Τα τελευταία χρόνια η σιωπή, η ησυχία και η γαλήνη αποκτούν όλο και μεγαλύτερη αξία. Και είναι λογικό αν αναλογιστεί κανείς την εποχή στην οποία ζούμε, τους τρελούς της ρυθμούς και τις απαιτήσεις της. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν γίνει τόσο σημαντικά που η κυβέρνηση της Φινλανδίας το 2011 έτρεξε μια τουριστική καμπάνια, χρησιμοποιώντας τη σιωπή ως προϊόν μάρκετινγκ. Οι Φινλανδοί θέλησαν να προσελκύσουν τουρίστες προβάλλοντας την ομορφιά μιας σιωπηλής γης με το σλόγκαν «Ησυχία παρακαλώ».
Μέσω αυτής της κίνησης μπορούμε να αντιληφθούμε το πόσο ελκυστική γίνεται σταδιακά η σιωπή ως κατάσταση. Όλοι προσπαθούμε να αναζητήσουμε χρόνο και μέρος, για να απολαύσουμε τα οφέλη που έχει να μας προσφέρει η ησυχία. Κι αυτή η κίνησή μας αποδεικνύεται σοφή, καθώς μελέτες δείχνουν πια ότι η σιωπή είναι πολύ σημαντικότερη για τον εγκέφαλό μας απ’ ότι πιστεύαμε.
Τα εγκεφαλικά κύτταρα αναγεννιούνται κατά τη διάρκεια της σιωπής
Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Brain, Structure and Function χρησιμοποίησε διαφορετικά είδη θορύβου και ησυχίας και έλεγξε την επίδραση του ήχου και της σιωπής στον εγκέφαλο εργαστηριακών ποντικιών. Η σιωπή υποτίθεται ότι ήταν σιωπή η μεταβλητή ελέγχου, αλλά αυτό που βρήκαν ήταν εκπληκτικό.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι όταν τα ποντίκια εκτέθηκαν σε δύο ώρες απόλυτης ησυχίας την ημέρα, ανέπτυξαν νέα κύτταρα στον ιππόκαμπο. Ο ιππόκαμπος είναι η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη, το συναίσθημα και τη μάθηση.
Η ανάπτυξη νέων κυττάρων στον εγκέφαλο δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε ξεκάθαρα οφέλη στην υγεία. Εντούτοις, φαίνεται ότι τα κύτταρα αυτά γίνονται λειτουργικοί νευρώνες. Με αυτή την έννοια, η σιωπή μπορεί να αναπτύξει κυριολεκτικά τον εγκέφαλό σας.
Ο εγκέφαλος εσωτερικεύει και αξιολογεί πληροφορίες κατά τη διάρκεια της σιωπής
Μια μελέτη του 2001 όρισε μια «προκαθορισμένη κατάσταση» εγκεφαλικής λειτουργίας, που έδειξε ότι ακόμα κι όταν ο εγκέφαλος «ξεκουραζόταν», διαρκώς εσωτερίκευε και αξιολογούσε πληροφορίες.
Η έρευνα follow – up βρήκε ότι αυτή η «προκαθορισμένη κατάσταση» επίσης χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ενδοσκόπησης (εσωτερικού διαλόγου). Το 2013, στο Frontiers in Human Neuroscience, οι Joseph Moran et al. έγραψαν ότι το εγκεφαλικό δίκτυο «προκαθορισμένης κατάστασης» παρατηρείται καλύτερα κατά τη διάρκεια της ψυχολογικής δραστηριότητας της ενδοσκόπησης παρά κατά τη διάρκεια άλλων διεργασιών.
Όταν ο εγκέφαλος ξεκουράζεται, μπορεί να ενσωματώσει εσωτερικές και εξωτερικές πληροφορίες σε ένα «συνειδητό περιβάλλον εργασίας». Όταν δεν αποσπάται η προσοχή σας από θόρυβο ή άλλες εργασίες, φαίνεται να υπάρχει ένας χρόνος ησυχίας που επιτρέπει στο συνειδητό περιβάλλον εργασίας σας να επεξεργαστείτε πράγματα. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων σιωπής, ο εγκέφαλός σας έχει την ελευθερία που χρειάζεται, για να εξερευνήσει τη θέση του στον εσωτερικό και εξωτερικό κόσμο. Αυτές οι στιγμές σας βοηθούν να σκεφτείτε βαθιά, σημαντικά πράγματα με ευρηματικό / δημιουργικό τρόπο.
