλουμε να παραδεχτούμε την ασχετοσύνη μας ως προς την υπεράσπιση του εαυτού μας μέσα στο καθημερινό ποτάμι των υποχρεώσεων και των καθηκόντων. Ελάχιστα μέσα στην καθημερινότητα γίνεται θέμα για τα δικαιώματα του εαυτού μας και των άλλων. Πολλοί πλημμυρίζουμε από ένα αίσθημα ενοχής μόνο και μόνο στο άκουσμα της λέξης «δικαίωμα» ή αγανάκτησης και οργής καθώς υποσυνείδητα αντιλαμβανόμαστε τη συνεχόμενη καταπάτηση των δικαιωμάτων μας από εμάς τους ίδιους και, εύκολα από ‘κει και πέρα, από τους άλλους.
Ως άνθρωποι δεν έχουμε μόνο το δικαίωμα να διατηρούμε την αθωότητά μας μέσα στην πίεση της καθημερινότητας. Έχουμε και το δικαίωμα να επανορθώνουμε άμεσα σε περίπτωση που πράγματι βλάψαμε κάποιον ή τον εαυτό μας. Έχουμε δηλαδή το δικαίωμα να πάρουμε χρόνο και να αναλογιστούμε τι κάναμε και νιώθουμε ένοχοι, γιατί το κάναμε και… αν πράγματι το κάναμε ή νομίζουμε ότι το κάναμε. Προκαλεί έκπληξη, όταν ανακαλύπτουμε πως τα περισσότερα επιχειρήματα ενοχοποίησής μας είναι υποθετικά και δεν πρόκειται για γεγονότα που έχουν λάβει χώρα.
Το να ξεκινήσουμε να καλλιεργούμε την αίσθηση της αθωότητας, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σίγουρα όμως θα πάει τη ζωή και τις σχέσεις μας σε νέα επίπεδα ελευθερίας και έκφρασης.
