Ερώτηση: Γιώργο, να σε ευχαριστήσω καταρχήν γι αυτή τη συζήτηση – συνέντευξη που θα κάνουμε. Θυμάμαι όταν πρωτογνωριστήκαμε σε ρωτούσα «με τι ασχολείσαι, είσαι ψυχολόγος;» με σκοπό με κάποιο τρόπο κάπου να σε κατατάξω. Τελικά πώς προσδιορίζεται κανείς; Είναι κάτι που το επιλέγει μόνος του η του φοριέται κάτι;
Απάντηση: Πιστεύω πως υπάρχουν δύο επαγγέλματα. Το επάγγελμα της βίωσης και το επάγγελμα της ψυχής. Μερικές φορές αυτά συμπίπτουν και αυτό είναι ευλογία για έναν άνθρωπο, γιατί έχει λιγότερες συγκρούσεις. Ωστόσο ότι και να κάνουμε η βαθύτερη μας ιδιότητα με ότι και να ασχολούμαστε, αργά ή γρήγορα θα κοινωνηθεί. Τα επαγγέλματα βίωσης που έκανα ήταν τραπεζικός, ηθοποιός, σύμβουλος ψυχικής υγείας, δάσκαλος. Πιθανόν να εμφανιστεί και κάποιο άλλο στο μέλλον. Το επάγγελμα της ψυχής μου είναι δάσκαλος – καλλιτέχνης.
Ερώτηση: Αν καταλαβαίνω καλά, λες ότι προσδιοριζόμαστε στην ουσία από δύο ανάγκες. Την ανάγκη της επιβίωσης και την ανάγκης της ψυχικής «επιβίωσης». Τι γίνεται με αυτούς που δεν έχουν καταφέρει όμως να έχουν και τις δύο κατευθύνσεις; Που είναι βυθισμένοι σε μία βαρετή δουλειά και δεν έχουν τον προσωπικό χρόνο να δουν και αυτό που τους «γεμίζει»;
Απάντηση: Ακόμα και μια “βαρετή” δουλειά μπορεί να είναι ένα πολύ καλό και ενδιαφέρον μάθημα, αν μπορούμε να λειτουργήσουμε σε αυτή με ό,τι είναι κοντά και υπό την ευθύνη μας… και έχει και στοιχεία χαράς. Αν δεν μπορούμε να βρούμε τίποτε από αυτά, ε τότε ο καθένας ξέρει ότι είναι η ώρα να γίνει ένα άλλο βήμα. Αυτό το βήμα άλλοι το λένε επανάσταση σε μια πρότερη κατάσταση, για άλλους έχει μια φυσικότητα, για άλλους είναι αδύνατο (για την ώρα). Κατανόηση προς όλους και επανεξέταση προτεραιοτήτων.
Ερώτηση: Μου είπες μετά κάποια στιγμή ότι αυτό που κάνεις είναι επικοινωνία. Είναι έτσι; θέλεις να μιλήσεις λίγο παραπάνω γι αυτό που κάνεις; να μας δώσεις μια εικόνα;
Απάντηση: Επικοινωνία σημαίνει “επι-κοινω-νους”. Είναι ένας τρόπος να μιλήσουν και να ανοιχτούν οι άνθρωποι απέναντι στους άλλους αλλά και απέναντι στον ίδιο τον εαυτό τους, με αποδοχή, θάρρος και συμπόνια. Θέλω να πιστεύω ότι λειτουργώ σαν διευκολυντής σε αυτή την διαδικασία.
