Με ρωτάνε: “Τελικά βοηθάει η ψυχοθεραπεία; Αξίζει τον κόπο να προσπαθήσω;”
Προσωπικά δεν προτίθεμαι να απαντήσω με ένα ναι, ή με ένα όχι.
Είναι σαν να με ρωτάς: “Βοηθά να ταξιδεύω στη θάλασσα; Βοηθά να κάνω καταδύσεις; Να κάνω ορειβασία; Βοηθά να μπαίνω σε σχέσεις;”
Εξαρτάται.
Σε κάποιους η θάλασσα φέρνει ναυτία. Δεν τολμούν ούτε να σκεφτούν να κολυμπήσουν σε άγνωστα νερά. Και μόνο η ιδέα τους αναστατώνει, τους τρομάζει. Το ίδιο και οι βουτιές.
Ακόμα και η ιδέα της περιπέτειας, του ταξιδιού, της ανάβασης τους κουράζει και δεν βρίσκουν σ’ αυτήν κανένα νόημα.
Η πλειοψηφία των ανθρώπων αγαπούν τα προβλήματα περισσότερο από τις λύσεις τους, γιατί έμαθαν να ζουν μ’ αυτά, και μέσα από αυτά να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους.
Οι αλλαγές τους τρομάζουν, ιδίως εάν αυτές πρόκειται να τους οδηγήσουν σε μια καινούργια ζωή, γιατί σε αυτό το νέο πλαίσιο ζωής χρειάζεται να καταβάλουν προσπάθεια. Να αλλάξουν τις συνήθειές τους.
Να πάψουν να ρίχνουν τις ευθύνες της ζωής τους σε άλλους, και να τις αναλάβουν οι ίδιοι.
Επίσης, η κάθε ατομική απόπειρα εμπλοκής σε προσωπική ψυχοθεραπεία είναι τόσο μοναδική, ιδιαίτερη και εξατομικευμένη, ως προς τα κίνητρα, τα προσόντα των υποψηφίων και – γι’ αυτό – την αποτελεσματικότητά της, όσο τα χαρακτηριστικά που φέρουν σ’ αυτήν τα υποψήφια μέλη, θεραπευτής και θεραπευόμενος.
Η θετική έκβαση της θεραπευτικής συνεργασίας εξαρτάται από μια σειρά παραμέτρων.
Την επαγγελματική κι αυτογνωστική εμπειρία του εμπλεκόμενου ψυχοθεραπευτή.
Το εύρος και την πληρότητα της εκπαίδευσής του.
Την ηλικία και την ετοιμότητα του υποψήφιου θεραπευόμενου.
Την ωριμότητα και τα κίνητρα που τον ωθούν να ξεκινήσει τη διαδικασία.
Το βάθος των τραυματικών του εμπειριών, τους τρόπους που το παρελθόν του παρεμβαίνει στην καθημερινότητά του σήμερα, και την χρήση αυτών των εμπειριών που η ψυχή του είναι έτοιμη να κάνει.
Το ταίριασμα των δύο εταίρων.
Μιλάνε οι ψυχές τους την ίδια γλώσσα; Συνειδητή κι ασυνείδητη.
Πόσο πρόθυμοι και ικανοί είναι και οι δυο τους γι’ αυτο-αποκάλυψη;
Τι καταλαβαίνει ο καθένας τους όταν λέει “ψυχοθεραπεία”;
Ταιριάζουν οι τρόποι που την αντιλαμβάνονται και οι προσδοκίες που έχουν σ’ αυτήν;
Μέχρι ποιο σημείο της αυτογνωστικής του πορείας είναι διατεθειμένος ο θεραπευόμενος να φτάσει;
Κατά πόσο σε αυτό μπορεί να τον ακολουθήσει ο συγκεκριμένος ψυχοθεραπευτής;
Πόσο ικανοί είναι αμφότεροι στην μετα-επικοινωνία; Δηλαδή, σε ποιον βαθμό και πόσο ανοιχτά μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους έχοντας ως αντικείμενο συζήτησης την ίδια τους τη θεραπευτική επικοινωνία; τη θεραπευτική σχέση και συνεργασία;
Σε ποιο βαθμό μπορεί ο θεραπευόμενος να αναστοχάζεται και να βάζει σε λέξεις τα συναισθήματα και τις εσωτερικές του διεργασίες;
Όλες οι παραπάνω παράμετροι, εφόσον γίνονται αντιληπτά όλα αυτά από τους εμπλεκόμενους, και μπορούν να συζητηθούν στο θεραπευτικό πλαίσιο, είναι θεμιτό να γίνουν έναυσμα εισόδου κι εμβάθυνσης της ψυχοθεραπευτικής σύνδεσης, καθώς ορίζουν το πιο σημαντικό της κομμάτι: τη θεραπευτική διάδραση, την πορεία και την τελική της έκβαση.
Όχι λοιπόν. Η καλή, η αποτελεσματική ψυχοθεραπεία δεν είναι για όλους.
Θέλει όλα τα παραπάνω.
Χρειάζεται αυτός που την ξεκινά να είναι οπλισμένος με εξυπνάδα, αντιληπτικότητα, ικανότητα να λεκτικοποιεί την εσωτερική του εμπειρία, υπομονή.
Ικανότητα για επένδυση σε βάθος χρόνου, για επένδυση σε σχέση.
Να θέλει – ακόμη κι αν έχει αμφιθυμία – να αναλάβει τις ευθύνες του για τη ζωή του.
Να μην ψάχνει συμβουλές.
Ναι, να θέλει πολύ να “σωθεί”, αλλά να μην θέλει κάποιος άλλος να τον “σώσει”.
Να ξέρει και να πιστεύει πως μόνος του θα βρει το δρόμο, με τη βοήθεια και το “φαναράκι” του ψυχοθεραπευτή.
Σ’ αυτήν την περίπτωση, θα βιώσει την ψυχοθεραπευτική εμπειρία ίσως ως την πολυτιμότερη εμπειρία της ζωής του.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γρηγόρη Βασιλειάδη “Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι” από τις εκδόσεις iwrite.gr
