Ο εθισμός, η συνεχής ανάγκη για θετικές διαβεβαιώσεις, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η υπερβολική ανάγκη για αποδοχή, ο έντονος φόβος για τη μοναξιά και η ανθυγιεινή εξάρτηση από τις σχέσεις αποτελούν όλα σημάδια και συμπτώματα που αναγνώριζα, αλλά συνειδητά αγνοούσα, όταν μία καλή μου φίλη με απέρριψε. Για πάνω από μια δεκαετία, έβλεπα αυτό τον άνθρωπο να κατρακυλά στον σκοτεινό βυθό της κατάχρησης ουσιών και στον αγώνα με την ψυχαγκαστική – καταναγκαστική διαταραχή της.
Έμεινα δίπλα της και την έβλεπα να μπαίνει σε ανθυγιεινές ερωτικές σχέσεις και με κάθε νέα σχέση, η φιλία μου μαζί της αποδυναμωνόταν όλο και περισσότερο. Και αυτό γιατί χρειαζόταν συνεχώς προσοχή από όλους και από τον οποιοδήποτε• αν δεν συμφωνούσα με κάποια από τις απόψεις της, θα μου έκανε επίθεση και αν δεν τη ρωτούσα για τη σχέση της μέσα στα πρώτα πέντε λεπτά της συζήτησής μας, θα με κατηγορούσε ότι δεν νοιαζόμουν για τη σχέση της.
Η αλήθεια είναι πως είναι συνεξαρτητική και, παρόλο που τα αναγνώριζα τότε, δεν ένιωθα αρκετά άνετα για να της εξηγήσω τα συναισθήματά μου. Δεν ήθελα να φανεί ως κήρυγμα ή κριτική• ήθελα απλά να της εξηγήσω όλα τα προειδοποιητικά σημάδια που έβλεπα στη ζωή της, με την ελπίδα ότι θα αναγνώριζε τις πράξεις της και θα ερχόταν σε επαφή με τα συναισθήματά της. Πριν βρω την ευκαιρία να μοιραστώ τις απόψεις μου μαζί της, μου είπε ότι τερμάτιζε τη φιλία μας. Αυτός ο χωρισμός με πλήγωσε άσχημα, αλλά λίγο καιρό μετά, συνειδητοποίησα πόσο τοξικό άτομο ήταν και πώς μου προκαλούσε στρες στη ζωή μου.
Η συνεξάρτηση συγχέεται συχνά με την αγάπη
Και να ποια είναι η αλήθεια για την συνεξάρτηση: Όταν ένα άτομο συνεξαρτάται από κάποιον άλλο στη ζωή του, δεν χρειάζεται ή αναγνωρίζει κάποιον άλλο. Αυτό το άτομο γίνεται το είδωλό του και όλος του ο κόσμος, ακόμα κι αν του προκαλεί άγχος που δεν είναι ικανός να αναγνωρίσει.
Θα πέσει στη φωτιά, θα σκαρφαλώσει στο ψηλότερο βουνό και θα κολυμπήσει στους βαθύτερους ωκεανούς, μόνο και μόνο για να νιώσει ότι αγαπιέται. Η συνεξάρτηση συγχέεται συχνά με την αγάπη. Όμως, οι σύντροφοι μιας υγιούς σχέσης κάνουν χώρο και βρίσκουν χρόνο για τον εαυτό τους, αλλά και για άλλους ανθρώπους στη ζωή τους. Έχουν τα δικά τους χόμπι και ενδιαφέροντα, αλλά και κοινά ενδιαφέροντα που μοιράζονται μεταξύ τους. Ένα από τα πιο λυπηρά πράγματα είναι να παρακολουθείς κάποιον για τον οποίο νοιάζεσαι να χάνει τον εαυτό του μέσα σε μια σχέση.
«Αν δεν είσαι εσύ χαρούμενος, δεν είμαι ούτε εγώ»
Η συνεξάρτηση είναι μια συναισθηματική και συμπεριφορική κατάσταση που επιδρά την ικανότητα ενός ατόμου να διαμορφώσει μια υγιή, αμοιβαία ικανοποιητική σχέση. Είναι επίσης γνωστός ως εθισμός στις σχέσεις, επειδή τα άτομα με συνεξάρτηση συχνά διαμορφώνουν ή διατηρούν μονόπλευρες σχέσεις, συναισθηματικές καταστροφικές ή και κακοποιητικές.
Θα καταστρέψουν άλλες σχέσεις ώστε να ενσωματώσουν πλήρως το ένα άτομο στη ζωή τους. Τα συνεξαρτητικά άτομα θα προσαρμόσουν τη δική τους αυτοεκτίμηση και ψυχική υγεία σε εκείνη του «αγαπημένου». Με άλλα λόγια, αν ο ένας δεν είναι ευτυχισμένος, τότε δεν είναι ούτε ο άλλος. Αν ο ένας είχε άσχημη μέρα, τότε θα έχει και ο άλλος.
Προσφορά και ζήτηση
Υπάρχουν δύο αντίθετοι ρόλοι στις συνεξαρτητικές σχέσεις: αυτός που δίνει και εκείνος που παίρνει. Ο πρώτος έχει μια ακούραστη, υποσυνείδητη ανάγκη να κρατήσει τη σχέση ζωντανή• ο φόβος της μοναξιάς είναι αυτός που τους παρακινεί. Οι δεύτεροι , από την άλλη πλευρά, ωφελούνται από αυτή τη δυναμική του να παίρνουν περισσότερα απ’ όσα δίνουν.
Μιλήστε πριν να είναι αργά
Αν έχετε κάποιο φίλο που βρίσκεται σε συνεξαρτητική σχέση, μιλήστε πριν να είναι πολύ αργά. Μπορεί να είναι μια δύσκολη συζήτηση και να θέτει σε ρίσκο τη φιλία σας, αλλά θα μπορούσε να σώσει αυτό το άτομο από πολύ πόνο, καθώς η συνεξάρτηση χειροτερεύει με τον καιρό. Οι ακόλουθες ερωτήσεις μπορούν να εξυπηρετήσουν ως οδηγός για να καθορίσουν αν εσείς ή κάποιος για τον οποίο νοιάζεστε, εμπλέκεται σε μια συνεξαρτητική σχέση:
– Μήπως η αίσθηση του σκοπού σας περιλαμβάνει ακραίες θυσίες για να ικανοποιήσετε τις ανάγκες του συντρόφου σας;
– Δυσκολεύεστε να πείτε όχι, όταν ο/η σύντροφό σας απαιτεί μέρος του χρόνου και της ενέργειάς σας;
– Καλύπτετε τα προβλήματα του/της συντρόφου σας με ναρκωτικές ουσίες ή αλκοόλ;
– Ανησυχείτε συνεχώς για το πώς σας βλέπουν οι άλλοι;
– Νιώθετε παγιδευμένοι στη σχέση σας;
– Δεν μιλάτε για ν’ αποφύγετε τις συγκρούσεις;
– Έχετε δικά σας χόμπι και ενδιαφέροντα;
Kristen Fuller, σύμβουλος ψυχικής υγείας