Ερώτηση: Είπες ότι λειτουργείς και ως δάσκαλος, οπότε, αν σε ρωτούσα, θα μπορούσες να μας πεις δυο τρεις απλούς τρόπους που κι εμείς στην προσωπική μας ζωή και την επαγγελματική θα μπορούσαμε να λειτουργούμε διευκολυντικά για την επικοινωνία; Με τον εαυτό μας και με τους άλλους;
Απάντηση: Να είμαστε “φυσικοί”. Να είμαστε στο παρόν. Και όσο πιο απλοί γίνεται. Όχι επιδεικτικά και φτιαχτά απλοί για να φαινόμαστε ως έτσι. Αλλά ειλικρινώς απλοί σύμφωνα με τις προσωπικές μας ποιότητες. Υπάρχουν κάτι ωραίες παροιμίες. “το πρόσωπο είναι σπαθί” και “καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται”. Είμαστε σπαθιά όταν είμαστε γενναίοι ακόμα και στην παραδοχή του φόβου μας. Και είμαστε καθαροί όταν τα κίνητρα μας τουλάχιστον στην δική μας συνείδηση είναι ευκρινή.
Ερώτηση: Ανεργία, φτώχεια, πόλεμος, διαφθορά η κάτι άλλο; Ποιο θα ‘λεγες ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του πολιτισμού μας; Του δυτικού τουλάχιστον;
Απάντηση: Η έλλειψη συμπόνιας και ο διαχωρισμός σε “μεν” και “δεν”, ότι και να σημαίνει το μεν και το δεν.
Ερώτηση: Από πού ξεκίνησε αυτό σφάλμα του διαχωρισμού, πιστεύεις, Γιώργο; Είναι κάτι που έγινε κάποια στιγμή στην ιστορία; Είναι εγγενές στοιχείο της δυτικής κουλτούρας; Προέκυψε ως ανάγκη και το κληρονομήσαμε; Γιατί μας αρέσει ή νιώθουμε την ανάγκη να διαχωρίζουμε;
Απάντηση: Η ανάγκη του διαχωρισμού προκύπτει από την ανάγκη του να είμαστε “ξεχωριστοί”. Η αλήθεια είναι ότι στην φύση υπάρχει πολυπλοκότητα. Εμείς όμως μπερδεύουμε την πολυπλοκότητα με την ανάγκη επιβεβαίωσης. Είναι σαν η λεμονιά να θέλει να επιβεβαιώσει ότι είναι ανώτερο-κατώτερη από την πορτοκαλιά. Είναι δυνατόν; Πίσω από όποια ανάγκη επιβεβαίωσης κρύβεται η ανάγκη να αγαπηθούμε. Πιστεύουμε ότι αν είμαστε ξεχωριστοί ή ιδιαίτεροι ή διαφορετικοί από κάποιον άλλο “έχουμε περισσότερες πιθανότητες”. Φαντάσου να μας έπειθε κάποιος ότι μας αγαπά ότι και όπως και να είμαστε..! Θα μέναμε με το στόμα ανοιχτό και, αν το πιστεύαμε, θα ήμασταν πια απέραντα ασφαλείς.
Ερώτηση: Επικοινωνία σημαίνει διάλογος, επαφή με το άλλο, το διαφορετικό. Ξέρουμε τελικά εδώ στην Ελλάδα να επικοινωνούμε; να διαπραγματευόμαστε; η έχουμε μείνει μόνοι σαν το τελευταίο γαλατικό χωριό;
Απάντηση: Δεν θα ‘θελα να παίξω το παιχνίδι που λέγεται “στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό, ενώ στο εξωτερικό συμβαίνει το άλλο”. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι κολλάνε σε διάφορα πράγματα ανάλογα με τα τραύματα τους. Προσωπικά και συλλογικά ή φυλετικά. Η λύση είναι η ανταλλαγή. Νοητική, συναισθηματική ακόμα και σωματική μεταξύ των ανθρώπων. Θα πονέσουν, θα μοιραστούν, θα εκτονωθούν αλλά θα έχουν την ευκαιρία να μπουν στα παπούτσια του άλλου.
