Τα πολύ παλιά χρόνια, στα άνυδρα μέρη τα σταφύλια ήταν σπάνια, μια ζουμερή λιχουδιά που ευδοκιμούσε σε μακρινούς τόπους.
Μια μέρα, όμως, όπως μας λένε καταγραφές του 2ου μ.Χ. αιώνα, κάποιος έφερε αυτή τη λιχουδιά στην έρημο, στον χριστιανό ερημίτη Μακάριο.
Αλλά ο Μακάριος δεν έφαγε τα σταφύλια. Τα έδωσε σε έναν άλλο ερημίτη εκεί κοντά, που ήταν αδύναμος και φαινόταν να τα έχει μεγαλύτερη ανάγκη.
Και ο ερημίτης αυτός, παρότι ένιωσε ευγνωμοσύνη για την καλοσύνη του Μακάριου, σκέφτηκε έναν άλλο ερημίτη που θα μπορούσε να ωφεληθεί τρώγοντας τα σταφύλια και τα έδωσε σε εκείνον. Έτσι, τα σταφύλια πέρασαν απ’ όλη την κοινότητα των ερημιτών, ώσπου γύρισαν πάλι πίσω στον Μακάριο.
Αυτοί οι πρώτοι χριστιανοί ερημίτες, γνωστοί ως «πατέρες της ερήμου», ασπάζονταν τους ίδιους υγιεινούς τρόπους ζωής με τους σημερινούς γιόγκι των Ιμαλαΐων, που ακολουθούν εκπληκτικά ίδια πειθαρχία, έθιμα και πρακτικές διαλογισμού.
Μοιράζονται μια ηθική ανιδιοτέλειας και γενναιοδωρίας, και ζουν απομονωμένοι, ώστε να βυθίζονται καλύτερα στο διαλογισμό.
Ποια ήταν η κινητήρια δύναμη γι’ αυτό το ταξίδι των ζουμερών σταφυλιών σε όλη αυτή την κοινότητα της ερήμου; Ήταν η συμπόνια και η στοργική καλοσύνη, η στάση του να βάζεις τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές σου.
Τεχνικά, ο όρος «στοργική καλοσύνη» σημαίνει να εύχεσαι οι άλλοι να είναι ευτυχισμένοι. Είναι όρος συγγενικός με τη «συμπόνια», που συνδέεται με την ευχή όλοι οι άνθρωποι να ανακουφιστούν από τον πόνο.
Και οι δύο συμπεριφορές, ενισχύονται μέσα από την εκπαίδευση του νου. Η επίτευξη αυτού του στόχου σημαίνει ότι κάποιος ενεργεί έτσι ώστε να βοηθά τους άλλους, όπως έδειξαν οι πατέρες της ερήμου κα αυτό το τσαμπί σταφύλια.
Ας έρθουμε στο σήμερα. Σε ένα τμήμα Θεολογίας, ζητήθηκε από τους φοιτητές να προετοιμάσουν ένα κήρυγμα στο οποίο και θα αξιολογούνταν. Στους μισούς δόθηκαν τυχαία θέματα της Βίβλου για να τα χρησιμοποιήσουν στο κήρυγμά τους και στους άλλους μισούς δόθηκε η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη. Αφού πήραν το χρόνο τους για να προετοιμαστούν οι φοιτητές, μετέβησαν σε ένα άλλο κτίριο όπου θα γινόταν η αξιολόγηση. Στη διαδρομή, συναντούσαν έναν άνθρωπο, διπλωμένο στα δύο από τον πόνο να κείτεται.
Αποδείχθηκε ότι το αν κάποιος φοιτητής βοήθησε ή όχι τον άνθρωπο, εξαρτήθηκε από το πόσο θεωρούσε ότι είχε αργήσει.
Σκεφτείτε το: Όταν τρέχουμε να προλάβουμε τα πάντα μέσα σε μια φορτωμένη μέρα, ανησυχώντας για το αν θα είμαστε εγκαίρως κάπου, συνήθως δεν βλέπουμε, στην κυριολεξία, τους ανθρώπους γύρω μας, πολύ περισσότερο τις ανάγκες τους.
Υπάρχει ένα φάσμα που εκτείνεται από τις εγωκεντρικές ανησυχίες μας («Έχω αργήσει!») μέχρι το να παρατηρούμε τους ανθρώπους γύρω μας, να συντονιζόμαστε μαζί τους, να έχουμε ενσυναίσθηση και, τελικά, αν χρειάζονται βοήθεια, να τους την προσφέρουμε.
Τηρούμε τη στάση της συμπόνιας σημαίνει απλώς ότι ασπαζόμαστε αυτή την αρετή· ενσωματώνουμε τη συμπόνια σημαίνει αναλαμβάνουμε δράση.
Οι φοιτητές που σκέφτηκαν την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη πιθανώς εκτίμησαν τη συμπόνια του, αλλά δε αυξήθηκαν οι πιθανότητές τους να ενεργήσουν και οι ίδιοι με συμπόνια.
Ο στόχος πολλών μεθόδων διαλογισμού είναι η καλλιέργεια της συμπόνιας. Το επιστημονικό (και ηθικό) ζήτημα είναι: Έχει σημασία αυτό; Κινητοποιούνται με αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι να ενεργούν με συμπόνια;
Αυτό, μόνο οι ασκούμενοι μπορούν να το απαντήσουν.
Απόσπασμα από το βιβλίο των Daniel Goleman Richard Davidson «Ο Δρόμος προς τη Μόνιμη Μεταμόρφωση» από τις εκδόσεις Πεδίο
