Το κακάο είναι ο σπόρος του κακαόδενδρου, από το οποίο γίνεται η σοκολάτα.
Η επιστημονική ονομασία του δέντρου είναι Theobroma cacao και προέρχεται από τις λέξεις θεός και βρώση, δηλαδή, η «τροφή των θεών».
Οι Αζτέκοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τους σπόρους του κακάο στη διατροφή τους καθώς και για να κατασκευάσουν σοκολάτα και λάτρευαν το κακαόδενδρο σαν πηγή πλούτου και δύναμης. Μάλιστα, χρησιμοποιούσαν τους σπόρους, σαν μια μορφή νομίσματος.
Πρόσφατα, όμως, ερευνητές από τον Καναδά, τη Γαλλία, τον Ισημερινό και τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Μάικλ Μπλέικ του Τμήματος Ανθρωπολογίας του καναδικού Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στο Βανκούβερ, μελέτησαν κεραμικά από την περιοχή Σάντα Άνα-Λα Φλόριντα στον νοτιοανατολικό Ισημερινό, μια περιοχή που θεωρείται η αρχαιότερη γνωστή τοποθεσία του προκολομβιανού πολιτισμού Μάγιο-Τσιντσίπε.
Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους έδειξαν ότι, το κακαόδεντρο από το οποίο παράγεται η σοκολάτα, καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στη νότια και όχι στην κεντρική Αμερική και μάλιστα, 1500 χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα, δηλαδή, πριν από 5.400 χρόνια περίπου. Οι Μάγιο-Τσιντσίπε χρησιμοποιούσαν τους σπόρους του κακάο στη διατροφή τους και για να κατασκευάσουν σοκολάτα.
Αργότερα και μέσω των αρχαίων εμπορικών οδών κατά μήκος των ακτών της Νότιας Αμερικής στην πλευρά του Ειρηνικού Ωκεανού, το κακάο και η σοκολάτα μεταφέρθηκαν στην Κολομβία, στον Παναμά, στην υπόλοιπη Κεντρική Αμερική και στο νότιο Μεξικό.
Το κακάο παίζει σημαντικό ρόλο και σήμερα, στους γηγενείς κατοίκους των λαών της Νότιας Αμερικής.
Στις μέρες μας, υπάρχουν 22 είδη του γένους Theobroma,17 είδη του άγριου γένους Herrania και δύο μόνο είδη του φυτού Theobroma.
Κι ενώ, τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια κατανάλωση σοκολάτας αυξάνεται ραγδαία, με τις σοκολατοβιομηχανίες να αναφέρουν ότι μέχρι το 2020 η κατανάλωση σοκολάτας θα αυξηθεί κατά 14 φορές και μέχρι το 2030 θα παρουσιαστεί έλλειμμα κατά 2 εκατομμύρια τόνους, τα κακαόδεντρα αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα από ασθένειες, με αποτέλεσμα να έχουν αφανιστεί περίπου το 35% των καλλιεργειών τους, σε όλο τον κόσμο.
Σοβαρά προβλήματα έχει προκαλέσει και η κλιματική αλλαγή, αφού τα κακαόδεντρα χρειάζονται ειδικές κλιματικές συνθήκες, όπως υψηλή υγρασία και άφθονη βροχή και σε πολλές περιοχές που υπάρχουν καλλιέργειες, τα τελευταία χρόνια, επικρατεί ξηρασία και ανομβρία, με αποτέλεσμα, να καταστρέφεται μεγάλος αριθμός κακαόδεντρων.
