Επειδή, από ό,τι φαίνεται, ακούμε μόνο για το πάθος των επιτυχημένων ανθρώπων, ξεχνάμε πως και όσοι απέτυχαν είχαν το ίδιο χαρακτηριστικό.
Δεν αντιλαμβανόμαστε τις συνέπειες μέχρι να κοιτάξουμε την τροχιά τους.
Ο κατασκευαστής και οι επενδυτές του Segway υπέθεσαν εσφαλμένα ότι η ζήτησή του θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που θα μπορούσε να έχει στην πραγματικότητα.
Σχεδιάζοντας τον πόλεμο στο Ιράκ, οι υποστηρικτές του αγνόησαν τις αντιρρήσεις της κοινής γνώμης και την αρνητική ανατροφοδότηση, επειδή έρχονταν σε σύγκρουση με όλα όσα ήθελαν τόσο πολύ να πιστέψουν.
Φανταζόμαστε τον Ναπολέοντα να ξεχειλίζει από πάθος καθώς μελετούσε την εισβολή στη Ρωσία, αλλά μόνο στο τέλος να απελευθερώνεται από το πάθος αυτό, όταν επέστρεψε στην πατρίδα του κουτσαίνοντας, μαζί με ένα μικρό τμήμα από τον αποδεκατισμένο στρατό τον οποίο με τόση σιγουριά είχε πάρει μαζί του.
Σε πολλές περιπτώσεις βλέπουμε το ίδιο λάθος: υπερεπενδύουμε, υποεπενδύουμε ή αναλαμβάνουμε δράση προτού είμαστε πραγματικά έτοιμοι, καταστρέφοντας πράγματα που απαιτούν λεπτό χειρισμό – όχι τόσο από κακία, όσο από τη μέθη του πάθους.
Το πάθος συνήθως συγκαλύπτει αδυναμία. Αυτή η αίσθηση που κόβει την ανάσα, αυτή η ορμή και η αλλοφροσύνη είναι φτωχά υποκατάστατα για την πειθαρχία, την αριστεία, τη δύναμη, τον σκοπό και την επιμονή.
Πρέπει να μπορείτε να το εντοπίσετε αυτό στους άλλους και στον εαυτό σας, επειδή μπορεί μεν η πηγή του πάθους να είναι ειλικρινής και καλή, αλλά τα αποτελέσματά του δεν αποκλείεται να είναι στην αρχή κωμικά και κατόπιν δυσάρεστα.
Το πάθος το διακρίνετε σε αυτούς που μπορούν να σας πουν με πολλές λεπτομέρειες ποιοι θέλουν να γίνουν και πώς θα είναι η επιτυχία τους – ίσως μάλιστα είναι σε θέση να σας πουν και πότε ακριβώς σκοπεύουν να επιτύχουν ή να σας περιγράψουν τις θεμιτές και ειλικρινείς ανησυχίες τους για τα βάρη που συνοδεύουν τόσο σημαντικά επιτεύγματα.
Μπορούν επίσης να σας περιγράψουν όλα αυτά που θα κάνουν ή που έχουν ξεκινήσει, αλλά αδυνατούν να σας δείξουν την πρόοδό τους. Επειδή σπάνια υπάρχει πρόοδος.
Πώς γίνεται κάποιος να είναι πολυάσχολος και να μην καταφέρνει τίποτα; Μα αυτό είναι το παράδοξο του πάθους.
Αν η τρέλα ορίζεται ως η διαρκής επανάληψη της ίδιας πράξης με την προσδοκία εμφάνισης διαφορετικών αποτελεσμάτων κάθε φορά, τότε το πάθος είναι μια μορφή νοητικής υστέρησης – αφού αμβλύνουμε ηθελημένα τις πιο κρίσιμες γνωστικές μας λειτουργίες.
Το κόστος είναι συχνά τρομακτικό βλέποντάς το εκ των υστέρων: τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας χαμένα, σαν τα ελαστικά του αυτοκινήτου που καίγονται από το συνεχές μαρσάρισμα στην άσφαλτο.
Αυτό που εμείς οι άνθρωποι χρειαζόμαστε είναι σκοπός και ρεαλισμός. Ο σκοπός, θα μπορούσαμε να πούμε, είναι κάτι σαν πάθος με όρια. Ο ρεαλισμός είναι αποστασιοποίηση και προοπτική.
Περισσότερο κι από σκοπό, χρειαζόμαστε ρεαλισμό. Από πού ξεκινάμε; Τι κάνουμε πρώτα; Τι κάνουμε αυτή τη στιγμή; Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτό που κάνουμε μας πηγαίνει μπροστά; Ποιο είναι το ορόσημο μπροστά στο οποίο τοποθετούμε τον εαυτό μας;
“Τα μεγάλα πάθη είναι αρρώστιες χωρίς ελπίδα”, έλεγε ο Γκαίτε.
Γι’ αυτό ακριβώς ένας σκεπτόμενος και με στόχους άνθρωπος λειτουργεί σε άλλο επίπεδο, μακριά από επιρροές ή νοσηρές καταστάσεις.
Προσλαμβάνει επαγγελματίες και τους αξιοποιεί. Κάνει ερωτήσεις, ζητά να μάθει τι θα μπορούσε να πάει στραβά, ψάχνει για παραδείγματα. υπολογίζει εκ των προτέρων τα απρόοπτα. Και αφού τα κάνει όλα αυτά, μπαίνει στο αγώνα.
Συνήθως ξεκινά με μικρά βήματα, τα ολοκληρώνει και κατόπιν αναζητά ανατροφοδότηση για το πώς η συνέχεια μπορεί να είναι καλύτερη. Συγκρατεί τα κέρδη και βελτιώνεται καθώς προχωρά, χρησιμοποιώντας συχνά αυτά τα κέρδη ως μοχλό για να προχωρήσει με γεωμετρική αντί αριθμητική πρόοδο.
Το σημαντικό έργο που θέλετε να κάνετε θα απαιτήσει την περίσκεψη και το σεβασμό σας. Όχι πάθος. Ούτε αφέλεια.
Θα ήταν πολύ καλύτερα αν νιώθατε να φοβάστε λίγο αυτά που έρχονται στο μέλλον – ταπεινοί μπροστά στη μεγαλοσύνη τους και αποφασισμένοι να τα καταφέρετε ανεξαρτήτως συνθηκών. Αφήστε το πάθος στους ερασιτέχνες. Προσανατολιστείτε σε αυτά που νιώθετε ότι πρέπει να κάνετε και να πείτε, όχι σε αυτά που σας νοιάζουν και θα θέλατε να ισχύουν.
Τότε θα κάνετε σπουδαία πράγματα. Και θα σταματήσετε να είστε ο παλιός, καλοπροαίρετος αλλά αναποτελεσματικός εαυτός σας.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Ryan Holiday “Το Εγώ είναι ο εχθρός” από τις εκδόσεις Πεδίο
