Συχνά, όσοι από εμάς έρχονται σε επαφή με κάποια από τις μορφές γιόγκα και διαλογισμού, πέφτουμε πάνω στην λέξη πραναγιάμα (Pranayama), έννοια που βρίσκεται στην καρδιά κάθε πρακτικής που απαιτεί συγκέντρωση του νου. Η λέξη Pranayama, είναι σύνθετη λέξη στα Σανσκριτικά (प्राणायाम – prāṇāyāma) και σημαίνει την εξάπλωση, την έκταση, τον έλεγχο – «αγιάμα»- του «πράνα», της ζωοδότρας δύναμης που δεν είναι άλλη από την αναπνοή!
Σύμφωνα με τον Πατάντζαλι, που έγραψε τις αρχές της Γιόγκα, η «πραναγιάμα» είναι το μέσο για την ανέλιξη σε ψηλότερα επίπεδα συνειδητότητας και εγρήγορσης και η εξάσκηση στο κράτημα της αναπνοής είναι βασικό στάδιο για την κατάκτηση του Samadhi, της συνειδητότητας που κατακτά κανείς μέσω του διαλογισμού.
Τα 5 είδη του «Πράνα»
Prana:
Ως prana λογίζεται οτιδήποτε εισέρχεται μέσα μας, όπως η τροφή, το νερό ή το οξυγόνο. Είναι η κινητήριος δύναμη που δίνει ζωή, αλλά και όλα τα εισερχόμενα ερεθίσματα που παίρνουμε από τις αισθήσεις μας.
Apana:
Κυριολεκτικά είναι ο « αέρας που κινείται μακριά», κινείται προς τα κάτω και προς τα έξω από το σώμα μας και διέπει όλες τις μορφές της εξάλειψης και της αναπαραγωγής. Έχει να κάνει με την αποβολή και την απομάκρυνση όλων των άχρηστων ουσιών από τον οργανισμό μας, με την γονιμοποίηση, καθώς και με την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα μέσω της εκπνοής. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο- η apana- σχετίζεται με την εξάλειψη των αρνητικών αισθήσεων και όλων των επιβαρυτικών συναισθηματικών και ψυχικών εμπειριών. Είναι η βάση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού μας συστήματος σε όλα τα επίπεδα.
Udana:
Σημαίνει « ανοδική κίνηση του αέρα», κινείται προς τα πάνω και σχετίζεται με την ποιοτική- μετασχηματιστική ενέργεια . Διέπει την ανάπτυξη του σώματος , την ικανότητα του να στέκεται , να παράγει ομιλία ,να προσπαθεί και να έχει θέληση . Είναι η κύρια θετική ενέργεια στη ζωή μας , μέσω της οποίας μπορούμε να αναπτύξουμε με διαφορετικό τρόπο τα σώματα μας και να εξελίξουμε τη συνείδηση μας.
Samana:
Ο « εξισορροπητικός αέρας», αυτός που κινείται από την περιφέρεια προς το κέντρο , μέσω μιας ενέργειας που αναδεύει, που ανακινεί. Συμβάλει στην πέψη, περνά στον γαστρεντερικό σωλήνα για να αφομοιώσει τα τρόφιμα , στους πνεύμονες για να αφομοιωθεί το οξυγόνο, αλλά και στον εγκέφαλο για να «χωνέψει» την εμπειρία , είτε είναι αισθητική , συναισθηματική ή ψυχική .
Vyana:
Πρόκειται για την ” προς τα έξω κίνηση του αέρα». Η κίνηση γίνεται από το κέντρο προς την περιφέρεια . Διέπει την κυκλοφορία σε όλα τα επίπεδα . Η κίνηση και η μεταφορά της τροφής και των θρεπτικών ουσιών , του νερού και του οξυγόνου σε όλο το σώμα, οφείλεται στο prana αυτό. Η Vyana κρατά τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας στη μνήμη μας και στον νου, συμβάλλει στη μετάδοση της κίνησης και την παροχή δύναμης στα οστά και στους μύες . Με τον τρόπο αυτό βοηθά όλα τα άλλα Pranas στην εργασία τους .
Τα πέντε Pranas είναι ενέργειες και σχετίζονται με διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα επίπεδα . Ωστόσο μπορούμε να τα εντοπίσουμε! Το Prana, διέπει την κίνηση της ενέργειας από το κεφάλι ως τον ομφαλό , που είναι το πρανικό κέντρο του φυσικού μας σώματος . Το Apana, διέπει την κίνηση της ενέργειας από τον ομφαλό μέχρι το τσάκρα της βάσης. Το Samana, ελέγχει την κίνηση της ενέργειας από ολόκληρο το σώμα πίσω στον ομφαλό . Το Vyana, ρυθμίζει την κίνηση της ενέργειας έξω από τον ομφαλό σε ολόκληρο το σώμα . Τέλος, το Udana διέπει την κίνηση της ενέργειας από τον ομφαλό μέχρι το κεφάλι.
Το κλειδί για να αποκτήσουμε και να διατηρήσουμε την υγεία και την ευημερία είναι να κρατήσουμε τα Pranas μας σε αρμονία . Όταν κάποιο Prana απορυθμιστεί , τα άλλα τείνουν να γίνουν μη ισορροπημένα , επειδή είναι όλα αλληλένδετα.
Η κύρια μέθοδος για την εξισορρόπηση των Prana είναι Pranayama ή αλλιώς οι ασκήσεις αναπνοής. Η Γιόγκα τονίζει την αξία του καθαρισμού του σώματος και του νου ως το κύριο μέσο για την αυτοπραγμάτωση. Για το λόγο αυτό, Γιόγκα δίνει έμφαση σε μια χορτοφαγική διατροφή πλούσια σε τρόφιμα αγνά, γεμάτα θρεπτική αξία. Ωστόσο, το κλειδί για το σώμα και το νου είναι τα Pranas και τα κανάλια που τα βοηθούν να ρέουν να παραμένουν καθαρά.
