Όλοι οι νέοι γιατροί σήμερα στον όρκο τους αναφέρουν ότι δεν θα βλάψουν ή αδικήσουν, όρκος που αποτελεί ίσως τη διασημότερη κληρονομιά του Ιπποκράτη. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της σοφίας του αναφέρεται σε όλους – και όχι μόνο σε αυτούς που διαθέτουν πτυχίο ιατρικής. Ο Ιπποκράτης ήταν ένας οραματιστής, ο οποίος βρήκε τους σημαντικότερους τρόπους για να παραμένουμε υγιείς και σχεδόν όλοι έχουν επιβεβαιωθεί από τη σύγχρονη επιστήμη.
Γι’ αυτό και στο παρόν άρθρο αναφέρουμε πέντε από τους σημαντικότερους κανόνες υγείας που έχουν αντέξει στο πέρασμα του χρόνου (σχεδόν 2.000 χρόνια).
Το περπάτημα είναι το καλύτερο φάρμακο
Ο Ιπποκράτης έκανε τις πρώτες του κλινικές έρευνες, παρατηρώντας ανθρώπους και συγκρίνοντας τις συνήθειές τους σχετικά με την υγεία. Παρατήρησε ότι το σώμα χαλαρώνει και «παραιτείται» μέσω της καθιστικής ζωής, οδηγώντας στην εμφάνιση διάφορων ασθενειών. Όσοι περπατούσαν περισσότερο, έμεναν και για περισσότερο καιρό υγιείς. Γι’ αυτό και σύστηνε άσκηση.
Σημερινά δεδομένα: Εκατοντάδες μελέτες δείχνουν ότι ακόμα και 30 λεπτά βαδίσματος την ημέρα μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη, καρδιοπαθειών, οστεοπόρωσης και συγκεκριμένων τύπων καρκίνου. Μάλιστα, ακόμα περισσότερες είναι εκείνες οι μελέτες που συνδέουν τη μακροβιότητα με τα οφέλη του βαδίσματος. Κανένα φάρμακο δεν προσφέρει τέτοιο δώρο.
Γνωρίστε ποιος είναι ο άνθρωπος πίσω από την ασθένεια και όχι την ασθένεια πίσω από τον άνθρωπο.
Ο Ιπποκράτης μελετούσε εξονυχιστικά τα ούρα, τον ιδρώτα και το πύον των ασθενών του. Αλλά επίσης παρατηρούσε τις προσωπικότητες, το περιβάλλον, τις σχέσεις, τη διατροφή, ακόμα και τις εκφράσεις του προσώπου τους πριν κάνει τη διάγνωση και σχεδιάσει τη θεραπεία. Πίστευε ότι ήταν αδύνατο να καταλάβει την ασθένεια, χωρίς να καταλάβει όλο το άτομο.
Σημερινά δεδομένα: Για παράδειγμα, ένας γιατρός που πρέπει να αντιμετωπίσει μια περίπτωση παχυσαρκίας, το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να ρωτήσει είναι αν ο ασθενής έχει τοξικές σχέσεις, στρεσογόνα εργασία και κακό ύπνο. Δεν υπάρχει τρόπος να χάσει ένας άνθρωπος το περιττό βάρος, αν δεν λύσει πρώτα τα βασικά του προβλήματα. Αν αντιμετωπίσουμε τον άνθρωπο ως όλον, η απώλεια βάρους – και πολλά άλλα ιατρικά ζητήματα – γίνονται πιο εύκολο να αντιμετωπιστούν.
Η διατροφή είναι η αποτελεσματικότερη θεραπεία
Ο Ιπποκράτης παρατήρησε ότι όσοι ήταν υπέρβαροι στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους έτειναν να πεθαίνουν πιο γρήγορα από εκείνους που ήταν λεπτότεροι και αναγνώρισε ότι όταν οι άνθρωποι κατανάλωναν κυρίως φρέσκες τροφές με βάση τα φυτά, ανέπτυσσαν λιγότερες ασθένειες. Η πρωταρχική μορφή θεραπείας ήταν συνήθως η βελτίωση της διατροφής ενός ασθενή.