Ερώτηση: Λες να μην κάνουμε αυτό το διαχωρισμό μεταξύ Ελλάδας και κόσμου, όμως πιστεύεις ότι μπορεί όντως κάποιος δάσκαλος να μιλήσει πλήρως αποστασιοποιημένος από την κουλτούρα που τον αναδεικνύει; Δεν την κουβαλάει μέσα του; Δεν είναι αυτή τελικά το σημείο αναφοράς του; Ακόμη κι αν τον διώχνει; Θέλω να πω, ο Μωάμεθ στους Άραβες μίλαγε κι ο Σωκράτης στους Αθηναίους. Άσχετα, αν το μήνυμα στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι μπορεί να αγγίξει περισσότερους.
Απάντηση: Προσωπικά, επειδή γεννήθηκα σε αυτή τη χώρα, δεν εννοώ ότι αυτόματα βαπτίζομαι απόγονος του Σωκράτη. Δεν γνωρίζω την ιστορία των προσωπικών μου προγόνων μέχρι αυτό το σημείο της ιστορίας. Μπορεί να είμαι απόγονος του Αλάριχου που έσπειρε και εκατό παιδιά όσο έμεινε στην Ελλάδα την ώρα που την κατέστρεφε. Αυτό που γνωρίζω όμως είναι ότι η επαφή με την “ελληνική παιδεία” όπου και να γεννήθηκε κάποιος και όποια και να είναι η ιστορία του είναι “λουτρό πνεύματος”. Γνωρίζω πολλούς στο πνεύμα Έλληνες που είναι Γερμανοί π.χ. και Έλληνες που δεν κατάφεραν να επικοινωνήσουν με τον Σωκράτη μέσα τους. Ωστόσο έχουμε ΕΥΘΥΝΗ πάντα για τον γενέθλιο τόπο.
Ερώτηση:. Ορισμένοι λένε ότι δεν υπάρχουν πολλά ζεύγη αντιθέτων, παρά μόνο ένα. Αρσενικό- θηλυκό. Ισχύει αυτό; Πώς εκδηλώνεται αυτή η αντίθεση στον κόσμο πέρα από το προφανές θέμα των σχέσεων;
Απάντηση: Τι ωραία ερώτηση! Αποκλείεται να βρω μια τόσο ωραία απάντηση. Ας προσπαθήσω. Το αντίθετο υφίσταται για να προσδιορίσει το αντίθετο του. Αν δεν υπάρχει αντίθετο, γιατί να προσδιοριστεί? Είναι ήδη προσδιορισμένο από το ΕΙΝΑΙ του. Μέχρι να το κατανοήσει θα χρησιμοποιεί καθρέπτες. Αυτό από την μια πλευρά είναι πολύ συγκινητικό. Αυτό μας κάνει να εμπειρευόμαστε, να ερωτευόμαστε, να τραγουδάμε. Η έλλειψη.! Γιατί στην “πλήρωση” θα ήμασταν “μούγγα και νιρβάνα”
Ερώτηση: Τα αντίθετα είναι επομένως και εν δυνάμει συντροφικά. Σκοπός τους η αλληλοκατανόηση. Κατανόηση μέσω της ένωσης δηλαδή. Πιστεύεις σε αυτό το σχήμα; Ότι κατανόηση = ένωση; Ή αντιθέτως μέσα από την ένωση έρχεται η κατανόηση; Δεν είναι ένα σχήμα που έχουμε συνειδητοποιήσει πολλοί νομίζω. Ότι για να κατανοήσεις κάτι, πρέπει να ριχτείς στην εμπειρία του.
