Κι Κουνγκ
Ο όρος Κι Kουνγκ (Qigong, Chi Kung) προέρχεται από τις Κινέζικες λέξεις “Κι” (Qi), η οποία σημαίνει ενέργεια και “Κουνγκ” (Gong), η οποία σημαίνει “δουλειά” ή “εξάσκηση”. Είναι ένας όρος ο οποίος περιγράφει ένα κινέζικο σύστημα εξάσκησης το οποίο επικεντρώνεται στην καλλιέργεια και προσέλκυση του Κι ή αλλιώς της “ζωτικής ενέργειας”. Μέσω της ατομικής προσπάθειας, οι εκπαιδευόμενοι χτίζουν την υγεία τους και αποτρέπουν της ασθένειες με το να συνδυάζουν την πειθαρχία του μυαλού, του σώματος και της ζωτικής ενέργειας του σώματος.
Το Κι Κουνγκ αποτελείται από πολλά στοιχεία.
Περιλαμβάνει “ρύθμιση του σώματος” μέσω της στάσης του, “ρύθμιση του μυαλού” μέσω της ησυχίας / ηρεμίας, χαλάρωσης και συγκέντρωσης της νοητικής δραστηριότητας του ατόμου, “ρύθμιση της αναπνοής”, αυτομάλαξη και κίνηση των άκρων.
Καλύπτει μία πλειάδα ασκήσεων και στυλ, όπως ο “Τόνος” (Τuna) (εκπνοή & εισπνοή), η οποία δίνει έμφαση στην άσκηση της αναπνοής, το “Ακίνητο” (Still) Κι Κουνγκ, το οποίο επικεντρώνεται στον διαλογισμό και τη χαλάρωση, το Κι Κουνγκ “Καθιστή στάση” (standing stance), το οποίο ρίχνει το βάρος στην άσκηση του σώματος με χαλαρές και ακίνητες στατικές θέσεις του σώματος, το “μη-στατικό” (Μoving) και “Ντάο-Γιν” (dao-yin) Κι Κούνγκ, τα οποία δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην εξωτερική κίνηση σε συνδυασμό με εσωτερική ηρεμία και άσκηση στον έλεγχο του νου, καθώς και διάφορες μορφές αυτομάλαξης.
Το Κινέζικο Κι Κούνγκ εξασκείται -με καταγεγραμμένη ιστορία- για πάνω από 2000 χρόνια. Όμως δεν ήταν πριν από το 1953, όταν ο Λιου Γκουι-ζενγκ ( Liu Gui-zheng) δημοσίευσε μία μελέτη με τίτλο “Εξάσκηση στη Θεραπεία Κι Κουνγκ”, οπότε και ο όρος Κι Κουνγκ (Τσι Κουνγκ) υιοθετήθηκε και καθιερώθηκε γι’ αυτόν τον τύπο συστήματος εξάσκησης. Πριν την καθιέρωση αυτής της ονομασίας, πολλοί όροι είχαν δοθεί σε αυτού του τύπου τις ασκήσεις, όπως: Daoyin, Xingqi, Liandan, Xuangong, Jinggon, Dinggong, Xinggon, Neigong, Xiudao, Zhoshan, Neiyangong, Yangshengong, κλπ. Στατικό ή Μη-Στατικό; Έντονο ή Απαλό;
Υπάρχουν πολλές σχολές Κι Κουνγκ στην Κίνα.
Παρόλο που η κάθε σχολή υιοθετεί δικές τις (μοναδικές) μεθόδους, όλες συμφωνούν στη βασική σπουδαιότητα της ρύθμισης / εξάσκησης του νου και στην εμβάθυνση της αναπνοής.
Οι Δυτικοί ασκούντες του Κι Κουνγκ το έχουν διαιρέσει και κατηγοριοποιήσει σε διάφορους τομείς.
Ο όρος “απαλό Κι Κουνγκ” συνήθως αναφέρεται σε ασκήσεις που ενδυναμώνουν την πνευματική, νοητική και φυσική υγεία μέσω απαλών ασκήσεων.
Το “έντονο Κι Κουνγκ” αναφέρεται σε ασκήσεις η οποίες γίνονται στις πολεμικές τέχνες για να ενδυναμώσουν και να προστατέψουν το σώμα από βίαια χτυπήματα.
Κάποιοι, διαχωρίζουν το Κι Κουνγκ σε “Ιατρικό”, “Πολεμικό” ή “Πνευματικό” αναλόγως τον σκοπό για το οποίο εξασκείται.
