Σ’ ένα δοκίμιο με τίτλο «Άνθρωποι που ξεχωρίζουν», που γνώρισε παγκόσμια επιτυχία, ο Μάλκολμ Γκλάντγουελ, ο οποίος εργάζεται ως δημοσιογράφος στη Νέα Υόρκη, επιτίθεται στη θεωρία του έμφυτου ταλέντου και επαναφέρει, γενικεύοντάς την, την ενδιαφέρουσα «θεωρία των 10.000 ωρών», την οποία είχε αναπτύξει ο ψυχολόγος Άντερς Έρικσον.
Αναλύοντας την καριέρα μιας ομάδας βιολονιστών, της ίδιας περιόδου, της μουσικής Ακαδημίας του Βερολίνου, αναρωτήθηκε ποια ήταν η διαφορά ανάμεσα σε όλους εκείνους τους εξαιρετικούς μουσικούς: υπήρχαν οι καλύτεροι, που έγιναν πρώτα βιολιά σε σπουδαίες ορχήστρες και διεθνείς σολίστες, οι καλοί, που έγιναν επαγγελματίες μουσικοί, και οι υπόλοιποι, που έγιναν απλώς δάσκαλοι μουσικής.
Έθεσε σε όλους το ίδιο ερώτημα: «Από την πρώτη στιγμή που πιάσατε βιολί, πόσες ώρες παίξατε;»
Το αποτέλεσμα κατέπληξε ακόμα και τον ίδιο. Σε ηλικία είκοσι χρόνων, κανείς απ’ όσους είχαν γίνει «απλοί» δάσκαλοι δεν είχε παίξει περισσότερο από 4.000 ώρες.
Όλοι όσοι είχαν γίνει καλοί επαγγελματίες είχαν παίξει σχεδόν 8.000 ώρες. Όσο για τους καλύτερους, που είχαν γίνει διάσημοι, είχαν ξεπεράσει τις 10.000 ώρες πρακτικής. Δεν υπήρξε ούτε μία εξαίρεση.
Διαβάστε επίσης: Η πραγματική διαφορά ανάμεσα στην επιτυχία και την ευτυχία
Στη συνέχεια ο Άντερς Έρικσον έκανε την ίδια έρευνα με πιανίστες και τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια: οι επαγγελματίες πιανίστες είχαν σχεδόν 8.000 ώρες πρακτικής και οι βιρτουόζοι τουλάχιστον 10.000. Δεν βρήκε ούτε μία περίπτωση βιρτουόζου χωρίς τουλάχιστον 10.000 ώρες πρακτικής (που αντιστοιχεί σε τρεις ώρες τη μέρα επί δέκα χρόνια).
Μου αρέσουν πολύ οι αυτοσχεδιασμοί του σαξοφωνίστα Σόνι Ρόλινς: νομίζω ότι συμβολίζει την απόλυτη αυτοπεποίθηση. Ο Σόνι Ρόλινς ακολουθεί ανεξερεύνητα μονοπάτια και συνθέτει ουράνιες και ονειρικές μπαλάντες, μουσική μιας ξέφρενης ελευθερίας.
Διάβασα πρόσφατα μια συνέντευξή του, στην οποία εξομολογούνταν ότι σε ορισμένες περιόδους της ζωής του έπαιζε σαξόφωνο ακόμα και δεκαεφτά ώρες τη μέρα. Η αυτοπεποίθησή του κατακτήθηκε με μεγάλη προσπάθεια.
Χρειάστηκε ν’ αποκτήσει τεχνογνωσία και να κατακτήσει τεχνικές πριν φτάσει σ’ αυτή την ελευθερία του αυτοσχεδιασμού.
Στους μεγάλους καλλιτέχνες η αυτοπεποίθηση προέρχεται κατ’ αρχάς – και ίσως κυρίως – από μια επιμελή, πολλές φορές μανιώδη, πρακτική.
Δεν πρέπει να ερμηνεύουμε απλοϊκά τα αποτελέσματα της μελέτης του Άντερς Έρικσον. Δεν μπορεί οποιοσδήποτε να γίνει βιρτουόζος αν απλώς περάσει 10.000 ώρες κολλημένος στο μουσικό όργανό του.
Πρέπει να αντλεί ευχαρίστηση από αυτό, πρέπει αυτή η πρακτική ν’ ανταποκρίνεται στη φιλοδοξία του, να έχει κάποια προδιάθεση και αυτές οι 10.000 ώρες να είναι ώρες πραγματικής προσοχής, πραγματικής παρουσίας στην τέχνη του.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Charles Pepin «Η Φιλοσοφία της Αυτοπεποίθησης» από τις εκδόσεις Διόπτρα