Απάντηση: Χμ..ναι, είναι τόσο αδιαμόρφωτες αυτές οι έννοιες μέσα στο κεφάλι μας, που δύσκολα τις λειτουργούμε και στην ζωή. Ενότητα για μένα είναι επαφή με την πλάση και κατ επέκταση και με ό,τι την έπλασε. Αυτό ή αυτή ή αυτό που μας έπλασε από ένα κύτταρο σκόνης έστω ή ένα κύτταρο του νωτιαίου μυελού μας, διαχέεται παντού μέσα στα “πλασμένα” του. Με αυτή την έννοια είναι μέσα σου και μέσα μου αυτή τη στιγμή ένας σπινθήρας που έχει τις ίδιες ιδιότητες αλλά και την ικανότητα να μεταμορφώνεται σε σένα και σε μένα και σε σκύλο και σε φίλο και σε εχθρό. Όταν μιλώ προσωπικά για ενότητα μιλώ για αυτή την ουσία. Και όταν προσωπικά αναφέρομαι στην επικοινωνία εννοώ την κατανόηση μιας σκέψης και μιας συνθήκης και όχι απαραίτητα συμφωνίας αν πρόκειται για συζήτηση. Αν πχ σε αυτή την συνέντευξη κάποιος δεν κατανοήσει κάτι, δεν θα φταίει κανείς. Ούτε εκείνος ούτε εμείς. Αλλά δεν θα έχουμε λειτουργήσει “εν επικοινωνία” και αν θέλουμε και μπορούμε ας κάνουμε κάτι για αυτό μετά από αυτή την παραδοχή.
Ερώτηση: Ας μην αγνοήσουμε όμως κ τη διάσταση των σχέσεων. Τι έχει αλλάξει τα τελευταία 20 χρόνια; Στο αρσενικό- θηλυκό; Σε ρόλους, συμβολισμούς, συμπεριφορές;
Απάντηση: Πάρα πολλά έχουν αλλάξει και πάρα πολλά αγκομαχούν για να μην αλλάξουν, αλλά όλα είναι ρόλοι. Σπάνια βλέπω γύρω μου καθαρές θηλυκές ενέργειες και καθαρές αρσενικές. Ίσως γιατί έχει αρχίσει ένα αλληλοχώνεμα των δυο (και πάνω) φύλων. Προσωπικά αναγνωρίζω θηλυκές και αρσενικές ενέργειες μέσα σε κάθε άνδρα και γυναίκα. Το βρίσκω γοητευτικά μετασχηματιστικό. Όχι με την αρχαιοελληνική έννοια του ανδρόγυνου τόσο, όσο με την έννοια του ανθρώπου -θεού και θεός μαζί.
Ερώτηση: Οπότε πάμε σε μία κοινωνία πολύ-«φυλετική»; Με την έννοια του «φύλου», όχι της φυλής;
Απάντηση: Τα φύλα κατά την γνώμη μου (τα σεξουαλικά) είναι πολλά. Και αναφέρομαι στο ποσοστό θηλυκής και αρσενικής ενέργειας που έχει ο καθένας μας σαν ιδιότητες. Είναι μια “μαγιά” ξεχωριστή για τον καθένα. Τώρα χονδρικά για λόγους συνεννόησης τα φύλα είναι δυο-τρία.Οι γιατροί τα χωρίζουν ορμονικά, πολλοί οπτικά, άλλοι ιδιοσυγκρασιακά. Ωστόσο σε ένα άλλο πεδίο έρευνας αναγνωρίζουμε ότι κάθε άνδρας και γυναίκα κρύβει εν υπνώσει εντός και το αντίθετο του. Το προβάλει μέσω του έρωτα σε ένα εξωτερικό σύμβολο-άνθρωπο και τον ερωτεύεται ζητώντας την ένωση των αντιθέτων μέσα σε μια σχέση, αφού δεν μπορεί να την κάνει εντός του.
Ερώτηση: Υπερασπίζεσαι κάποιες φορές το ρόλο του πατέρα. Θυμάμαι μια δυο περιπτώσεις που έκανες και αναφορές στη γιορτή του; Πιστεύεις ότι είναι υποτιμημένος ο ρόλος του; Ότι συζητάμε συνεχώς για τη μητέρα;
Απάντηση: Μπορεί να κάνω και λάθος αλλά ναι, αισθάνομαι ότι ο ρόλος του πατέρα έχει αδικηθεί. Ίσως επειδή οι κοινωνίες αδίκησαν την γυναίκα και για να απενοχοποιηθούν, δίνουν τον κύριο γονεϊκό θρόνο στην μάνα. Στην ζωή (στην επιβίωση) είναι ο πιο σημαντικός ρόλος, αλλά στην “πλάση της ψυχής”, στην εσωτερική ισορροπία, στην αυτογνωσία ο ρόλος του πατέρα είναι ισάξιος.
