Ακόμη κι αν έχουμε «νοοτροπία ανάπτυξης» και ακόμη κι αν είμαστε συντονισμένοι με τα πιο ειλικρινή, εσωτερικά κίνητρα για την επίτευξη επιθυμητών στόχων, οι προσπάθειές μας δεν αποκλείεται να καταλήξουν στην «αποθήκη» των καλών προθέσεων, δίπλα στο μοντέρνο ποδήλατο γυμναστικής ή στον ακριβό αποχυμωτή που χρησιμοποιήσαμε δύο φορές.
Ο μοναδικός τρόπος για να είμαστε σίγουροι ότι οι αλλαγές που θα κάνουμε θα έχουν διάρκεια στο χρόνο είναι να πάρουμε τη σκόπιμη συμπεριφορά την οποία επιλέξαμε συνειδητά και να τη μετατρέψουμε στον παλιό «μπαμπούλα»: τη συνήθεια.
«Συνήθεια» ονομάζεται μια πυροδοτούμενη από το εξωτερικό περιβάλλον αυθόρμητη αντίδραση απέναντι σε ένα συχνά εμφανιζόμενο πλαίσιο.
Το καλό με τις σκόπιμα καλλιεργημένες συνήθειες που συμφωνούν με τις αξίες μας και τα συνδεδεμένα με αυτές κίνητρα των επιθυμητών μας στόχων είναι ότι μπορούν να αντέξουν στον χρόνο σχεδόν χωρίς άλλη προσπάθεια, τόσο στις καλές όσο και στις κακές μέρες, τόσο όταν έχουμε την προσοχή μας στραμμένη σε αυτές όσο και όταν δεν την έχουμε.
Όσο κουρασμένοι και να είμαστε το πρωί, πάντα θυμόμαστε να βουρτσίσουμε τα δόντια μας ή να δέσουμε τη ζώνη μας μόλις μπούμε στο αυτοκίνητο.
Η ικανότητα να διαμορφώνουμε συνήθειες που συνδέονται με τις αξίες μας δεν βοηθά απλώς ώστε οι καλές μας προθέσεις να έχουν διάρκεια στο χρόνο· απελευθερώνει επιπλέον τις νοητικές μας δυνάμεις για να τις διοχετεύσει σε άλλα πιο χρήσιμα πράγματα.
Ευτυχώς, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει μερικά μυστικά έτσι ώστε η διεργασία της δημιουργίας συνηθειών να γίνει πιο εύκολη.
Στο επιτυχημένο τους βιβλίο Nudge, ο οικονομολόγος Richard Thaler και ο καθηγητής δικαίου Cass Sunstein δείχνουν πώς μπορούμε να επηρεάσουμε τη συμπεριφορά άλλων ανθρώπων μέσα από προσεκτικά σχεδιασμένες επιλογές ή μέσα από αυτό που εκείνοι αποκαλούν «αρχιτεκτονική επιλογών».
Διαβάστε επίσης: Η αρχή της Προσφοράς και της Αποδοχής
Για παράδειγμα, δεν μπορείτε να υποχρεώσετε τους πάντες να γίνουν δωρητές οργάνων, αλλά δεν χρειάζεται κιόλας. Το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να προσφέρετε την επιλογή έτσι ώστε να γίνει ευκολότερο για κάποιον να γίνει δωρητής. Στη Γερμανία, προκειμένου να γίνεις δωρητής οργάνων, πρέπει να εκφράσεις ρητά τη συγκατάθεσή σου συμπληρώνοντας ένα έντυπο συμμετοχής στο πρόγραμμα δωρεάς οργάνων.
Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό του πληθυσμού που είναι δωρητές οργάνων στη Γερμανία είναι 12%.
Αντίθετα, στη γειτονική Αυστρία θεωρείται αυτονόητο ότι είσαι δωρητής οργάνων, εκτός αν σημειώσεις στο αντίστοιχο «κουτάκι» ότι δεν συμμετέχεις στο πρόγραμμα.
Στη συγκεκριμένη χώρα το ποσοστό δωρητών οργάνων αγγίζει σχεδόν το 100%.
Μάλλον δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας συμπληρώνοντας απλώς σχετικά έντυπα, μπορούμε όμως να εφαρμόσουμε την ιδέα της αρχιτεκτονικής επιλογών στη ζωή μας. Με αυτό τον τρόπο εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας να διαμορφώσει καλές συνήθειες οι οποίες θα μας φέρουν πιο κοντά στους στόχους μας.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Susan David «Συναισθηματική Ευελιξία» από τις εκδόσεις Πεδίο
