Δημιουργικότητα, μια λέξη που μας οδηγεί σε καλλιτεχνικές ανησυχίες μουσικής σύνθεσης, ζωγραφικής, συγγραφής κειμένων, ποίηση. Κι όμως η δημιουργικότητα υπάρχει και σε άλλους τομείς της ζωής μας, επαγγελματικούς , κοινωνικούς και προσωπικούς.
Το κοινό στοιχείο όλων, είναι η προσπάθεια να αξιοποιήσουμε όσα γνωρίζουμε ήδη, με απώτερο σκοπό να δώσουμε μορφή σε καινούργιες δημιουργικές λύσεις. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι όλοι οι άνθρωποι εν δυνάμει, είμαστε δημιουργικοί. Πολλές φορές η δημιουργικότητά μας δεν μπορεί να εκφραστεί για διάφορους λόγους, όπως για παράδειγμα επειδή κάνουμε σκέψεις του τύπου «δεν είμαι δημιουργικός» ή «είμαι λιγότερο δημιουργικός από κάποιον άλλον».
Με αυτόν τον τρόπο σκέψης, περιορίζεται η δημιουργική μας έκφραση, ακυρώνοντας την, πριν καν της δοθεί η ευκαιρία να αποκαλυφθεί. Η δημιουργικότητα βρίσκεται μέσα μας και περιμένει να την αφήσουμε ελεύθερη να υλοποιηθεί, χωρίς να φοβάται την κριτική. Σαφώς και μπορεί να μην έχουν όλοι την έφεση στη ζωγραφική, την ποίηση, την επιστήμη ή και την μαγειρική ακόμη.
Η επιθυμία όμως που κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει μέσα του για κάτι, είναι το αρχικό στοιχείο που μέσα από επιμονή και θάρρος , καλλιεργεί την πλευρά αυτή.
Υπάρχουν τεχνικές για να καλλιεργηθεί η δημιουργική μας σκέψη:
(Brainstorming & Reverse Brainstorming)
Για να εφαρμοστεί η τεχνική Brainstorming, σημειώνουμε κάθε ιδέα που μας έρχεται στο μυαλό χωρίς καμία αρνητική κριτική και λογοκρισία, ακόμα και ιδέες που μας μοιάζουν άσχετες ή παράξενες.
Στόχος μας είναι η ποιότητα των ιδεών και όχι η ποσότητα.
Τέλος ο συνδυασμός των ιδεών μεταξύ τους, μας βοηθάει να τις βελτιώσουμε.
O Αντίστροφος Καταιγισμός, για να εφαρμοστεί , θα πρέπει αντί να ρωτήσουμε «ποια θα μπορούσε να είναι η λύση;», όπως κάνουμε στο Brainstorming, να αλλάξουμε την ερώτηση σε «Πως θα μπορούσα να προκαλέσω το πρόβλημα;» ή «Πως θα μπορούσα να προκαλέσω το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θέλω;»
Αφήνουμε να κυλήσει η ροή των ιδεών ανεμπόδιστα, χωρίς να απορρίπτουμε τίποτα. Αφού μαζέψουμε όλες τις ιδέες για να λύσουμε το αντίστροφο πρόβλημα, δοκιμάζουμε να αντιστρέψουμε τις ιδέες-λύσεις για το αρχικό πρόβλημα.
Η Ψυχολογική απόσταση
Η ψυχολογική απόσταση περιγράφει τη διαδικασία κατά την οποία το άτομο αποστασιοποιείται στο εδώ και τώρα από το πρόβλημα που τον απασχολεί. Ο πιο εύκολος τρόπος να επιτύχουμε την ψυχολογική απόσταση είναι να μπούμε στη θέση ενός τρίτου ο οποίος δεν εμπλέκεται συναισθηματικά με το πρόβλημά μας. Τι θα σκεφτόταν, θα έβλεπε κάποια άλλη λύση; Είναι απίθανο το πως, πολλές φορές, οι λύσεις είναι μπροστά μας και η συναισθηματική εμπλοκή μας εμποδίζει να τις δούμε.
Η ψυχολογική απόσταση σύμφωνα με νέες έρευνες, ενισχύει την δημιουργική σκέψη. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να απομακρυνθούμε ψυχολογικά και ας σκεφτούμε πως θα λύναμε το πρόβλημα, ένα χρόνο από σήμερα, αν υποθετικά κάναμε αυτό το ταξίδι στο χρόνο νοερά ή να λύσουμε το πρόβλημα αυτό σα να προέκυψε από μια μακρινή τοποθεσία και όχι από την τωρινή του πηγή.
Συνδυασμός αντίθετων ιδεών
Σύμφωνα με τον ερευνητή στον τομέα δημιουργικής σκέψης Albert Rothenberg, η ικανότητα του ανθρώπου να φαντάζεται ταυτόχρονα δύο αντίθετες ή συγκρουόμενες ιδέες, εικόνες ή έννοιες , είναι ένα από τα χαρακτηριστικά εξαιρετικής δημιουργικότητας (janusian thinking/process).
Ο συνδυασμός αντικρουόμενων ιδεών και η δημιουργία αντιθέσεων που μοιάζουν απίστευτες, είναι πιθανό να μας οδηγήσουν σε καινοτόμες ιδέες, μέσα από τις αντιπαραθέσεις και τον ταυτόχρονο συνδυασμό των αντιθέσεων. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουμε την δημιουργικότητά μας.
