Ο τόσο δημοφιλής μύθος της ατομικότητας, της ανεξαρτησίας και της αυτοδυναμίας, που σκόπιμα προάγεται στη μετά-μοντέρνα, μετά-καπιταλιστική κοινωνία, στηρίζεται κυρίως στο βαθύ φόβο της υγιούς εξάρτησης από τους σημαντικούς άλλους.
Προϋπόθεση ψυχικής υγείας κι επάρκειας που συχνά δεν έχει επιτευχθεί, για πολλούς ανθρώπους, σε πρώιμα στάδια της ψυχο-κοινωνικής τους ανάπτυξης.
Πρώτα απ’ όλα το ιδεώδες της αυτάρκειας είναι πρακτικά ανέφικτος στόχος: οι περισσότεροι από μας εξαρτιόμαστε διαρκώς από τους άλλους στον πραγματικό κόσμο.
Ακόμα κι αν κάποιος ζει μόνος, βασίζεται στις υπηρεσίες του ταχυδρόμου, του ραδιοφώνου ή της τηλεόρασης, στη συντροφιά ενός βιβλίου.
Ακόμα και-κυρίως- αυτοί που φαίνονται ιδιαίτερα “ανεξάρτητοι” τύποι, διατελούν την εσωτερική τους ζωή σε συνεχή εξάρτηση από τα σημαντικά τους πρόσωπα που έχουν εσωτερικεύσει.
Όπως ορθά σημειώνει ο φημισμένος Βρετανός ψυχαναλυτής Winnicott, η ώριμη ανεξαρτησία, αποτέλεσμα της ικανότητας να μπορεί να υπάρχει κάποιος μόνος, προϋποθέτει ότι κάποτε βίωσε την εμπειρία του να είναι μόνος, ενώ κάποιος άλλος (π.χ. η μητέρα του) ήταν παρών, μάρτυρας της μοναχικής παρουσίας-δυνατότητας του πρώτου.
Χωρίς την κατοχή της παραπάνω εμπειρίας, είναι αδύνατον ένας άνθρωπος να αναπτύξει επαρκώς την ψυχική δυνατότητα του να μπορεί να υπάρχει ως μόνος.
Με άλλα λόγια, αν δεν έχουμε αποκτήσει – συνήθως κατά τη διάρκεια της πρώιμής μας παιδικής ηλικίας – ασφαλή εσωτερικευμένα “αντικείμενα” (δηλαδή εσωτερικευμένους σημαντικούς άλλους), ή δεν αναπληρώσουμε την απώλεια αυτής της σχέσης χτίζοντας μια σχέση υγιούς εξάρτησης με έναν άλλον άνθρωπο, ή με το Θεό, είναι πάρα πολύ πιθανό να δημιουργούμε συνεχώς παθογενείς συνεξαρτητικές σχέσεις με συντρόφους, άτομα του φιλικού και κοινωνικού μας περιβάλλοντος, στην αποτυχημένη απόπειρά μας να ανεβάσουμε την αυτοπεποίθησή μας, αναπληρώνοντας την αδυναμία μας να υπάρξουμε και ως μοναχικές οντότητες.
Σ’ αυτήν την περίπτωση, φυσικά, πέφτουμε σε κατάθλιψη και αυτο-εγκατάλειψη κάθε φορά που οι άλλοι δεν είναι για μας διαθέσιμοι και παρόντες.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γρηγόρη Βασιλειάδη “Το ψυχοθεραπευτικό ταξίδι” από τις εκδόσεις iwrite.gr