Η σιωπή ανακουφίζει από στρες και ένταση
Έχει βρεθεί ότι ο θόρυβος μπορεί να έχει μια αισθητή σωματική επίδραση στον εγκέφαλό μας, ανεβάζοντας τα επίπεδα των ορμονών του στρες. Τα ηχητικά κύματα φτάνουν στον εγκέφαλο ως ηλεκτρικά σήματα μέσω του αυτιού. Το σώμα αντιδρά σε αυτά τα σήματα ακόμα κι αν κοιμάται. Πιστεύεται ότι η αμυγδαλή, η οποία σχετίζεται με τη διαμόρφωση μνήμης και συναισθήματος ενεργοποιείται και αυτό προκαλεί απελευθέρωση ορμονών του στρες. Αν ζείτε σε ένα συνεχώς θορυβώδες περιβάλλον, τότε είναι πιθανό να βιώνει χρόνια ανεβασμένα επίπεδα ορμονών του στρες.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2002 στο Psychological Science εξέτασε τις επιδράσεις που η μετεγκατάσταση του αεροδρομίου του Μόναχο είχε στην υγεία και στις γνωστικές ικανότητες των παιδιών. Ο Gary W. Evans, καθηγητής ανθρώπινης οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cornell σημειώνει ότι τα παιδιά που εκτέθηκαν σε θόρυβο αναπτύσσουν μια στρεσογόνα απόκριση που τους βοηθά να αγνοήσουν το θόρυβο. Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι αυτά τα παιδιά δεν αγνοούσαν μόνο τα βλαβερά ερεθίσματα, αλλά και ερεθίσματα τα οποία έπρεπε να προσέξουν, όπως μια διάλεξη ή ένα μάθημα.
«Αυτή η έρευνα είναι από τις πιο σημαντικές, που αποτελούν την πιο έγκυρη απόδειξη ότι ο θόρυβος – ακόμα και σε επίπεδα που δεν παράγουν καμία ακουστική βλάβη – προκαλεί στρες και είναι βλαβερός για τους ανθρώπους.
Η σιωπή φαίνεται να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα στον εγκέφαλο. Ενώ ο θόρυβος μπορεί να προκαλέσει στρες και ένταση, η σιωπή απελευθερώνει ένταση στον εγκέφαλο και στο σώμα. Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Heart ανακάλυψε ότι δύο λεπτά σιωπής αποδεικνύονται πιο χαλαρωτικά και από τη χαλαρωτική μουσική. Βάσισαν αυτά τα ευρήματα σε αλλαγές που παρατήρησαν στην αρτηριακή πίεση και στην κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο.
Η σιωπή αναπληρώνει τους γνωστικούς μας πόρους
Η επίδραση που έχει η ηχορρύπανση στις δραστηριότητες που απαιτούν τη συμβολή γνωστικών λειτουργιών έχει μελετηθεί ενδελεχώς. Βρέθηκε ότι ο θόρυβος βλάπτει την επίδοση σε αυτές τις δραστηριότητες στο σχολείο και στην εργασία. Μπορεί επίσης να αποτελεί την αιτία μειωμένων κινήτρων και την αύξηση των λαθών. Οι γνωστικές λειτουργίες που επηρεάζονται από τον θόρυβο είναι η προσοχή κατά την ανάγνωση, η μνήμη και η επίλυση προβλημάτων.
Οι σχετικές μελέτες έχουν επίσης συμπεράνει τα παιδιά που εκτίθενται σε θόρυβο αεροπλάνων, τραίνου ή αυτοκινήτων έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στην ανάγνωση και παρουσιάζουν αργοπορημένη ανάπτυξη γνωστικών και γλωσσικών δεξιοτήτων.
Πηγές:
https://www.wienerzeitung.at/_em_daten/_wzo/2015/08/07/150807_1710_kaplan_s._19951.pdf
http://www.apa.org/monitor/2011/07-08/silence.aspx