5 Βασικές Ασκήσεις Pranayama
Bhramari Pranayama :
Σε αυτή την άσκηση pranayama η αναπνοή ακούγεται σαν βουητό μέλισσας . Κλείστε τα αυτιά σας με τους αντίχειρές σας , τοποθετήστε τα δάχτυλά δείκτη σας στο κενό ανάμεσα στα φρύδια και κλείστε τα μάτια σας με τα άλλα τρία δάχτυλα . Σιγά-σιγά εισπνέετε από τη μύτη σας και κρατάτε τον αέρα μέσα σας για λίγα δευτερόλεπτα . Κρατώντας το στόμα σας κλειστό, εκπνεύστε αργά κάνοντας ένα βουητό . Επαναλάβετε για 5 φορές .
Ιδιότητες
Ο τόνος σας γίνεται μελωδικός , λεπτός , απαλός και ρυθμικός όσο προχωράει η άσκηση .
Προλαμβάνει και θεραπεύει ασθένειες του λαιμού .
Σας ανακουφίζει από την ένταση και σας κάνει να νιώθετε ανανεωμένοι.
Anulom – Vilom Pranayama :
Σε αυτή την άσκηση, εισπνέουμε και εκπνέουμε βαθιά και αργά χωρίς ήχο. Με λυγισμένο τον δείκτη και το μεσαίο δάχτυλο του δεξιού χεριού σας, κλείνετε το δεξί ρουθούνι σας με τον αντίχειρά και εκπνέετε αργά από το αριστερό ρουθούνι . Μετά την εκπνοή , εισπνεύστε αργά από το ίδιο ρουθούνι . Κρατήστε την αναπνοή σας για 2 δευτερόλεπτα . Στη συνέχεια, κλείστε το αριστερό ρουθούνι σας με τον ίδιο τρόπο και εκπνεύστε από το δεξί ρουθούνι κι έπειτα εισπνεύστε αργά . Τώρα , εισπνεύστε από το δεξί , κρατήστε τον αέρα για 2 δευτερόλεπτα και εκπνεύστε από το αριστερό . Επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία για 2-5 λεπτά.
Ιδιότητες
Βελτιώνει την μνήμη
Εμποδίζει τη ροή του διοξειδίου του άνθρακα στις αρτηρίες, βοηθώντας στην διαδικασία καθαρισμού του αίματος και προλαμβάνοντας καρδιακές παθήσεις
Βοηθά στην ομαλοποίηση της αρτηριακής σας πίεσης ( σε περίπτωση υψηλής ή χαμηλής αρτηριακής πίεσης)
Βελτιώνει την όραση
Kapalbhathi Pranayama
Σε αυτή την άσκηση δίνουμε έμφαση στην εκπνοή. Πρόκειται για μια διαδικασία παθητικής εισπνοής, αλλά ενεργής- δυναμικής εκπνοής . Κατά τη διάρκεια της εκπνοής οι μύες του στομάχου θα πρέπει να μετακινηθούν βίαια, να τραβηχτούν ενεργά και δυνατά προς την πλάτη . Επαναλάβετε για 2-5 λεπτά .
Ιδιότητες
Μειώνει το λίπος της κοιλιάς
Βοηθά στη γρήγορη απώλεια βάρους
Εξισορροπεί τα επίπεδα σακχάρου στο σώμα
Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος
Βελτιώνει τη λειτουργία όλων των κοιλιακών οργάνων όπως του στομάχου, του ήπατος και των νεφρών
Ujjayi Pranayama
Σε αυτή την άσκηση, ακούγεται ένα μαλακό σφύριγμα κατά τη διάρκεια της εισπνοής, στο πίσω μέρος του λαιμού μας. Ξεκινήστε εισπνέοντας κανονικά και εκπνεύστε βγάζοντας όλο τον αέρα από μέσα σας. Λυγίστε το κεφάλι προς τα κάτω , εμποδίζοντας την ελεύθερη ροή του αέρα και εισπνεύστε όσο μπορείτε, κάνοντας έναν ήχο από το λαιμό σας . Επαναλάβετε όσο χρειάζεται κρατώντας τον αέρα μετά την εισπνοή για 2-5 δευτερόλεπτα .
Ιδιότητες
Αυξάνει τη θερμότητα του σώματος
Οι ηχητικές δονήσεις συμβάλλουν στην συγκέντρωση του νου
Καθαρίζει και θεραπεύει τον θυρεοειδή αδένα
Μειώνει το ροχαλητό
Bhastrika Pranayama
Εισπνεύστε βαθιά, νιώστε το στομάχι σας να εκτείνεται, να γεμίζει αέρα. Ο αέρας κατά την εκπνοή πρέπει να βγει εντελώς και με δύναμη. Κατά τη διάρκεια της εισπνοής, το στομάχι σας θα πρέπει να επεκταθεί στο μέγιστο.
Ιδιότητες
Ενισχύει τους πνεύμονές
Θεραπεύει το άσθμα
Καίει το περιττό λίπος από το σώμα
Βελτιώνει τη σωματική και ψυχική ικανότητα
Προσοχή: Οι τρεις τελευταίες ασκήσεις βαθιάς αναπνοής δεν πρέπει να εκτελούνται από άτομα που πάσχουν από προβλήματα υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Επιλέξτε τους ήχους της επιλογής σας και .. πάρτε αναζοωγονητικές αλλά και θεραπευτικές αναπνοές. Ενα βοηθητικό video με ήχους είναι το ακόλουθο