Στην Κίνα, το Κι Κουνγκ χωρίζεται σε δύο κύριες κατηγορίες, το “Στατικό” και το “Μη Στατικό”.
Το “Στατικό” δίνει έμφαση στην ηρεμία, την ακινησία, το διαλογισμό και γενικά σε μεθόδους εσωτερικής συγκέντρωσης και ρύθμισης της αναπνοής. Συνήθως εξασκείται με στατικές θέσεις (του σώματος), όπως π.χ. ξαπλωμένος, καθιστός ή όρθιος και επειδή δίνει έμφαση στην άσκηση της εσωτερικής διάστασης του σώματος, αναφέρεται και ως “Εσωτερικό” Κι Κουνγκ.
Το “Μη Στατικό” Κι Κουνγκ περιλαμβάνει κινήσεις των άκρων και του σώματος υπό τη συνειδητή καθοδήγηση του μυαλού και επειδή η κίνηση εκφράζεται εξωτερικά, είναι γνωστό επίσης και ως “Εξωτερικό” Kι Κουνγκ.
Στάση του σώματος (ρυθμίζοντας το σώμα)
Το πρώτο βήμα στην εξάσκηση του Κι Kουνγκ είναι να βεβαιωθούμε ότι έχουμε τη σωστή στάση. Είναι ζωτικής σημασίας, η στάση του σώματος να είναι φυσική και χαλαρή ώστε να επιτρέπει την ομαλή αναπνοή και να βοηθάει στο να οδηγείται ο νους σε μία χαλαρή και ήρεμη κατάσταση.
Κάθε στάση, όπως είναι φυσικό, έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά φυσιολογίας και επομένως διαφορετικά θεραπευτικά αποτελέσματα στο σώμα, ανάλογα με τις ανάγκες του ασκούντα.
Οι πιο συχνές θέσεις του σώματος είναι:
• Φυσιολογική Καθιστή Στάση: Καθίστε σε μία καρέκλα με την πλάτη ίσια, τα πόδια ανοιχτά να ακουμπάνε στο έδαφος και τον κορμός σε ορθή γωνία με τους μηρούς. Αφήστε τα μάτια και το στόμα σας απαλά κλειστά, την γλώσσα να ακουμπάει στον ουρανίσκο, έχοντας ένα ελαφρό, αβίαστο χαμόγελο.
• Στάση με πόδια σταυρωτά: Καθίστε έχοντας τη μέση ίσια σε ένα σκληρό κρεβάτι ή επιφάνεια, με τα πόδια σταυρωτά, και τα χέρια να ακουμπάνε μπροστά από την κατώτερη κοιλιακή χώρα.
• Στάση του μισού λωτού: Καθίστε με την πλάτη ίσια σε ένα σταθερό κρεβάτι ή επιφάνεια, με το αριστερό πόδι πάνω στον δεξιό μηρό, και το δεξιό πόδι κάτω από το αριστερό γόνατο, ή και το ανάποδο. Ακουμπήστε τα χέρια στα γόνατά σας.
• Ύπτια θέση: Ξαπλώστε ανάσκελα σε ένα σταθερό κρεβάτι, το μαξιλάρι όχι τόσο ψηλό, τα πόδια σε ευθεία γραμμή, και τα χέρια στο πλάι του σώματος.
• Ξαπλωμένοι στο πλάι: Ξαπλώστε στη μία πλευρά σας με ένα χαμηλό μαξιλάρι, ο κορμός ίσιος, τα πόδια ελαφρά λυγισμένα, το πάνω χέρι ακουμπάει στον γοφό, και το κάτω χέρι στο μαξιλάρι.
• Όρθια θέση: Σταθείτε όρθιος, τα πόδια παράλληλα και με άνοιγμα περίπου όσο οι ώμοι σας και τα δάχτυλα των ποδιών σας να δείχνουν ελαφρά προς τα έξω. Έχετε τα δάχτυλα των χεριών λυγισμένα σαν να κρατούσατε μία μπάλα. Τα μάτια και το στόμα είναι ελαφρά κλειστά, με ένα ελαφρό χαμόγελο.
• Στάση Βαδίσματος: Σταθείτε ήσυχα για δύο με τρία λεπτά, μετά κάνετε ένα βήμα εμπρός με το αριστερό πόδι,, τη φτέρνα να ακουμπάει πρώτη, και τα χέρια να ταλαντεύονται προς τα δεξιά. Εισπνεύσετε από την μύτη και εκπνεύστε από το στόμα.
