Πόσες φορές έχετε πιάσει το νου σας να περιπλανιέται όταν εκτελείτε τις καθημερινές σας δραστηριότητες; Καθώς γλιστράτε προς την ονειροπόληση, για παράδειγμα, φαντάζεστε τον εαυτό σας να ξεκουράζεται στην αγαπημένη σας παραλία; Ή φαντάζεστε το μεγάλο γεγονός στο οποίο θα παρευρεθείτε την επόμενη εβδομάδα; Αρχίζετε να σκέφτεστε ποιον θα δείτε εκεί και τι φοράτε;
Μετά από λίγα δευτερόλεπτα, η προσοχή σας επιστρέφει στο παρών και συγκεντρώνεστε σε αυτό που υποτίθεται ότι κάνετε. Ίσως ήσασταν στη μέση ενός meeting και συνειδητοποιείτε ότι όλοι περιμένουν την απάντησή σας σε μια ερώτηση. Είναι επίσης πιθανό ότι προσπαθείτε να τελειώσετε μια επαναληπτική εργασία στον υπολογιστή και απλά κλικάρετε σε άσχετα παράθυρα.
Θεωρούμε γενικά ότι οι επιδράσεις της ονειροπόλησης είναι αρνητικές. Όταν περισπάται η προσοχή μας, είναι πιθανότερο να κάνουμε λάθη (καθώς οδηγάμε για παράδειγμα). Εκτός από όλους τους πιθανούς κινδύνους που προκαλούνται από τον περισπασμό λόγω της χρήσης κινητού τηλεφώνου στο αυτοκίνητο, η ονειροπόληση σε αυτή την περίπτωση μπορεί να αποτελεί κίνδυνο. Αλλά στις άλλες περιπτώσεις, πόσο επικίνδυνο είναι;
Η Kelsey Merlo και οι συνάδελφοί της από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Georgia των ΗΠΑ αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν μια νέα προσέγγιση σε μια παλιά ερώτηση: γιατί οι άνθρωποι ονειροπολούμε και ποιες είναι οι επιδράσεις στην παραγωγικότητα;
Οι συμμετέχοντες έδιναν, με δικά τους λόγια, ποιες πίστευαν ότι είναι οι αιτίες της ονειροπόλησης, το περιεχόμενο των ονείρων τους, και τα αποτελέσματα που ένιωθαν μετά από ένα περιστατικό περιπλάνησης του νου. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι καθώς το φαινόμενο βιώνεται καθαρά υποκειμενικά, είναι χρήσιμο να λάβουμε υπόψη μας τις προσωπικές, ξεχωριστές εμπειρίες.
Η ανάλυση αποκάλυψε τα ευρύτατα θέματα που αναδύονταν από τις συνεντεύξεις και χωρίζονται σε τρεις περιοχές αναφορικά με την εκκίνηση, το τέλος και το αποτέλεσμα των ονείρων. Ως προς την εκκίνηση, οι αιτίες κυμαίνονταν από εσωτερικές καταστάσεις (θλίψη, κόπωση ή βαρεμάρα), άμεσες υποδείξεις, εσωτερική ακολουθία σκέψεων που είχαν ως αποτέλεσμα την ονειροπόληση και ένα απλό διάλειμμα. Μπορεί δηλαδή να ονειροπολούμε στη δουλειά, είτε επειδή λαμβάνουμε ερέθισμα από μια ψυχική κατάσταση, είτε από ένα εξωτερικό ερέθισμα που προκάλεσε συνειρμούς ή όντας σε ένα περιβάλλον που προκαλεί ονειροπόληση.
Οι συμμετέχοντες συνήθιζαν να επιστρέφουν στην πραγματικότητα λόγω κάποιου εξωτερικού ερεθίσματος, όπως ο ήχος ενός μηνύματος, λόγω της συνειδητοποίησης ότι ονειροπολούν ή επειδή η ιστορία έκανε τον κύκλο της και έφτανε στο τέλος της.
Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι η επίδραση της ονειροπόλησης στην ψυχική υγεία και παραγωγικότητα των συμμετεχόντων. Περιέγραψαν ορισμένες αρνητικές επιδράσεις, όπως ενοχές για το ότι ονειροπολούσαν στη δουλειά τους ή ότι η ονειροπόληση τους άφηνε μια πικρή γεύση λόγω της ιστορίας.
Ωστόσο, οι περισσότεροι συμμετέχοντες πίστευαν ότι η ονειροπόληση ωφελούσε τα συναισθήματά τους και την εργασιακή τους απόδοση. Ένας προγραμματιστής σημείωσε: «Επειδή είναι πολύ σύντομες, τις βρίσκω ιδιαίτερα ευχάριστες και δεν με βλάπτουν σε καμία περίπτωση». Κάποιοι υποστήριξαν ότι εργάζονται σκληρότερα αφού τελειώσει η ονειροπόληση καθώς παίρνουν δύναμη από αυτή.
Οι ερευνητές ενθουσιάστηκαν από τα θετικά αποτελέσματα, αλλά επίσης ανακάλυψαν ότι οι συμμετέχοντες μπορούσαν να ελέγξουν την ονειροπόλησή τους. Μπορούσαν να αποφασίσουν να αποφύγουν ένα δύσκολο, βαρετό ή στρεσογόνο εργασιακό περιβάλλον με μια σύντομη περιπλάνηση του νου σε κάτι πιο ευχάριστο. Μήπως λοιπόν η ονειροπόληση λειτουργεί ως μέσο χαλάρωσης, μείωσης του στρες και αίσθηση εκπλήρωσης.
Merlo, K. L., Wiegand, K. E., Shaughnessy, S. P., Kuykendall, L. E., & Weiss, H. M. (2019). A qualitative study of daydreaming episodes at work. Journal of Business and Psychology