Ερώτηση: Υπάρχει κάποια ηλικία του παιδιού, πιστεύεις, που αρχίζει αυτό και γίνεται πιο φανερό; Που αυξάνεται η ανάγκη για την παρουσία του πατέρα;
Απάντηση: Όλοι μέσα μας έχουμε ένα παιδί. Και αυτό το παιδί εξισορροπείται και με το αρχέτυπο της μητέρας και με το αρχέτυπο του πατέρα. Υπάρχουν άνθρωποι μεγάλης ηλικίας που νιώθουν ορφανοί, γιατί στην ζωή τους δεν ένιωσαν κάλυψη των αρχετύπων. Και στα τρία μας χρόνια θέλουμε μπαμπά και στα δεκαπέντε θέλουμε το αρσενικό αντίβαρο στο θηλυκό (μητέρα) και στα τριάντα ζητούμε το μπράβο και την ευχή από τον πατέρα. Αλλά βέβαια υπάρχουν πατέρες και “πατέρες”.
Ερώτηση: Αρχαία Ελλάδα, Ιησούς, Διαφωτισμός. Πώς συνοψίζονται όλα αυτά στην κοινωνία μας; υπάρχει κάποιος κοινός παράγοντας πάνω στον οποίο μπορούμε να συνθέσουμε εμείς οι Έλληνες; Ή καταλήγουμε σχιζοφρενείς;
Απάντηση: Νιώθω ακόμα πολύ “μικρός” μέσα μου για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση.. Ίσως “με ανησυχεί” ο ρόλος του φιλοσόφου για μένα. Ωστόσο και τα τρία ενώνονται με το Φως. Πνευματικό (αρχαιοελληνικό), φως της καρδιάς –αγάπης (Χριστικό), φως της Ελευθερίας -διαφωτιστικό. Αυτή πιστεύω ότι είναι η σύνθεση. Οι διαφορετικές ποιότητες που το φως χρησιμοποιεί για να γίνει δεκτό από τον άνθρωπο.
Ερώτηση: Εστία φωτός, λοιπόν, όμως πολλοί άνθρωποι θα έλεγαν πνευματικά τουλάχιστον ότι τα πράγματα σκοτεινιάζουν. Μειώνεται το Φως της Αγάπης, μειώνεται το Φως του Πνεύματος, μειώνεται το Φως της Ελευθερίας. Τι συνέβη; Κάναμε λάθος; Πώς χάσαμε αυτό που φαινόταν πλέον ότι το είχαμε;
Απάντηση: Η εποχή “φαίνεται” σκοτεινή. Και λέω φαίνεται, γιατί είναι θέμα εξάσκησης να παρατηρήσει κάποιος το πώς το φως παίρνει διάφορες μορφές μέσα σε αυτό το “φάσμα” που λέγεται ζωή. Εγώ θα έλεγα ότι είμαστε στις “μικρές ώρες”. Τις πρώτες πρωινές. Είναι δύσκολες γοητευτικές σκληρές ώρες. Είναι η αλλαγή που τρομάζει και όχι το σκότος. Οι άνθρωποι φοβούνται την καινούργια μέρα…Λάθη κάναμε πολλά και όλη η ανθρωπότητα πάντρευε πάντα τα λάθη της με μεγαλουργήματα συγχρόνως. Αλλά τώρα είναι σαν πολλές ιστορικές ποιότητες-αρνητικές και θετικές-εστιάζονται σε αυτό που θεωρούμε παρόν σύμφωνα με τον γραμμικό χρόνο. Δεν βλέπω να μειώνεται το φως .Βλέπω να απαιτείται φως. Είναι ένας τρόπος άλλος να δει κανείς.
