Η νευρική ή ψυχογενής βουλιμία (bulimia nervosa) ανήκει, όπως και η ανορεξία, στις διατροφικές διαταραχές. Η βουλιμία μπορεί να αποδειχτεί απειλητική για τη ζωή και χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού σε σύντομο χρονικό διάσημα, που ακολουθείται από μια προσπάθεια αποφυγής αύξησης του βάρους μέσω διάφορων τεχνικών, όπως πρόκληση τεχνητού εμετού, χρήση καθαρτικών ή υπερβολικά πολλές ώρες καταναγκαστικής γυμναστικής.
Οι ασθενείς συνήθως καταφέρνουν να κρύβουν τα επεισόδιά τους για μεγάλες χρονικές περιόδους. Όσοι υποφέρουν από νευρική βουλιμία συχνά χρησιμοποιούν αυτές τις συμπεριφορές σε μια προσπάθεια αποφυγής αύξησης του βάρους τους, ώστε να εγκαθιδρύσουν μια αίσθηση ελέγχου και ως ένα μέσο αντιμετώπισης δύσκολων περιστάσεων ή καταστάσεων στη ζωή.
Ο πρώτος που περιέγραψε αυτή την διαταραχή ήταν ο Gerald Russell το 1979. Η ονομασία της, βουλιμία, προέρχεται από το βοῦς (βόδι) και λιμός (πείνα), όπου στα αρχαία ελληνικά δήλωνε μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία ένα πεινασμένο άτομο μπορούσε να καταναλώσει μέχρι και ένα ολόκληρο βόδι. Αν εσείς ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο υποφέρει από αυτή τη διατροφική διαταραχή, αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια και θεραπεία.
Κύριοι τύποι βουλιμίας
Καθαρτικός τύπος
Αυτός ο τύπος νευρικής βουλιμίας είναι και ο πιο κοινός. Σε αυτή τη μορφή, τα άτομα εμπλέκονται τακτικά σε πρακτικές τεχνητού εμετού ή κατάχρησης καθαρτικών και διουρητικών μετά από ένα επεισόδιο ανεξέλεγκτης κατανάλωσης φαγητού.
Μη καθαρτικός τύπος
Σε αυτό τον τύπο, το άτομο θα χρησιμοποιήσει άλλες ακατάλληλες μεθόδους επανόρθωσης των επεισοδίων υπερφαγίας, όπως υπερβολική αύξηση ή νηστεία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι άλλοι καθαρτικοί τύποι, όπως ο τεχνητός εμετός δεν χρησιμοποιούνται τακτικά.
Αιτίες βουλιμίας
Η ακριβής αιτία της νευρικής βουλιμίας είναι άγνωστη· αν και θεωρείται ότι οι παράγοντες που συνεισφέρουν στην ανάπτυξή της είναι πολλαπλοί, συμπεριλαμβανομένων κληρονομικών, περιβαλλοντικών, ψυχολογικών και πολιτισμικών επιρροών. Κάποιες κύριες αιτίες της περιλαμβάνουν:
- Στρεσογόνες μεταβάσεις ή αλλαγές στη ζωή
- Ιστορικό κακοποίησης ή τραύματος
- Αρνητική εικόνα σώματος
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Επαγγέλματα ή δραστηριότητες που εστιάζουν στην εμφάνιση/ απόδοση
Σημάδια και συμπτώματα της βουλιμίας
Ένα άτομο που εμφανίζει νευρική βουλιμία μπορεί να εμφανίσει διάφορα σημάδια και συμπτώματα, πολλά από τα οποία είναι το άμεσο αποτέλεσμα του τεχνητού εμετού ή άλλων καθαρτικών μεθόδων, ειδικά αν ο κύκλος υπερβολικής κατανάλωσης/ εμετού επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στην εβδομάδα και/ή στη μέρα.
Τα σωματικά σημάδια και συμπτώματα αυτής της διατροφικής διαταραχής είναι:
- Συνεχείς διακυμάνσεις βάρους
- Ανισορροπία στους ηλεκτρολύτες, με αποτέλεσμα την εμφάνιση καρδιακής αρρυθμίας, καρδιακής προσβολής ή αιφνίδιου θανάτου
- Σπασμένα αιμοφόρα αγγεία στα μάτια
- Διογκωμένοι αδένες στο λαιμό και κάτω από τη γνάθο
- Στοματικά τραύματα, όπως εκδορές στα ούλα ή στο λαιμό από επαναλαμβανόμενο εμετό
- Χρόνια αφυδάτωση
- Φλεγμονές στον οισοφάγο
- Χρόνια γαστοοισοφαγική παλινδρόμηση μετά από εμφάνιση έλκους
- Στειρότητα
Σημάδια και συμπτώματα εμφάνισης του κύκλου υπερβολικής κατανάλωσης/ καθαρτικών μεθόδων:
- Εξαφάνιση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού
- Κρυφή κατανάλωση φαγητού
- Έλλειψη ελέγχου κατά τη διάρκεια της κατανάλωσης
- Εναλλαγή περιόδων υπερφαγίας και νηστείας
- Συχνή χρήση του μπάνιου μετά από γεύματα
- Εμφάνιση μυρωδιάς εμετού
Η νευρική βουλιμία μπορεί να δημιουργήσει επίσης προβληματικές σχέσεις ανάμεσα στο άτομο που υποφέρει και στην οικογένεια/ φίλους του, ειδικά καθώς το άτομο παρουσιάζει παθολογικές συμπεριφορές κατανάλωσης και/ ή αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Θεραπεία
Καθώς η αρνητική εικόνα σώματος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση αποτελούν συχνά τους κύριους παράγοντες στη ρίζα της βουλιμίας, είναι σημαντικό να υπάρξει μια σταδιακή διαδικασία ανάρρωσης. Η θεραπεία της νευρικής βουλιμίας περιλαμβάνει:
- Την αποσύνδεση του κύκλου κατανάλωσης – καθαρτικών μεθόδων: Η αρχική φάση της θεραπείας περιλαμβάνει την απομάκρυνση αυτού του βλαβερού κύκλου και την αποκατάσταση των φυσιολογικών συμπεριφορών γύρω από το φαγητό.
- Αντιμετώπιση των αρνητικών σκέψεων: Η επόμενη φάση της θεραπείας επικεντρώνεται στην αναγνώριση και αλλαγή των παράλογων πεποιθήσεων για το βάρος, το σώμα και τη δίαιτα.
- Επίλυση ψυχολογικών/ συναισθηματικών προβλημάτων: Η τελική φάση της θεραπείας βουλιμίας επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των συναισθηματικών προβλημάτων που έχουν προκαλέσει τη διατροφική διαταραχή. Η θεραπεία μπορεί να αφορά στις διαπροσωπικές σχέσεις και να περιλαμβάνει γνωστική – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία και άλλες σχετικές προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας.
