Το κάθε πλάσμα είναι προγραμματισμένο ν’ αποφεύγει τον πόνο· πρόκειται για έναν έμφυτο μηχανισμό ασφαλείας που προστατεύει το σώμα μας από τις ζημιές.
Όταν τρως περισσότερο απ’ όσο πρέπει, για παράδειγμα, θα ‘πρεπε να περιμένεις σίγουρα πόνο στο στομάχι σου. Το σώμα σου μιλά με τη μόνη γλώσσα που γνωρίζει: «Σε παρακαλώ, μην το ξανακάνεις αυτό· δεν είναι καλό για μένα».
Κατά τον ίδιο τρόπο τα νοητικά και συναισθηματικά βάσανα έρχονται συχνά ως συνέπεια των δικών μας σκέψεων και πράξεων. Προσπάθεια να τα αγνοούμε ή να κλείνουμε τα μάτια μας σ’ αυτά σημαίνει ότι θα επαναλάβουμε τα ίδια λάθη και θα υποφέρουμε χειρότερα.
‘Οταν ο νους σου είναι αναστατωμένος, όταν αρχίζεις να νιώθεις πως δεν αξίζεις και πολύ και πως η ζωή σου πάει χαμένη, είναι η στιγμή να κάνες στροφή.
Διαφορετικά, η θλίψη θα αυξηθεί. Όταν λοιπόν έρχεται ο πόνος, μην προσπαθείς να τον αποφύγεις· αυτό θα προσθέσει περισότερο πόνο. Όταν νιώθεις να απειλείσαι, μην κρύβεσαι ούτε ν’ αντιπαρατάσσεις βίαιες άμυνες· αυτό θα σε πληγώσει ακόμη περισσότερο.
Προσπάθησε να διατηρήσεις το νου σου σταθερό και να στραφείς στο μάντραμ και στο διαλογισμό: αν είναι να πάρεις κάποιο μάθημα, αυτό θα περάσει μέσα σου. Όλοι έχουμε αυτή τη δυνατότητα επιλογής.
Κι όταν θα έχεις μάθει να διατηρείς το νου σου ήρεμο, θα πράττεις από αγάπη και θα ζεις μέσα στην αγάπη, πράγμα που σημαίνει πως η προσωπική θλίψη θα εξαφανιστεί απ’ τη ζωή σου.
Αυτός είναι ο σκοπός του πόνου: να μας ωθήσει να ανακαλύψουμε ότι η αγάπη, η χαρά, το νόημα και η ειρήνη του νου μπορούν να βρεθούν μόνο όταν η ζωή σου περιλαμβάνει τους πάντες.
Οι περισσότεροι, όπως μου είπε κάποτε ορθά κοφτά η γιαγιά μου, συγχέουν τον οίκτο για τον εαυτό τους με τη θλίψη. Η γιαγιά μου ήταν εξίσου «ζόρικη» και τρυφερή. Όταν πήγαινα κοντά της κλαίγοντας επειδή είχε πληγωθεί το συναίσθημά μου, μου φερόταν ψυχρά. «Αυτό δεν είναι θλίψη», έλεγε. «Απλώς λυπάσαι τον εαυτό σου».
Η αυτολύπηση μας εξασθενίζει· η θλίψη, που σημαίνει λύπη για τους άλλους, μας εξευγενίζει και αποδεσμεύει εσωτερικές δυνάμεις για να βοηθήσουν.
Απαιτείται αποστασιοποίηση και κάποιο επίπεδο αυτογνωσίας για να ξέρεις πότε ο νους απαγγέλλει απλώς το αγαπημένο του μοτίβο: «Εγώ ο κακόμοιρος, κανείς δεν νοιάζεται για μένα, κανείς δεν μ’ αγαπά».
Ένα μέρος της στρατηγικής είναι να μην ρωτάς ποτέ ποιος σε αγαπά· αντίθετα, να αναρωτιέσαι πώς εσύ μπορείς ν’ αγαπάς περισσότερο.
Η θλίψη είναι ουσιαστικό στοιχείο της ζωής: δεν είναι κάτι το καλό ούτε κάτι που πρέπει να επιζητά κανείς ή να το καλοδέχεται, απλά είναι αναπόφευκτο.
Αντιμετωπίζοντας όμως τη θλίψη, έχουμε τη δυνατότητα επιλογής και όταν υπάρχει επιλογή, υπάρχει ελευθερία.
Ένα ινδικό απόφθεγμα λέει: «Ο πόνος είναι εχθρός μόνο όταν δεν τον καλοδεχόμαστε σαν φίλο». Η θλίψη είναι ένας δάσκαλος που το μάθημά του αφορά την υπέρβασή της.
Σε κανέναν δεν αρέσει να πληγώνεται, αλλά εμπειρικά μπορούμε να μάθουμε ότι υπάρχει πάντα κάποιο όριο.
Κατά τον ίδιο τρόπο μπορούμε να μάθουμε από τις απογοητεύσεις μας, να μην εξαρτάμε την ευτυχία μας από οτιδήποτε ή από οποιονδήποτε βρίσκεται έξω από μας.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Έκναθ Ησγουάραν «Η Αρχέγονη Καλοσύνη» από τις εκδόσεις Καστανιώτη
