Μια μέρα, ένας μαθητής ζήτησε από τον δάσκαλό του στο Ζεν να δημιουργήσει γι’ αυτόν ένα καλλιγράφημα, «κάτι με μεγάλη σοφία».
Ο δάσκαλος του ζεν, χωρίς να διστάσει καθόλου, έπιασε το πινέλο του και έγραψε: Προσοχή.
Απογοητευμένος λιγάκι, ο μαθητής ρώτησε: «Αυτό μόνο;»
Χωρίς να πει λέξη, ο δάσκαλος έπιασε πάλι το πινέλο του και έγραψε: Προσοχή. Προσοχή.
Ο μαθητής του, νιώθοντας ότι δεν ήταν και τόσο βαθυστόχαστο, εκνευρίστηκε λίγο και διαμαρτυρήθηκε στον δάσκαλο ότι δεν υπήρχε και πολύ σοφία σ’αυτό.
Και πάλι σιωπηλός, ο δάσκαλος απάντησε γράφοντας: Προσοχή. Προσοχή. Προσοχή.
Απελπισμένος, ο μαθητής τον ρώτησε τι εννοούσε με τη λέξη προσοχή. Και ο δάσκαλος απάντησε: «Προσοχή σημαίνει προσοχή».
Ο William James στο βιβλίο του Αρχές τς Ψυχολογίας, που εκδόθηκε το 1890, δήλωνε ότι αυτό που ίσως να υπονοούσε ο δάσκαλος του Ζεν ήταν: «η ικανότητα να επαναφέρεις μια περιπλανώμενη προσοχή ξανά και ξανά είναι η ίδια η ρίζα της κριτικής ικανότητας, του χαρακτήρα και της θέλησης». Ο James συνέχισε υποστηρίζοντας ότι «η εκπαίδευση η οποία θα βελτίωνε αυτή την ικανότητα θα ήταν η κατεξοχήν εκπαίδευση».
Ωστόσο, στα φοιτητικά μας χρόνια, τη δεκαετία του 1970, ελάχιστα πράγματα ήταν γνωστά στους ερευνητές για την προσοχή. Η μόνη έρευνα που συνέδεε τον διαλογισμό με μια σχετική βελτίωση στην προσοχή ήταν κάποιων Ιαπώνων ερευνητών.
Διαβάστε επίσης: Η προσοχή και η πρόθεση αποτελούν τα πιο ισχυρά εργαλεία για να έλξετε όσα θέλετε
Έφεραν σε ένα ζέντο μα συσκευή ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος και μέτρησαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των μοναχών ενώ άκουγαν μια μονότονη σειρά ήχων. Οι περισσότεροι μοναχοί δεν έδειξαν κάποια αξιοσημείωτη αντίδραση. Τρεις, όμως, από τους πιο «προχωρημένους» έδειξαν ότι: ο εγκέφαλός τους ανταποκρινόταν εξίσου έντονα στον εικοστό ήχο και στον πρώτο. Αυτό ήταν σημαντικό εύρημα – συνήθως ο εγκέφαλος αποσυνδέεται και δεν δείχνει καμία αντίδραση στο δέκατο μπινγκ, πολύ περισσότερο στο εικοστό.
Η αποσύνδεση από έναν επαναλαμβανόμενο ήχο αντικατοπτρίζει τη νευρωνική διεργασία που είναι γνωστή ως «συνήθεια». Αυτή η φθίνουσα προσοχή σε οτιδήποτε μονότονο αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στους χειριστές ραντάρ που πρέπει να επαγρυπνούν όση ώρα ανιχνεύουν σήματα σε έναν κατά το πλείστον άδειο ουρανό.
Η κόπωση της προσοχής στους χειριστές ραντάρ ήταν ο βασικός λόγος για τον οποίο αυτή η πτυχή της προσοχής διερευνήθηκε εντατικά κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ζητήθηκε από ψυχολόγους να κρατούν τους χειριστές σε εγρήγορση. Μόνο τότε η προσοχή έγινε αντικείμενο επιστημονικών ερευνών.
Απόσπασμα από το βιβλίο των Daniel Goleman & Richard J. Davidson «Ο Δρόμος Προς τη Μόνιμη Μεταμόρφωση» από τις εκδόσεις Πεδίο