Σημερινά δεδομένα: Οποίο και αν είναι το μοτίβο διατροφής που ακολουθείται, αν είναι βασισμένο σε μη επεξεργασμένες τροφές, σε φυτά διαφόρων χρωμάτων και σε ελάχιστη ζάχαρη, είναι πιθανότερο να παραμείνετε υγιείς και να ζήσετε περισσότερο. Εξετάστε την παρακάτω σημαντική έρευνα: Δημοσιευμένη το 2013 στο New England Journal of Medicine και με συμμετέχοντες πάνω από 7.000 ανθρώπους βρήκε ότι όσοι ακολουθούσαν μια δίαιτα βασισμένη στο Μεσογειακό μοντέλο είχαν 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακό έμφραγμα, σε σύγκριση με εκείνους που ακολουθούσαν μια δίαιτα με χαμηλά λιπαρά.
Η σύνδεση ανάμεσα στη διατροφή και στην υγεία έχει να κάνει με την επιγενετική, τη μελέτη του πώς ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων σας. Οι επεξεργασμένες τροφές με ζάχαρη, τα ζωικά κορεσμένα λιπαρά και τα trans λιπαρά, αλλά και τα τεχνητά συντηρητικά, μπορούν να ενεργοποιήσουν γονίδια που προκαλούν ασθένειες.
Όλα με μέτρο
Ο Ιπποκράτης ανέφερε κυρίως πως οτιδήποτε βρίσκεται σε υπερβολή είναι αντίθετο στη φύση. Αναγνώρισε ότι η ίδια θεραπεία θα μπορούσε να θεραπεύσει σε μια συγκεκριμένη δόση, αλλά να βλάψει σε μεγαλύτερη. Για παράδειγμα, εκείνος σύστηνε κρασί ως μέρος της υγιεινής διατροφής και για να καταπολεμήσει τον πόνο κατά τη γέννα. Αλλά παρατήρησε επίσης ότι οι ασθενείς του εμφάνιζαν ουρική νόσο, όταν έπιναν υπερβολικά μεγάλες ποσότητες. Όταν τους έπειθε να μετριάσουν τις ποσότητες, η φλεγμονώδης ασθένεια εξαφανιζόταν.
Σημερινά δεδομένα: Όλοι προτιμάμε τα καλά πράγματα στις μέγιστες δόσεις. Αλλά η γυμναστική, το νερό, η διασκέδαση, τα συμπληρώματα και ο ύπνος αποδεικνύονται όλα βλαβερά, αν το παρακάνουμε. Ακόμα και το πολύ κάλε μπορεί να αποδειχθεί βλαβερό, επειδή εμποδίζει τον θυρεοειδή να απορροφήσει το ιώδιο που χρειάζεται.
Το να μην κάνετε τίποτα επίσης μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική θεραπεία
Τον καιρό που ζούσε ο Ιπποκράτης, πολλοί ήταν οι επιτήδειοι που έπειθαν τους ασθενείς να υποβληθούν σε επικίνδυνες, αχρείαστες και ακριβές διαδικασίες. Αλλά ο Ιπποκράτης πίστευε ότι εκτός κι αν υπήρχαν πραγματικά αποδεδειγμένα δεδομένα πως πράγματι μια θεραπεία ήταν χρήσιμη, δεν θα έπρεπε να την ακολουθούν.
Σημερινά δεδομένα: Σε αυτή την εποχή της ανεπτυγμένης πια ιατρικής, είναι πιο δύσκολο από ποτέ οι γιατροί να μη μας γράφουν εξετάσεις, διαδικασίες και θεραπείες – που αρκετές φορές αποδεικνύονται άχρηστες. Κάποιες φορές, το καλύτερο διαγνωστικό εργαλείο που έχουμε είναι ο χρόνος.
Αν δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, είναι καλύτερο να μη βιαστούμε να κάνουμε οτιδήποτε σκεφτούμε. Οι γιατροί έχουν μια τάση να μας υποβάλλουν συνεχώς σε τεστ και διαδικασίες που ίσως μας επιβαρύνουν στο τέλος.
Ο πόνος της μέσης, για παράδειγμα, συχνά υποχωρεί από μόνος του μέσα σε τρεις μήνες με απλές φυσικές θεραπείες όπως πάγο, ζέστη, απλά αναλγητικά και προσεκτική άσκηση. Ένα άλλο παράδειγμα είναι όταν πολλοί γιατροί συνταγογραφούν αντιβιοτικά για ένα κρυολόγημα. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο οι ασθενείς και οι γιατροί να συνεργάζονται για να αποφεύγουν αχρείαστες εξετάσεις ή φάρμακα.