Όταν όλο σας το βάρος έχει μετακινηθεί στο αριστερό πόδι, κάντε ένα βήμα με το δεξί πόδι, τη φτέρνα πρώτα, το σώμα και τα χέρια να ταλαντεύονται προς τα αριστερά.
Εξασκηθείτε σε αυτόν τον τρόπο κίνησης προς τα εμπρός και πίσω για περίπου μισή ώρα ή για όσο μπορείτε χωρίς να κουραστείτε.
Η διάρκεια της εξάσκησης διαφέρει ανάλογα με τον ασκούντα και την κατάσταση της υγείας του.
Εισερχόμενοι σε μια σιωπηλή κατάσταση
(ρυθμίζοντας το νου)
Μία βασική δεξιότητα που πρέπει να μαθευτεί σταδιακά στο Κι Κουνγκ είναι το πώς να συγκεντρώνεται κανείς και να ρυθμίζει την πνευματική του δραστηριότητα, όπως το να εισέρχεται σε μία σιωπηλή κατάσταση διαλογισμού. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας της εξάσκησης του Κι Κουνγκ έγκειται στο βαθμό ηρεμίας και σιωπής που μπορεί κανείς να επιτύχει. Αυτή η είσοδος σε μία σιωπηλή κατάσταση, αναφέρεται σε μία καθορισμένη και ειρηνική κατάσταση του νου, κατά την οποία ο νους δεν επηρεάζεται από άσχετες σκέψεις και είναι εστιασμένος σε ένα σημείο, όπως το Ντατιέν (δύο εκατοστά κάτω από τον αφαλό) ή στη διαδικασία της αναπνοής. Με αυτό τον τρόπο η προσοχή σε εξωτερικά ερεθίσματα (όπως το φως και ο ήχος) μειώνονται, ακόμα και σε σημείο που ο ασκούντας να χάνει την αίσθηση της θέσης και του βάρους του, μέχρι να φτάσει στην κατάσταση που είναι συνειδητός και όμως δεν είναι συνειδητός, έχει επίγνωση και όμως δεν έχει επίγνωση. Με αυτό τον τρόπο, ο εγκεφαλικός φλοιός μπαίνει σε αυτή την κατάσταση αδράνειας. Οι περισσότεροι άνθρωποι το βρίσκουν δύσκολο να εισέλθουν σε μία τέτοια κατάσταση, καθότι άσχετες σκέψεις τους αποπροσανατολίζουν. Παρόλα αυτά, με υπομονή και επιμονή μπορεί προοδευτικά να επιτευχθεί μία τέτοια κατάσταση.
Οι πέντε πιο συχνές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν να εισέλθετε σε μία τέτοια κατάσταση είναι:
Εστιάζοντας το νου: Με αυτή τη μέθοδο ο νους συγκεντρώνεται σε ένα σημείο του σώματος, συνήθως στο “Ντατιέν”. Όταν συγκεντρώνεται, ο ασκούντας πρέπει να ξεφορτωθεί όλες τις άλλες σκέψεις, χωρίς όμως υπερβολική προσπάθεια, να παραμείνει ήρεμος και φυσικός, εστιασμένος στο σημείο, χωρίς όμως να είναι και κολλημένος εκεί.
Ακολουθώντας την αναπνοή: Με αυτή τη μέθοδο ο ασκούντας συγκεντρώνεται στην αναπνοή, ουσιαστικά στη διακύμανση της κοιλιακής αναπνοής, όντας όμως ο ίδιος βέβαιος ότι δεν υπάρχει συνειδητός έλεγχος της αναπνοής. Ο ασκούντας εξασκείται μέχρι να φτάσει σε μία κατάσταση ηρεμίας όπου νους και αναπνοή είναι ενωμένα.
Μετρώντας τις αναπνοές: Μία εισπνοή και μία εκπνοή κάνουν μία αναπνοή. Σιωπηρά, μετρήστε κάθε αναπνοή μέχρι να φτάσετε στο δέκα, μετά από το δέκα μέχρι το εκατό μέχρι τα αφτιά σας να μην ακούν τίποτα, τα μάτια σας να μη βλέπουν τίποτα, και στο νου να μην παρεισφρέουν άλλες σκέψεις.
Σιωπηλή απαγγελία: Λέξεις ή φράσεις που απαγγέλλονται νοητικά (όχι φωνητικά) θα πρέπει να είναι απλές ώστε να βοηθούν τον ασκούντα να εισέλθει σε μία κατάσταση ηρεμίας. Μπορείτε για παράδειγμα, να απαγγέλετε τις λέξεις “χαλάρωσε” και “ησυχία”, οι οποίες, έχει αποδειχτεί, ότι έχουν βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να ηρεμήσουν το νου.