Ερώτηση: Φύση, τεχνολογία, οικονομία, κουλτούρα. Ποιο βλέπεις να επικρατεί ως βασικό κριτήριο αποφάσεων στο μέλλον; Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ φάνηκε να βγαίνει μπροστά η κουλτούρα- θρησκεία, η οικονομική κρίση επανήλθε όμως, η συνεργασία για το περιβάλλον πήγε πίσω κι η άνοιξη των αραβικών χωρών έδειξε ότι ο πόλεμος των πολιτισμών δεν ισχύει όπως ακριβώς τον έγραψε ο Χάντιγκτον. Οπότε τώρα τι; Για ποιο όραμα θα παλέψει τώρα ένας ιδεολόγος; Τι θα καθορίσει ποιος είναι προοδευτικός κ ποιος συντηρητικός;
Απάντηση: Αυτός που αγαπά είναι πάντα ο προοδευτικός.
Ερώτηση: Αγάπη στο ένα άκρο λοιπόν. Και στο άλλο; Με τι θα αντιπαλέψει η Αγάπη; Και ποια πιστεύεις ότι θα είναι τα πεδία των μαχών;
Απάντηση: Η αγάπη δεν παλεύει. Παλεύει η ανάγκη. Η αγάπη δεν έχει ανάγκη. Η αγάπη είναι. Η αγάπη είναι αυτός ο σπινθήρας που ενώνει τα πάντα. Μέχρι να τον χωρέσουμε σαν αντίληψη μέσα μας θα νιώθουμε ελλειμματικοί και γεμάτοι ανάγκες. Άρα θα είμαστε σε “πεδία μαχών”.
Ερώτηση: Αγωνιζόμαστε στους δρόμους η στις καρδιές των ανθρώπων; Δουλεύουμε μαζικά η επηρεάζουμε σε ατομικό επίπεδο; Εάν έπρεπε να επιλέξεις τι θα ήθελες η τι θα προτιμούσες;
Απάντηση: Ο καθένας ας εργάζεται στον στίβο που του ταιριάζει, ανεξάρτητα από τις κριτικές και προτιμήσεις των άλλων. Όταν ο καθένας είναι στον “τόπο του” είναι λειτουργικός. Εγώ πάλι θέλω να ‘μαι “πασπαρτού”.
Ερώτηση: Πασπαρτού, όπως λέμε καταλύτης. Πώς νιώθει κανείς να παίζει αυτό το ρόλο; Κάτι σαν hit and run μου ακούγεται. Εσύ πώς το βλέπεις;
Απάντηση: Δεν είναι hit and run, αλλά ας το κρατήσουμε αυτό ως κάτι ανείπωτο σε αυτή την συνομιλία. Γιατί αφορά μια προσωπική μου διεργασία που ακόμα την ερευνώ.
Ερώτηση: Καταρχήν θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τη συνέντευξη και να ευχηθώ να συνεχίσουμε την επικοινωνία και με άλλες αφορμές.. Όμως τώρα που κάναμε τη συζήτηση θα ήθελα να σε ρωτήσω και κάτι τελευταίο. Τι τίτλος θα ήταν πιστεύεις κατάλληλος γι αυτά που είπαμε;
Απάντηση: Τον τίτλο Βασίλη μου βάλτον εσύ. Σε ευχαριστώ για αυτές τις καίριες και “ανθρωπιστικές ερωτήσεις” και ευχαριστώ και εγώ ιδιαίτερα. Όσο για τις αφορμές…είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν.
Συνέντευξη με το Γιώργο Βουζουλίδη για το συνδρομητικό περιοδικό NewAgeAstrology (Τεύχος 3) (https://www.facebook.com/NewAgeAstrology.Magazine)
Ο Γιώργος Βουζουλίδης θα συντονίσει εργαστήριο με τίτλο «Ενεργειακός Χορός των Συμβόλων» στο 1ο Φεστιβάλ Θερινού Ηλιοστασίου
