Όταν ακούμε τη λέξη «Αυτορρύθμιση», το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως στον έλεγχο του εαυτού μας, του τύπου «συγκρατούμαι για να μη βάλω τις φωνές στον πρόεδρο της εταιρείας».
Αν όλο κι όλο που σκέφτεστε είναι μόνο αυτό, τότε, φίλοι μου, χάνετε όλα τα ωραία και νόστιμα πράγματα. Η αυτορρύθμιση εκτείνεται πολύ πιο πέρα από τον αυτοέλεγχο.
Ο Daniel Goleman μιλά για πέντε συναισθηματικές δεξιότητες που εμπίπτουν στη σφαίρα επιρροής της αυτορρύθμισης:
1. Αυτοέλεγχος: ελέγχω τα δυσάρεστα συναισθήματα και τις παρορμήσεις μου.
2. Αξιοπιστία: Διατηρώ τα πρότυπα της εντιμότητας και της ακεραιότητάς μου.
3. Ευσυνειδησία: Αναλαμβάνω την ευθύνη για την προσωπική μου απόδοση.
4. Προσαρμοστικότητα: Δείχνω ευελιξία στη διαχείριση της αλλαγής.
5. Καινοτομία: Νιώθω άνετα με τις καινούριες ιδέες, προσεγγίσεις και πληροφορίες.
Όλα τα παραπάνω έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: την επιλογή.
Ο καθένας μας θα ήθελε να έχει αυτές τις δεξιότητες. Όλοι θέλουμε, για παράδειγμα, να διαθέτουμε προσαρμοστικότητα κα καινοτομία. Ποιος δεν θα ήθελε επίσης να έχει εντιμότητα και ακεραιότητα;
Κι όμως, πολλοί από εμάς δεν κατορθώνουν να διατηρούν συνεχώς και σε υψηλά επίπεδα αυτές τις ιδιότητες. Γιατί; Γιατί συχνά τα συναισθήματά μας μας εξαναγκάζουν να λειτουργήσουμε διαφορετικά.
Αν όμως ήμασταν σε θέση να μετατρέψουμε τον εξαναγκασμό σε επιλογή, τότε όλες αυτές οι ιδιότητες θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν για χάρη μας, και εμείς να επιλέγουμε να τις αξιοποιούμε όποτε το επιθυμούμε.
Η ικανότητα να περάσουμε από τον εξαναγκασμό στην επιλογή είναι ο κοινός παρανομαστής σε όλες αυτές τις δεξιότητες.
Η αυτορρύθμιση δεν έχει να κάνει με την αποφυγή συναισθημάτων. Υπάρχουν καταστάσεις όπου η βίωση οδυνηρών συναισθημάτων είναι απόλυτα ενδεδειγμένη.
Η αυτορύθμιση δεν έχει επίσης να κάνει με την άρνηση ή την καταπίεση αληθινών συναισθημάτων. Τα συναισθήματα μεταφέρουν πολύτιμες πληροφορίες, οπότε αν τα απορρίψουμε ή τα καταπνίξουμε, αυτές οι πληροφορίες θα χαθούν.
Τέλος, αυτορρύθμιση δεν σημαίνει πως δεν βιώνεις ποτέ ορισμένα συναισθήματα. Σημαίνει ότι έχεις την ικανότητα να τα διαχειρίζεσαι με καλύτερο τρόπο.
Κάποτε πληροφορήθηκα ότι στη βουδιστική ψυχολογία υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ θυμού και αγανάκτησης: ο θυμός πηγάζει από την αδυναμία, ενώ η αγανάκτηση απορρέει από μια αίσθηση δύναμης. Λόγω αυτής της διαφοράς, όταν είστε θυμωμένοι, νιώθετε ότι βρίσκεστε εκτός ελέγχου.
Αντίθετα, όταν είστε αγανακτισμένοι, μπορείτε να διατηρείτε τον πλήρη έλεγχο του νου και των συναισθημάτων σας. Έτσι, μπορείτε να είστε συναισθηματικοί και να αγωνίζεστε για την αλλαγή χωρίς ποτέ να χάνετε την ψυχραιμία σας.
Η αγανάκτηση λοιπόν είναι μια ειδική κατάσταση που συνιστά ένα καλό παράδειγμα αυτορρύθμισης.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Chade – Meng Tan «Ψάξε μέσα σου» από τις εκδόσεις Πεδίο