Ακούγοντας την αναπνοή: Χρησιμοποιείστε τα αφτιά σας για να ακούσετε κυριολεκτικά την αναπνοή σας. Είναι καλύτερα να φτάσετε στο επίπεδο που κάποιος δεν μπορεί πραγματικά να ακούσει την αναπνοή του, έτσι ώστε με την προσπάθεια και την συγκέντρωση να ακούσει κανείς κάτι το οποίο δεν μπορεί, βοηθάει τη διαδικασία να εισέλθει σε κατάσταση ηρεμίας.
Για αρχή, ο ασκούντας μπορεί να εξασκηθεί στην εστίαση του νου, μετά να προχωρήσει στο να ακολουθεί και να ακούει την αναπνοή, ή μπορεί να επιλέξει στο να εστιάζει το νου, από την αρχή μέχρι το τέλος.
Αναπνοή (Ρυθμίζοντας την αναπνοή)
Η ρύθμιση της αναπνοής, έχει αποδειχτεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην θεραπεία του Κι Κουνγκ. Ο ασκούντας, σκοπεύει δια μέσου της εξάσκησης, να αλλάξει την αναπνοή από επιφανειακή μέσω του στήθους σε κοιλιακή, βαθιά αναπνοή. Αυτή η αλλαγή, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της χωρητικότητας των πνευμόνων, την καλυτέρευση της κυκλοφορίας του οξυγόνου στο αίμα, τη μάλαξη των εσωτερικών κοιλιακών οργάνων και τη βοήθεια της διαδικασίας της πέψης και της αφομοίωσης της τροφής.
Τα στυλ που δίνουν έμφαση στην εξάσκηση της αναπνοής διακρίνουν τέσσερις βασικές μεθόδους:
– Φυσική αναπνοή: Αυτή είναι η μέθοδος που κάποιος αναπνέει, χωρίς κάποια παρέμβαση ή έλεγχο από το μυαλό. Παρόλο που μπορεί να είναι απαλή και κανονική, έχει το μειονέκτημα ότι δεν είναι πολύ βαθιά.
– Συμπληρωματική Αναπνοή: Σε αυτή τη μέθοδο ο ασκούντας διευρύνει την κοιλιά προς το έξω κατά την εισπνοή, και την “μαζεύει” προς τα μέσα κατά την εκπνοή. Καθώς η κίνηση της κοιλιάς αναπτύσσεται, ο ασκούντας επιτυγχάνει προοδευτικά την κοιλιακή αναπνοή.
– Ανάστροφη αναπνοή: Αυτή η μέθοδος είναι η αντίθετη της συμπληρωματικής αναπνοής. Καθώς ο ασκούντας εισπνέει, “μαζεύει” προς τα μέσα την κοιλιά του, και την “διευρύνει” προς τα έξω καθώς εκπνέει. Αυτή η μέθοδος δίνει μεγαλύτερο βάρος στην χρήση των μυών κατά τη διάρκεια της αναπνοής.
– Σταματώντας την αναπνοή: Κατά τη διάρκεια ή μετά την εισπνοή ή εκπνοή ο ασκούντας σταματάει το πέρασμα του αέρα για λίγο και μετά συνεχίζει. Αυτή η μέθοδος βοηθάει το μυαλό να συγκεντρωθεί στην διαδικασία του ελέγχου της αναπνοής.
Εκτός από τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. υπάρχουν ορισμένες ειδικές μέθοδοι αναπνοής, οι οποίες θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν μόνο με συγκεκριμένες ασθένειες. Ανεξάρτητα από το ποια μέθοδος θα χρησιμοποιηθεί, ο ασκούντας θα πρέπει να την αναπτύξει αργά και σταδιακά, χωρίς να πιέζεται ή να πασχίζει για γρήγορα αποτελέσματα.
Το άρθρο δημοσιεύεται με άδεια του ηλεκτρονικού περιοδικού Qi-Journal. Πρωτοδημοσιεύτηκε στην Εναλλακτική Δράση
Εάν σας φάνηκε ενδιαφέρον το παραπάνω άρθρο, τότε, μπορείτε να παρακολουθήσετε την Εκπαίδευση Zhineng Qigong στις 31 Μαρτίου στην Αθήνα. Δείτε περισσότερα
