Στην περίπτωση της κατάθλιψης η ιδέα του εαυτού βάλλεται συχνά από σκέψεις εγκατάλειψης, απόρριψης, αναξιότητας, ανικανότητας και ανεπάρκειας.
Οι σκέψεις έχουν την εξής μορφή: “Είμαι αποτυχημένος”, “Δεν αξίζω”, “Γιατί με εγκαταλείπουν όλοι;”, “Δεν θα τα καταφέρω”, “Είμαι κατώτερος των άλλων”, “Όλα μου πάνε στραβά”, κ.α.
Οι απλές καταστάσεις της καθημερινότητας ερμηνεύονται με τέτοιο τρόπο, ώστε επανέρχονται και επιβεβαιώνονται αυτές οι σκέψεις ξανά και ξανά.
Ένας φίλος που δεν μας χαιρέτησε στο δρόμο επειδή ήταν αφηρημένος, ή επειδή δεν μας είδε, ή επειδή βιαζόταν και δεν είχε χρόνο να μας χαιρετήσει, γίνεται αντικείμενο ενός πολύ εχθρικού εσωτερικού διαλόγου στον καταθλιπτικό νου.
Στο επίκεντρο φυσικά τοποθετείται πάντα ο ψευδής εαυτός και εξετάζονται όλες οι πιθανές ερμηνείες του γιατί δεν μας χαιρέτησε ο άλλος.
Και πάντα θα φταίμε εμείς: μπορεί την προηγούμενη φορά που μιλήσαμε μαζί του να είπαμε κάτι που τον ενόχλησε, μπορεί να έχει θυμώσει μαζί μας επειδή κάναμε κάτι κακό και δεν το καταλάβαμε, κ.ο.κ.
Ο νους θα δημιουργήσει όλα τα πιθανά σενάρια, κρατώντας πάντα τον ψευδή εαυτό με την πλάτη κολλημένη στον τοίχο.
Η επίγνωση στην περίπτωση της κατάθλιψης δρα με τον ίδιο τρόπο όπως και στην περίπτωση του άγχους, των κρίσεων πανικού ή της κοινωνικής φοβίας.
Η παρατήρηση τω σκέψεων δημιουργεί μια απόσταση από αυτές, ενώ ταυτόχρονα αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι σκέψεις δεν είναι μόνιμες και δεν έχουν τη δύναμη να μας εγκλωβίσουν μέσα τους, εκτός κι αν τις προσωποποιήσουμε, δηλαδή αν ταυτιστούμε μαζί τους και εντοπίσουμε στο περιεχόμενό τους την ψεύτικη ιδέα του εαυτού μας.
Η αποταύτιση είναι εδώ το ζητούμενο: να βγούμε από τις ψευδαισθήσεις της φαντασίας όπου νομίζουμε ότι είμαστε θύματα, κατώτεροι, αδύναμοι ή ανεπαρκείς, και να έρθουμε στην πραγματικότητα, όπου υπάρχουμε ως παρατηρητές αυτής της αυτόματης δραστηριότητας του νου.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Μπάτρα “Η επίγνωση” από τις εκδόσεις i write.gr publications
