Μόνο η συνείδηση κάνει την εμπειρία πιθανή

Μόνο η συνείδηση κάνει την εμπειρία πιθανή

Τι χρειάζεται για να γίνουν όλα πιθανά;

  • Νοημοσύνη
  • Πρόθεση
  • Προσοχή
  • Μια γέφυρα από το νου στην ύλη
  • Ένας παρατηρητής
  • Μια σύνδεση μεταξύ συμβάντων “εδώ μέσα” και συμβάντων “εκεί έξω”.

Τα πάντα στον παραπάνω κατάλογο έχουν φτιαχτεί μέσα στην επίγνωσή μας. Ως συνειδητά όντα τα χρησιμοποιούμε καθημερινά, σχεδόν χωρίς να συνειδητοποιούμε τι κάνουμε.
Αν έχετε να λύσετε ένα μαθηματικό πρόβλημα, μπορείτε να επιλέξετε μια πτυχή – την πρόθεση – για να καταπολεμήσετε τη διάθεσή σας για περισπασμούς. Έτσι δεν χρειάζεται να πάτε πουθενά.
Έχετε στην κατοχή σας ό,τι χρειάζεται για να κάνετε το θαυματουργό να συνυπάρχει ειρηνικά με το λογικό.
Το ουσιώδες είναι ότι η πραγματικότητα συμμετέχει. Τίποτα δεν είναι πραγματικό για μας έξω από τη βίωσή του, και η βίωση είναι μια συνειδητή δημιουργική πράξη.
Αυτό στην αρχή ακούγεται παράξενο.
Πώς γίνεται να συμμετέχω όταν βλέπω τα αστέρια τη νύχτα; Η πράξη μοιάζει παθητική. Στην πραγματικότητα, για να δει κανείς τα αστέρια – ή οτιδήποτε άλλο – πρέπει να διαθέτει όλα τα στοιχεία του παραπάνω καταλόγου:

Νοημοσύνη: Γνωρίζω τι είναι αυτό που βλέπω και μπορώ να το σκεφτώ. Τα μικρόβια και τα φυτά υπάρχουν κάτω από τα ίδια αστέρια, αλλά (μάλλον) δεν μπορούν να τα σκεφτούν.

Πρόθεση: Εστιάζω σκόπιμα στα αστέρια. Τα παρατηρώ ένα ένα, σε αντίθεση με τις φωτογραφίες οι οποίες απεικονίζουν τα πάντα αδιακρίτως, χωρίς να ξεχωρίζουν τίποτα.

Προσοχή: Εστιάζω συνειδητά το μυαλό μου στα αστέρια. Αν το μυαλό μου βρίσκεται αλλού (Πώς θα γυρίσω στο σπίτι με τέτοιο σκοτάδι; Να ακούσω μουσική στο iPod; Ποιος είναι αυτός που με ακολουθεί;) η προσοχή μου ξεφεύγει από τα αστέρια.

Μια γέφυρα από το μυαλό στην ύλη: Δεν γίνεται να βιώσουμε κάτι χωρίς να το επεξεργαστούμε στον εγκέφαλο. Δεν έχει εξηγηθεί ποτέ το πώς τα φωτόνια των αστεριών μετατρέπονται σε εικόνα στο μυαλό. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι βιώνω τα αστέρια είναι αναντίρρητο, άρα κάτι ενώνει το καθαρά νοητό με το υλικό.

Ένας παρατηρητής: Χωρίς εμένα, τον παρατηρητή, δεν υπάρχει απόδειξη για την ύπαρξη των αστεριών. Γι’ αυτό ο Χάιζενμπεργκ δήλωσε ότι η συνείδηση είναι κάτι που η επιστήμη δεν μπορεί ούτε να αφήσει να την ξεπεράσει, ούτε όμως και να την εγκαταλείψει στην πορεία προς τα εμπρός. Εμείς ξέρουμε ότι είμαστε εδώ και παρατηρούμε τον κόσμο. Το τι συμβαίνει όταν δεν παρατηρεί κανείς αποτελεί μυστήριο.

Μια σύνδεση μεταξύ συμβάντων “εδώ μέσα” και συμβάντων “εκεί έξω”: Η κβαντική θεωρία, ως μέρος του αποκαλούμενου “φαινομένου του παρατηρητή”, υποστηρίζει ότι η παρατήρηση δεν είναι παθητική. Κάνει τα κύματα να μετατρέπονται σε σωματίδια.

Κάτι που είναι αόρατο, διάχυτο και υποκείμενο στους νόμους των πιθανοτήτων μετατρέπεται σε κάτι άλλο, που είναι τοπικό, υλικό και συγκεκριμένο.
Σύμφωνα με μια ερμηνεία, το φαινόμενο του παρατηρητή είναι ένα μικρό πρόβλημα στα μαθηματικά που υποστηρίζουν την κβαντική μηχανική.
Μια άλλη ερμηνεία θέλει το ίδιο φαινόμενο να λειτουργεί στον πραγματικό κόσμο. Σε κάθε περίπτωση, τα συμβάντα “εδώ μέσα” είναι συνδεδεμένα με τα συμβάντα “εκεί έξω”.

Κάθε εμπειρία που έχουμε, νοητική ή σωματική, αποτελεί ένα θαύμα, καθώς δεν έχουμε τον τρόπο να εξηγήσουμε επιστημονικά μια εμπειρία.
Υποθέτουμε ότι τα φωτόνια μας δίνουν την εμπειρία της μορφής και του χρώματος, παρά ταύτα τα φωτόνια είναι άμορφα και άχρωμα.
Μελετάμε τα σημεία τη γλώσσας και της μύτης στα οποία βρίσκονται οι κάλυκες που επιτρέπουν τη γεύση και την οσμή, παρά ταύτα αυτό που συμβαίνει στα συγκεκριμένα σημεία είναι χημικές αντιδράσεις, όχι εμπειρίες.

Οι τομογραφίες του εγκεφάλου είναι στιγμιότυπα δραστηριοτήτων, που δεν μας λένε τίποτα για τις πραγματικές εμπειρίες, όπως ακριβώς η φωτογραφία των πλήκτρων ενός πιάνου δεν μας λέει τίποτα για την εμπειρία του να απολαμβάνεις τη μουσική.
Μόνο η συνείδηση κάνει την εμπειρία πιθανή· ως η πηγή της συνείδησης επομένως, ο Θεός υπάρχει έξω από την κυριαρχία των δεδομένων.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Deepak Chopra “Το Μέλλον του Θεού” από τις εκδόσεις Πεδίο

Ενδιαφέροντα σεμινάρια και μαθήματα